Συναντηθήκαμε με τη Ρένα Μόρφη στον φιλόξενο Μπλε Παπαγάλο στο Μεταξουργείο, όπου έγινε σπίτι της κουβέντας μας και των φωτογραφικών στιγμιότυπων του Παύλου Παρασκευά. Η κουβέντα, φυσικά, ξεκίνησε από τη γνωριμία της με τον Φοίβο Δεληβοριά, που με κάποιο τρόπο είναι και η αρχή του νήματος της καλλιτεχνικής ιστορίας της. Τον γνώρισε στα δεκάξι της, γοητεύτηκε από τον σκηνικό κόσμο του και τις μουσικές ιστορίες του, μπήκε στο στούντιο πρώτη φορά για τραγούδι που της έγραψε εκείνος, συμμετείχε ως guest στην πρώτη εκδοχή της ταράτσας του, για να βρεθεί μετά από τόσα χρόνια μόνιμη και σταθερή συνεπιβάτης της τωρινής ταράτσας του Φοίβου στο Θέατρο Άλσος κάθε Τετάρτη, που ήταν και η αφορμή της συνάντησής μας. Από τους Imam Baildi, που ταξίδεψαν μαζί όλο τον κόσμο, από τη μουσική της συνάντηση με τον Φοίβο και τον πρώτο της ολοκληρωμένο δίσκο με τίτλο «Σούλη Ανατολή» βρέθηκε στο πλευρό του Νίκου Πορτοκάλογλου και στο τηλεοπτικό «Μουσικό κουτί» στην ΕΡΤ, μια εκπομπή που άφησε πίσω της αναμφισβήτητα μια σπουδαία μουσική παρακαταθήκη. Με όπλο τη βραδύτητα η Ρένα Μόρφη ετοιμάζει ήδη τα νέα της τραγούδια, που θα είναι το απόσταγμα της πραγματικής ζωής που θα βγει από μέσα της. Όπως πάντα. Αυτή είναι η Ρένα Μόρφη
Συνέντευξη στον Χρήστο Τζίφα
Φωτογραφίες για την Αυγή: Παύλος Παρασκευάς
Αυτή η ταράτσα τώρα τι διαφορετικό έχει;
Η πρώτη «Ταράτσα» ήταν πριν από την Covid. Συμμετείχα ως γκεστ. Η «Ταράτσα» που έκανε στην Ιερά Οδό τότε ο Φοίβος είχε κάτι πιο ρετρό, νοσταλγικό. Ήταν μια πολύ καινούργια ιδέα, που επανήλθε με έναν σύγχρονο τρόπο του βαριετέ. Τώρα η «Ταράτσα» που είμαστε πολλοί λένε ότι είναι η καλύτερη από όλες. Από άποψη περιεχομένου. Είναι όλο πολύ φρέσκο, σύγχρονο. Δεν έχει κάτι ρετρό. Έχει, όμως, τη φόρμα που έχει πλέον ο Φοίβος με την «Ταράτσα» του. Έχει συγκεκριμένη ταυτότητα και έχει επανέλθει όλο αυτό που ουσιαστικά ενέπνεε τον Φοίβο από πάντα: ένας παλαιότερος τρόπος ψυχαγωγίας και διασκέδασης που περιλαμβάνει πολλά πράγματα και έχει μία πολύ συγκεκριμένη εσωστρέφεια.
Έχω την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε χώρους που υπάρχουν παρέες. Εκεί νιώθεις πιο ασφαλής;
Ναι, ασφαλώς. Τυχαίνει κιόλας. Έχω μια συγκεκριμένη οικογένεια καλλιτεχνική και κινούμαι σε αυτή. Δεν ξέρω αν λέγεται κλίκα, για να είμαι ειλικρινής. Εγώ παρατηρώ απλώς ότι με τους ανθρώπους με τους οποίους ξεκίνησα μεγαλώνουμε και σε μέγεθος μαζί. Η μπάντα του «Μουσικού κουτιού», ο Λάμπης Κουντουρόγιαννης και ο Γιάννης Δίσκος είμαστε μαζί από τους Imam Baildi. Ξεκινήσαμε μαζί το 2010 με τους Imam Baildi όλοι, τρομερά νέοι. Ο Γιάννης είχε κατέβει από την Αριδαία και έκανε τα πρώτα του βήματα στην μπάντα. Δεθήκαμε όλοι σε κάτι παραπάνω από οικογενειακό επίπεδο, γιατί με την οικογένειά σου δεν περνάς τόσες ώρες μέσα σε ένα βαν. Έχουμε περάσει πολλά και για πολλά χρόνια κάναμε περιοδείες σε όλο τον κόσμο. Μας έδεσε πολύ αυτό. Με το που σταμάτησε αυτό το ταξίδι, κάναμε ένα διάλειμμα, πήραμε μια απόσταση, αλλά δεν χωριστήκαν οι δρόμοι μας. Απεναντίας, καθένας άνοιξε τα φτερά του για κάποιο λόγο προς την ίδια κατεύθυνση. Παράξενο και σπάνιο. Είμαι περήφανη για την ομάδα που πρωτοεπέλεξα. Ο Φοίβος ήταν ένας τραγουδοποιός όταν τον γνώρισα που έκανε δίσκους κάθε πέντε χρόνια και τώρα είναι πολυγραφότατος, κάνει σενάρια, μουσική για θέατρο. Έχει ανοίξει καλλιτεχνικά με έναν τρόπο ο οποίος είναι πραγματικά εντυπωσιακός. Στην «Ταράτσα» τώρα είναι τόσο ωραία τα αστεία, τόσο ωραία δομημένα τα νούμερα, που τα απολαμβάνω και λέω, καλά, πώς το σκέφτηκες. Έχω πολύ θαυμασμό και για αυτόν και για τον Γιάννη Δίσκο που έπαιζε σαξόφωνο και πνευστά στην μπάντα τη δική μας και τώρα κάνει ενορχηστρώσεις και είναι περιζήτητος. Και ο Λάμπης Κουντουρόγιαννης βέβαια, ο οποίος έχει τη δική του φήμη πλέον. Και χαίρομαι βασικά που ζω και παρακολουθώ αυτόν τον πυρήνα.
Πότε άρχισες να βιοπορίζεσαι από αυτή τη δουλειά; Πότε είπες, αυτή είναι η δουλειά μου;
Κοίτα, μόλις άρχισε να γίνεται όντως η δουλειά μου. Μόλις ανέβηκα στη σκηνή με τον Φοίβο Δεληβοριά, εκεί αγχώθηκα και είπα, ωχ, αυτή θα είναι η δουλειά μου. Πρέπει να πάρω το πτυχίο μου (γέλια). Είχα το πανεπιστήμιο από τη μία, το πάθος και τα μαθήματα και το ωδείο από την άλλη. Σκεφτόμουν ότι θα με ρουφήξει αυτή η δουλειά που θέλω να την κάνω, αλλά τι γίνεται με το πτυχίο μου; Οπότε, μέσα σε έναν χρόνο πήρα το πτυχίο. Πέρασα πενήντα μαθήματα. Δεν ήθελα να το παρατήσω στη μέση και ήταν σημαντική για μένα μια ακαδημαϊκή μόρφωση
λίγο πιο σφαιρική και γενική, ειδικά για την αυτοπεποίθησή μου. Και αυτός ήταν και ο λόγος που έδωσα και πέρασα στο πανεπιστήμιο. Θα μου άρεσε να είμαι δασκάλα. Εμπεριέχει και αυτό έκθεση και performing. Δεν λέω ότι είμαι
ιστορικός. Καμία σχέση. Έχω απλώς δει τον τρόπο που μπορείς να ερευνήσεις και να μελετήσεις. Έχω αποκομίσει πράγματα στα οποία πολλές φορές αισθάνομαι την ανάγκη για προσωπικούς λόγους να επιστρέφω. Με γοητεύει αυτός ο κόσμος και θεωρώ ότι η Ιστορία είναι και απαραίτητο θεμέλιο για να σηκωνόμαστε και να περπατάμε κάθε μέρα στον δρόμο.
Η σχέση σου με τη δισκογραφία έχει έναν πολύ αργό «βηματισμό».
Είναι καρτερικότητα. Το κουράζω λίγο. Ξεκίνησα το 2009 να τραγουδάω. Γύρισα με τους Imam Baildi από το 2010 δύο-τρεις φορές όλο τον κόσμο. Αλλά δικό μου τραγούδι και δική μου δουλειά έκανα το 2016. Ήθελα να είμαι
έτοιμη. Να ξέρω τι θέλω να πω και πώς θα το πω. Δεν ξέρω αν μπορώ να μπω στη διαδικασία της μαζικής παραγωγής για να υπάρχω στην επικαιρότητα
Μπορεί, δηλαδή, κάποιος να το αποφύγει αυτό;
Τώρα, αυτό είναι ένα προνόμιο για κάποιους που είτε έχουν λεφτά από το σπίτι τους ή έχουν δουλέψει πολύ στη σκηνή. Εγώ θεωρώ ότι μου έχει δοθεί η πολυτέλεια μέσω της συμμετοχής μου στο συγκρότημα των Imam Baildi να πάρω τον χρόνο μου, ώστε να είμαι σίγουρη και να μεστώσει κάτι μέσα μου, ώστε να το επικοινωνήσω. Ο πρώτος μου δίσκος «Σούλη Ανατολή» έχει πολύ συγκεκριμένο στίγμα. Το είχα δουλέψει. Είχαν αφομοιωθεί όλο αυτό το υλικό που μου άρεσε εκείνη την εποχή και οι αναφορές που είχα τότε, οκτώ χρόνια πριν. Τώρα είμαι σε μία άλλη φάση.
Έχει μεγάλη απόσταση αυτή η φάση;
Έχει, γιατί έχω περάσει και πολύ διαφορετικά στάδια και πίστες στη ζωή μου. Έχω το παιδί. Ο λόγος που το διυλίζω είναι γιατί μέσα μου πρώτα θέλω να καθίσει η σκόνη από την καθημερινότητα, τη ζωή, για να μπορέσω να βγάλω το απόσταγμα και να το επικοινωνήσω. Είναι και πρακτικοί λόγοι, μην κρυβόμαστε, γιατί η μητρότητα δεν είναι κάτι απλώς on the side
Τι κρατάς από το «Μουσικό κουτί»;
Τυχερή νιώθω που ήμουν μέσα σε αυτό το πλατό και έζησα όλες αυτές τις σπουδαίες, τεράστιες καλλιτεχνικές στιγμές. Το αποτύπωμα που άφησε, το καλλιτεχνικό και μουσικό, αυτή η εκπομπή είναι κάτι το οποίο και έλειπε και θα λείψει, και εύχομαι να ξαναϋπάρξει κάτι που να έχει τόσο σεβασμό στη μουσική και στον καλλιτέχνη. Επειδή εγώ είμαι μεγαλωμένη επαγγελματικά μέσα σε μία μπάντα, οι μουσικοί του «Κουτιού», αυτοί οι άνθρωποι εκεί, κάνανε τεράστιο έργο. Είδα πράγματα σ’ εμένα που δεν ήξερα ότι έχω. Ωρίμασα και άνοιξα και εγώ σε βαθμό που δεν μπορούσα να φανταστώ. Κατ’ αρχάς, έλεγα ότι εγώ δεν θα τραγουδήσω αγγλικά (γέλια). Αυτό που κρατάω από το «Κουτί» είναι ότι γνώρισα από κοντά πιο ολοκληρωμένα πολλούς καλλιτέχνες και τους αγάπησα. Περνάγαμε αυτή την ημέρα, από την πρόβα, γνώριζες την ιστορία του, έπαιρνες από την αρχή το νήμα, όπως λέγαμε και στην εκπομπή. Ούτε μία φορά, ούτε ένας καλεσμένος δεν είπε, παιδιά, αυτό που έχετε κάνει δεν είναι ωραίο. Όλοι δίναν το δικό τους στίγμα, δίναν έμπνευση και στους μουσικούς και άνοιγε μαγικά μέσα από κόπο μια καινούργια γέννα κάθε φορά, σε 117 εκπομπές. Είναι κάτι που δεν ξεχνιέται εύκολα. Μου αρέσει που υπάρχει στη βαλίτσα μου, αλλά και που υπάρχει γενικά. Κι εγώ να μην ήμουνα. Που υπήρξε σαν παρακαταθήκη. Αυτό που έφτιαξε αυτή η εκπομπή, αυτό που άφησε στις καρδιές, και στην πολύ δύσκολη περίοδο της Covid, είναι κάτι για το οποίο πρέπει να είμαστε ευγνώμονες όλοι.
Ποια ήταν η αγαπημένη σου στιγμή στο «Κουτί»;
Είναι σίγουρα ο Eric Burdon. Ήταν για μας μια εμπειρία ακόμη. Δεν το πίστευα πως καθόταν και έλεγε το «House of the rising sun» σε αυτόν τον καναπέ. Δύσκολο, βέβαια, να διαλέξεις. Απλώς, το εκτόπισμα αυτού του καλλιτέχνη, το
χιούμορ του, ο τρόπος που τραγουδούσε και σε αυτή την ηλικία, όλο αυτό που είχε πάρει μέσα του τόσα χρόνια και το εξέπεμπε ήταν μοναδικό. Οι μεγάλοι καλλιτέχνες που έχουν ζήσει πολλά πράγματα έχουν μια απλότητα. Έχουν
γεμίσει αγάπη μέσα τους και ξεχειλίζει. Ήμουνα και οκτώμισι μηνών έγκυος και προσπαθούσα να το κρύψω. Είχα φάει και την πετριά ότι δεν θέλω να φαίνεται ότι είμαι έγκυος. Επειδή ήταν η πρώτη μου χρονιά και δεν ήθελα να αποσπαστώ με αυτό μέχρι να βρω τον χώρο μου
Έχεις πολύ τον νου σου σε αυτό;
Τον είχα πάρα πολύ. Και επειδή με ταλαιπώρησε λίγο και η εγκυμοσύνη ήταν πολύ αγχωτικό. Ήταν δύσκολη η πρώτη χρονιά για μένα και η δεύτερη μετά που θήλαζα και είχα το μωρό. Η πρώτη ειδικά, γιατί ήταν όλα αχαρτογράφητα νερά. Και η τηλεόραση και η εγκυμοσύνη. Δεν ήξερα τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει η έκθεση σε σχέση με την προσωπική μου ζωή. Θυμάμαι ότι είχε μαθευτεί πολύ νωρίς πριν την πρώτη βασική εξέταση. Με είχε τσακίσει. Γιατί είναι κάτι πολύ προσωπικό. Μαθεύτηκε πολύ νωρίς. Και μπορεί να πάει κάτι στραβά και δεν θέλεις αυτό το πράγμα να το ζήσεις. Για μένα ήταν ο απόλυτος βιασμός της ιδιωτικότητας. Είναι κάτι ιερό και ευάλωτο μια εγκυμοσύνη και δεν χρειάζεται τώρα να το εκμεταλλευτεί κάποιος για να βγάλει ένα αρθράκι που πραγματικά δεν ενδιαφέρει κανέναν. Ήταν μια είδηση που προσπάθησα οπωσδήποτε να την κρατήσω. Τελικά, δεν τη σεβάστηκαν και τη βγάλανε
Είναι διαφορετικά τα πράγματα για μια γυναίκα στον χώρο;
Βέβαια. Είναι λίγο πιο σκληρή η κριτική στις γυναίκες. Αμέσως πέφτουν σε στερεότυπα για τον χώρο στον οποίο κινούμαι. Χρειάστηκε πολλές γυναίκες να παλέψουν πολύ για να εδραιώσουν τη θέση τους. Με κουράζει λίγο το γεγονός ότι συμβαίνει, ακόμη. Ιδίως αυτό, ότι άμα είναι λίγο ομορφούλα, σίγουρα είναι και ατάλαντη. Υπάρχει πάντα μια λανθάνουσα ανάγκη για ανθρωποφαγία και για κάποιον λόγο αυτό πυροδοτείται κυρίως προς τις γυναίκες και δυστυχώς αρκετά συχνά μεταξύ των ίδιων των γυναικών. Στα σχόλια δηλαδή, αν παρατηρήσεις, η μεγαλύτερη χολή και χυδαιότητα σε γυναίκες είναι από γυναίκες! Με θλίβει βαθιά αυτό όταν υπάρχουν τόσες γυναικοκτονίες, τόσα επικίνδυνα φαινόμενα βίας και σεξισμού, όταν ακόμη δηλαδή ορθώνεται ξεκάθαρα ένα τέρας απέναντί μας που μόνο ενωμένες μπορούμε να πολεμήσουμε.
Ποια είναι η σχέση σου με την Αθήνα;
Έχω πάθος με την Αθήνα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στον Βόλο, που είναι μια υπέροχη πόλη με όλα τα καλά, αλλά πάντα ήξερα ότι θα έρθω στην Αθήνα. Αισθάνομαι πραγματικά ότι εδώ ανήκω. Δεν ξέρω πώς γίνεται. Από την πρώτη μέρα που ήρθα το 2004 νιώθω Αθηναία. Μου ταιριάζει απόλυτα. Και είμαι και περισσότερα χρόνια πλέον εδώ.
Στην επαρχία ζορίστηκες;
Ως παιδί πάρα πολύ. Ήταν πολύ άσχημα. Έτρωγα γερό μπούλινγκ στο σχολείο. Από τους δασκάλους, από τα παιδιά.
Μα γιατί;
Στο σχολείο ήμουν όπως είμαι πάνω στη σκηνή. Τώρα είμαι μόνο πάνω στη σκηνή. Ήταν άλλες εποχές. Υπήρχαν άνθρωποι σε εκπαιδευτικές θέσεις που τώρα δεν θα υπήρχαν σε καμία περίπτωση.
Και τι έχει αφήσει αυτό;
Έχει αφήσει τραύματα. Η σκηνή για μένα είναι πάντα το φάρμακό μου. Στη σκηνή συνδέομαι με τον πλέον αυθόρμητο εαυτό μου. Και μου αρέσει. Ευτυχώς για μένα, η σκηνή και η μουσική είναι η θεραπεία μου. Εκεί πάνω δεν υπάρχει τραύμα, μόνο κάθαρση. Όταν κατεβαίνω από τη σκηνή με πιάνει συστολή.
