Στην Πειραιώς 260 παρακολουθήσαμε δύο «διαφορετικές» παραστάσεις για τη διαφορετικότητα. Στον χώρο Ε, το έργο της Κατερίνας Λούβαρη Φασόη με τίτλο «Το ρόδο είναι ρόδο», σε σκηνοθεσία του Παντελή Δεντάκη, εμπνευσμένο από την αληθινή ιστορία της Δήμητρας από τη Σκάλα Συκαμιάς της Λέσβου, που η σεξουαλική «διαφορετικότητά» της την απομόνωσε από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον και την οδήγησε σε πνευματικό και σωματικό μαρασμό με αποτέλεσμα έναν ζωντανό θάνατο πριν από δύο χρόνια.
Η Διονυσία ζει μόνη σε ένα παλιό σπίτι συντροφιά με τις γάτες της αυλής της. Τραγουδάει, χορεύει, ανοίγει σε ντόπιους και ξένους την πόρτα της, αγαπάει τα παιδιά και πέφτει θύμα της αδόλευτης αγάπης της όταν εμπιστεύεται ένα γειτονόπουλο, τον έφηβο Γιωργή, που της φέρνει αυγά, αλλά κουβαλάει μαζί και μια παρέα «σκληρών» φίλων του που την προπηλακίζουν, την κακοποιούν άγρια, τη χτυπούν, σχεδόν τη βιάζουν και την οδηγούν στον οριστικό θάνατο. Το άψυχο σώμα της θα βρεθεί λίγες εβδομάδες αργότερα πεταμένο σε μια ερημιά. Θα τη θρηνήσει όλο το χωριό, αλλά θα είναι πια αργά για δάκρυα.
Το έργο εύλογα αναρωτιέται «Πόσο εύκολο είναι να είσαι διαφορετικός; Πότε τα όρια της διαφορετικότητας συγκρούονται με τα όρια της ανοχής και της κοινωνικής συνοχής;». Μας μιλάει για τη βαρβαρότητα και την τυφλότητα των ανθρώπων, εστιάζοντας ιδίως στη βία κατά της έμφυλης, παρεκκλίνουσας διαφορετικότητας. Μια παράσταση συγκινησιακά φορτισμένη, που ακόμα δεν έχει, νομίζω, καταφέρει να τιθασεύσει την υπερχείλιση του συναισθήματος και να κρατήσει σωστικές αποστάσεις από το καυτό θέμα της. Μας προσκαλεί να αμφισβητήσουμε κάθε προκατάληψη που οδηγεί στην εξόντωση του διαφορετικού, και σωστά, αλλά δεν την προβληματίζει εξίσου το μεγάλο ζήτημα της ολοένα αυξανόμενης άσκησης βίας από τους νέους. Τι φταίει; Πού έχουμε κάνει λάθος; Το κρίσιμο αυτό κομμάτι μένει αδιερεύνητο και αφώτιστο. Έτσι όμως τα κοινωνικά πράγματα δεν μπορούν να προχωρήσουν ούτε ένα βήμα.
Η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Παντελής Δεντάκης παρουσιάζει τα ίδια περίπου προβλήματα με το έργο. «Γέρνει» μονόπαντα σε έναν συγκεκριμένο κοινωνικό προβληματισμό παραβλέποντας όλα τα άλλα. Η υποκριτική του Χρήστου Στέργιογλου στον ρόλο της Διονυσίας πάσχει επίσης από υπερβολική συναισθηματική φόρτιση και τανύζει τις χορδές του λυγμικού βιολιού που παίζει μέχρι να τις φτάσει σε όρια διάρρηξης. Επιπλέον, χρειάζεται και κάποια αισθητική, το άλλως λεγόμενο «καλό γούστο». Δεν ωφελεί η μιζέρια των καταστάσεων να είναι διαμπερής. Οι ηθοποιοί Γιάννης Παπαδόπουλος, Θανάσης Κρομλίδης, Βασίλης Ντάρμας και Γιάννης Σέρρης κινούνται περίπου στην ίδια υφολογική και ρυθμολογική κλίμακα.
«Η λίμνη», που παρουσίασε η Γαλλίδα σκηνοθέτιδα και χορογράφος Ζιζέλ Βιέν, πάντα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260, στον χώρο Δ, μας μιλάει απερίφραστα και χωρίς υπεκφυγές για την «κόλαση των παιδιών». Το έργο και η παράστασή του βασίζονται στο σύντομο θεατρικό έργο του Ρόμπερτ Βάλζερ με τον ίδιο τίτλο. Η θεατρική προσαρμογή έχει γίνει από τη σκηνοθέτιδα, με τη συνεργασία της Αντέλ Ενέλ, της Ζιλί Σαναάν και της Ενριέτα Βάλμπεργκ.
Η υπόθεση: ένα διαφορετικό νεαρό παιδί, που μεγαλώνει σε δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον και νιώθει απόρριψη από τους δικούς του ανθρώπους, σκηνοθετεί την αυτοκτονία του σε μια λίμνη. Πρόκειται για ένα πολύ δυνατό ψυχολογικό δράμα, στα όρια ενός ψυχολογικού θρίλερ, που φωτίζει πληρέστερα τους υπαινιγμούς του Βάλζερ για την παιδική κακοποίηση, την αιμομιξία και το ενδοοικογενειακό τραύμα. Με υλικά τον χορό, το τραγούδι και το θέατρο, η Ζιζέλ Βιέν χτίζει έναν ατμοσφαιρικό κόσμο γεμάτο σκληρή αλήθεια. Το έργο και η παράστασή του είναι φτιαγμένα από υλικό του ονείρου και της φαντασίας, ενώ ταυτόχρονα πατάνε σε μια γερή, γήινη, στέρεη, υλική, πραγματική βάση.
Οι δύο συναρπαστικές ηθοποιοί Αντέλ Ενέλ και Ζιλί Σαναάν, θερμές μέσα στο ψυχρό δικό τους φως που τις λούζει, με διαρκή, μόνιμη παρουσία στη σκηνή, μοιράζονται όλους τους ρόλους. Οι υπνοβατούντες φωτισμοί και η ηλεκτρονική μουσική με τους υποδόριους κραδασμούς της φέρνουν στην επιφάνεια όλα τα καταπιεσμένα συναισθήματα των ηρώων. Μολονότι το έργο του Βάλζερ δεν είναι απαισιόδοξο και αφήνει μια ελπίδα συμφιλίωσης, στον κόσμο της σκηνοθέτιδας δεν υπάρχει χώρος για αίσιο τέλος. Μία από τις καλύτερες ξένες παραστάσεις του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στην Πειραιώς 260.
