Έτσι χαρακτήρισαν τον Γεώργιο Παπανικολάου όταν το 1928 δημοσίευσε την εργασία που τον οδήγησε στην εδραίωση του περίφημου ΠΑΠ τεστ, το οποίο αποβαίνει σωτήριο για εκατομμύρια γυναίκες. Τη βιογραφία αυτού του σπουδαίου Έλληνα γιατρού μεταφέρει σε graphic novel για μικρούς και μεγάλους ο Πέτρος Χριστούλιας, ένας από τους πιο καταξιωμένους δημιουργούς στο συγκεκριμένο είδος. Οι Εκδόσεις Παπαδόπουλος, πιστές στην παράδοση των κλασικών εικονογραφημένων να βιογραφούν σπουδαίες προσωπικότητες, συστήνουν στο κοινό έναν πρωτοπόρο της επιστήμης.
Ο συγγραφέας καταφέρνει σε 80 σελίδες να χωρέσει όλα τα γεγονότα-σταθμούς στη ζωή του Παπανικολάου σε ένα βιβλίο που ισορροπεί μεταξύ βιογραφίας και αφήγησης, τόσο όσο απαιτεί ένα κείμενο που καλείται να συγκεράσει την επιστημονική πληροφόρηση με τη μυθοπλασία. Δεδομένου δε ότι απευθύνεται σε ευρύ κοινό που αγνοεί την ειδική επιστημονική ορολογία, εκλαϊκεύει επαρκώς τα σημεία στα οποία απαιτείται η χρήση ειδικών όρων.
Το βιβλίο παρακολουθεί το ταξίδι της ζωής του Παπανικολάου από την παιδική του ηλικία έως το τέλος του, αποκαλύπτοντας χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του που καθόρισαν την πορεία του. Χωρισμένο σε επιμέρους κεφάλαια, δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να αντιληφθεί την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα που επηρέασαν τις επιλογές του και τους σταθμούς μιας πορείας που ως απόληξη είχε την ανακάλυψη του τεστ που άλλαξε τη ζωή των γυναικών. Με επιμέρους ευρήματα ο δημιουργός συνδέει την εποχή του Παπανικολάου με τον σύγχρονο αναγνώστη. Στο έγχρωμο εξώφυλλο, σε πρώτο πλάνο κυριαρχεί η μορφή του γιατρού-ερευνητή μπροστά στο μικροσκόπιο, ενώ σε δεύτερο πλάνο τοποθετείται ο Παπανικολάου με τη σύζυγό του στη Νέα Υόρκη. Το χρώμα της σέπιας που κυριαρχεί παραπέμπει στις παλιές φωτογραφίες και στις ιστορίες που έχουν να αφηγηθούν. Στο εσωτερικό οι ασπρόμαυρες εικόνες, σαν παλιά κινηματογραφική ταινία, αφηγούνται καρέ-καρέ την ιστορία του.
Η τριτοπρόσωπη αφήγηση, ακολουθώντας γραμμική πορεία, ανατίθεται σε έναν εξωτερικό αφηγητή, έναν φοιτητή της Ιατρικής που διηγείται την ιστορία στη φίλη του, φοιτήτρια της Φιλοσοφίας, κατά τη διάρκεια μιας βόλτας τους στο φθινοπωρινό Σέντραλ Παρκ, με τα πεσμένα φύλλα να λειτουργούν ως το ιδανικό σκηνικό της ιστορίας. Ταυτόχρονα οι δύο φοιτητές «συνδέονται» με τον Παπανικολάου, καθώς για μεγάλο διάστημα της ζωής του είχε επεκτείνει τα ενδιαφέροντά του σε ανθρωπιστικούς τομείς, όπως η φιλοσοφία. Οι μεταπτυχιακές σπουδές του στη Γερμανία, όπου δίδασκε ο Haeckel (οι θεωρίες του οποίου συνδύαζαν τη Βιολογία με τη φιλοσοφία), θα σταθούν η αφορμή να γράψει στον πατέρα του πως «η επιστήμη με άρπαξε από τα χέρια του Νίτσε». Σε αρκετά σημεία, ωστόσο, η αφήγηση γίνεται πρωτοπρόσωπη ή διανθίζεται με διαλόγους, έτσι ώστε η μυθοπλασία να συμπληρώσει επαρκώς τη βιογραφία. Αξιοποιώντας ευρηματικά την ιστορία σχετικά με τον πλάτανο που μεταφυτεύτηκε έξω από το ιατρικό κέντρο του Κορνέλ προς τιμήν του Παπανικολάου (προερχόμενο από ένα κλαδί του πλάτανου κάτω από τον οποίο δίδασκε ο Ιπποκράτης στην Κω), θα μεταφέρει ποιητικά και συμβολικά τον πυρήνα της θεωρίας της «αποφολιδωτικής κυτταρολογίας», σε έναν παραλληλισμό των φύλλων του δέντρου με τα κύτταρα που «πέφτουν» από τον γυναικείο οργανισμό και εξετάζονται με το τεστ ΠΑΠ.
Γνωρίζουμε τον βιογραφούμενο αρχικά ως ένα παιδί που μεγαλώνει στην Κύμη και ως νεαρό που βρίσκεται για σπουδές στην Αθήνα. Παράλληλα, δίνονται οι απαραίτητες πληροφορίες για το πώς το προνομιούχο περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε (εύπορη οικογένεια, πατέρας δήμαρχος και μετέπειτα βουλευτής) διαμόρφωσε την ευρύτερη κουλτούρα του. Τον ακολουθούμε στις ακαδημαϊκές περιπλανήσεις και στις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Μόναχο, εκεί όπου πια «σιγουρεύεται ότι ο τελικός του δρόμος περνούσε μέσα από το μικροσκόπιο». Η μετανάστευσή του στις ΗΠΑ, αποτέλεσμα των Ελληνοαμερικανών που γνώρισε ως έφεδρος υπίατρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, θα δώσει τη δυνατότητα στον νεαρό γιατρό να εξελιχθεί «στη γη των ευκαιριών» στον μεγάλο επιστήμονα. Παράλληλα, όμως, με την επιστημονική του πορεία ο Χριστούλιας θα αναδείξει και την ανθρώπινη πλευρά του. Μια άλλη πτυχή του χαρακτήρα του, αρκετά σκληρή αλλά και ηρωική, αποκαλύπτεται μέσα από τη σχέση του με τη σύζυγό του, τη Μάχη Μαυρογένους. Είναι αυτή που στέκεται διαρκώς στο πλευρό του, που θυσιάζει τη μητρότητα (όπως εκείνος της ζήτησε και αυτή αποδέχτηκε) προκειμένου να αφοσιωθεί στη δουλειά του.
Με εικόνες που καλούν τον αναγνώστη να εστιάσει στα επιμέρους μηνύματα που εκπέμπουν ή στις λεπτομέρειες που συμπληρώνουν την ανθρωπογεωγραφία (από τις ενδυμασίες έως τα κτήρια της εποχής) ο Π. Χριστούλιας, χωρίς να καταφύγει στον διθύραμβο, εστιάζοντας στην εθνική ταυτότητα του βιογραφούμενου, ανέδειξε τη συμβολή του Παπανικολάου στη σύγχρονη επιστήμη. Ένα βιβλίο-έναυσμα για συζητήσεις όχι μόνο για μια επιστημονική προσωπικότητα, αλλά και για τη σημασία των προληπτικών ελέγχων στην υγεία.
Info
«Δρ. ΠΑΠ - Η ζωή του πρωτοπόρου γιατρού Γ.Ν. Παπανικολάου»
Συγγραφέας-εικονογράφος: Πέτρος Χριστούλιας
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Ηλικία: από 12 ετών
Τιμή: 11,68 ευρώ
