Συνώνυμο του μύθου. Μυθική πλέον προσωπικότητα για το λυρικό θέατρο, ήρθε με τη φωνή και τη λάμψη της να του δώσει νέα πνοή στον 20ό αιώνα. Από τη γέννησή της στη Νέα Υόρκη, τα πρώτα της βήματα στην Αθήνα μέχρι τον πρόωρο θάνατό της στο Παρίσι ενσάρκωσε την απόλυτη ντίβα και κυρίως έδωσε το φιλί της ζωής στην τέχνη της, την όπερα. Καθώς το 2023 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, η Λυρική Σκηνή τιμάει την κορυφαία υψίφωνο του 20ού αιώνα με μια σειρά εκδηλώσεων που υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Γιώργου Κουμεντάκη θα κυριαρχήσουν από τον Απρίλιο έως και τον Δεκέμβριο.
«Η Μαρία Κάλλας είναι μια καλλιτέχνιδα που καθόρισε την ιστορία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής» σημειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γ. Κουμεντάκης, υπογραμμίζοντας ότι «με το πρόγραμμα που θα παρουσιάσουμε για τα 100 χρόνια της φιλοδοξούμε αφενός να φωτίσουμε τη σχέση της με τον οργανισμό μας και αφετέρου να κάνουμε γνωστό τον μύθο της Κάλλας στις νεότερες γενιές, σαν ένα φωτεινό παράδειγμα ταλέντου, σκληρής εργασίας, αφοσίωσης, τελειομανίας, λάμψης».
Σημείο αναφοράς και κεντρική εκδήλωση του αφιερώματος είναι η «Μήδεια» του Κερουμπίνι σε νέα παραγωγή, με την οποία η ΕΛΣ υπενθυμίζει ότι πρόκειται για την όπερα που η Κάλλας ανέσυρε από τη λήθη και με την ερμηνεία της στην ιστορική παράσταση της ΕΛΣ στην Επίδαυρο το 1961 άφησε ανεξίτηλο στίγμα και την παρέδωσε στον μουσικό κόσμο ως ένα συναρπαστικό έργο.
Η φιλόδοξη συμπαραγωγή με τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, την Όπερα του Καναδά και τη Λυρική Όπερα του Σικάγο ανοίγει την αυλαία του αφιερώματος και παρουσιάζεται στις 25, 27, 30 Απριλίου και 2, 4, 9 Μαΐου στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος». Με την περίφημη Άννα Πιρότσι να ερμηνεύει για πρώτη φορά στην καριέρα της τον ομώνυμο ρόλο, η όπερα παρουσιάζεται σε μουσική διεύθυνση του Φιλίπ Ογκέν και σε σκηνοθεσία και σκηνικά του Ντέιβιντ ΜακΒίκαρ. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει επίσης το γκαλά όπερας «Η Κάλλας στο Ηρώδειο», που θα παρουσιαστεί τον Σεπτέμβριο στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.
Unboxing Callas
H πολυμορφική εγκατάσταση «Unboxing Callas: Από την Κάλλας στη Μήδεια», σε καλλιτεχνική σύλληψη και εκτέλεση Πάνου Προφήτη, κινηματογράφηση Γιώργου Αθανασίου και χορό Βέρας Ζούκα, διαδραματίζει το ανάγλυφο προφίλ της Κάλλας μέσα από το οποίο ξεδιπλώνεται η αφήγηση της Μήδειας και στις τρεις πράξεις της η γλυπτική εγκατάσταση καταλαμβάνει το ισόγειο και τον 5ο όροφο του φουαγέ, η βιντεοεγκατάσταση αναπαράγεται ταυτόχρονα σε όλες τις οθόνες όλων των ορόφων του φουαγέ και η περφόρμανς ενεργοποιεί την εγκατάσταση στο σύνολό της. Θα παρουσιαστεί από τις 4 Μαΐου έως τις 9 Ιουνίου στο φουαγέ της Λυρικής.
Η έκθεση «Unboxing Callas: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και στο αρχείο της ΕΛΣ» εμπνέεται από προσωπικές ιστορίες, μνήμες και αρχειακά αντικείμενα της Κάλλας δημιουργώντας έναν συλλογικό καλλιτεχνικό απολογισμό της πορείας της. Αξιοποιεί αρχειακό υλικό από τις συλλογές της ΕΛΣ αλλά και τις συλλογές που απέκτησε πρόσφατα, όπως το αρχείο του Δημήτρη Πυρομάλλη και το φωτογραφικό αρχείο Κλεισθένη, και θα παρουσιαστεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη από τις 26 Νοεμβρίου έως τον Ιανουάριο του 2024.
Το ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία. Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας» του Βασίλη Λούρα, για τα άγνωστα πρώτα χρόνια της, θα κάνει την πρεμιέρα του στις 2 Δεκεμβρίου, ημέρα που συμπληρώνονται τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Κάλλας, στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος». Από τον Δεκέμβριο θα προβάλλεται το βίντεο-ρεσιτάλ «Η Μαρία Κάλλας στην Ελλάδα, 1937-1945. Το ρεπερτόριο που ποτέ δεν ακούσαμε...», ενώ το εκπαιδευτικό εργαστήριο «Visualising the voice of Maria Callas», σε συνεργασία με το DmLab του Πολυτεχνείου Κρήτης, που είναι αφιερωμένο στο πρώτο της ρεπερτόριο, πραγματοποιείται από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο.
