Η 16η Σύνοδος των Συμβαλλόμενων Μερών της Συνθήκης για τη Βιοποικιλότητα (COP16), που πραγματοποιήθηκε στο Κάλι της Κολομβίας, ανέδειξε σημαντικές προκλήσεις και στόχους για την παγκόσμια κοινότητα στον τομέα της βιοποικιλότητας.
Το κεντρικό ζήτημα της Συνόδου ήταν η υλοποίηση του Παγκόσμιου Πλαισίου για τη Βιοποικιλότητα (ΠΠΒ) και συγκεκριμένα ο στόχος «30x30», που προβλέπει την προστασία του 30% των εδαφών και των υδάτων κάθε χώρας έως το 2030. Οι περισσότερες χώρες εκτός των ΗΠΑ και του Βατικανού δεσμεύτηκαν για την επίτευξη αυτού του στόχου, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση της διεθνούς κοινότητας προς τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Επίσης, οι χώρες συμφώνησαν σήμερα για τα ποσά που πρέπει να καταβάλλουν οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στους τομείς των φαρμάκων και των καλλυντικών για τη χρήση γενετικών πληροφοριών που προέρχονται από τη βιοποικιλότητα και χρησιμοποιούνται για την έρευνα και την ανάπτυξη προϊόντων. Η συμφωνία χρήσης των γενετικών πληροφοριών, ονομάζεται επίσημα ακολουθία ψηφιακών πληροφοριών.
Συμφωνήθηκε ακόμα, η σύσταση ενός οργάνου για την εκπροσώπηση των συμφερόντων των αυτόχθονων πληθυσμών. Οι εκπρόσωποι των αυτοχθόνων ξέσπασαν σε πανηγυρισμούς όταν ανακοινώθηκε η συμφωνία.
Η εκπρόσωπος των αυτοχθόνων Καμίλα Ρομέρα από τη Χιλή μίλησε για μια «πρωτοφανή στιγμή στην ιστορία των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών».
Τα μέρη είχαν αναγνωρίσει «ότι η πλήρης και αποτελεσματική συμμετοχή μας, οι γνώσεις και οι καινοτομίες μας, η τεχνολογία μας και οι παραδοσιακές μας πρακτικές είναι διαρκώς απαραίτητες», πρόσθεσε η Ρομέρα.
Οι αντιπρόσωποι συμφώνησαν επίσης σε έναν ειδικό ρόλο για τις κοινότητες αφρικανικής καταγωγής στο νέο όργανο.
Παγκόσμιο Ταμείο για τη Βιοποικιλότητα
Τη Δευτέρα, που ονομάστηκε «ημέρα χρηματοδότησης» της συνόδου, έγιναν διαθέσιμα επιπλέον 163 εκατομμύρια δολάρια στο Παγκόσμιο Ταμείο-Πλαισίο για τη Βιοποικιλότητα. Νέες συνεισφορές από την Αυστρία, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Κεμπέκ ανακοινώθηκαν στην COP16.
Συνολικά, οκτώ κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν για επιπλέον 163 εκατ. δολάρια, στοχεύοντας στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την υλοποίηση του Πλαισίου Kunming-Montreal. Στην εκδήλωση συμμετείχαν, επίσης, χώρες που ήδη συνεισφέρουν στο ταμείο, καθώς και χώρες που επωφελούνται, όπως η Βραζιλία, το Μεξικό και τα Φίτζι.
Η σύνοδος κορυφής, η οποία σηματοδοτεί τη 16η τέτοια συνάντηση ηγετών, συζήτησε τον τρόπο εφαρμογής 23 στόχων που περιγράφονται στη συμφωνία Κουμίνγκ-Μοντρεάλ του 2022.
Πρωταρχικός στόχος μεταξύ των άλλων είναι η θέσμοθέτηση από κάθε χώρα ενός ποσοστού 30% της χερσαίας και θαλάσσιας επικράτειάς της το οποίο θα κριθεί διατηρητέο. Αυτό θα πρέπει να έχει γίνει έως το 2030 – ένας στόχος γνωστός ως 30-by-30.
Περιβαλλοντικές ομάδες δήλωσαν ότι οι συνολικές δεσμεύσεις που κυμαίνονται στο ποσό των περίπου 400 εκατ. δολαρίων υπολείπονται κατά πολύ των δισεκατομμυρίων δολαρίων που οραματίστηκαν για το ταμείο.
Μέχρι τη Δευτέρα, μόνο το 17,6% της παγκόσμιας έκτασης και των εσωτερικών υδάτων ήταν υπό κάποια μορφή προστασίας, σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP). Πολλές χώρες δεν έχουν ακόμη υποβάλει δεσμεύσεις παρά την προθεσμία αυτού του μήνα.
Ο επικεφαλής του UNEP προέτρεψε τις χώρες όχι μόνο να επιτύχουν τον στόχο διατήρησης του 30%, αλλά και να στοχεύσουν σε εκτάσεις και υδάτινες οδούς υψηλής αξίας για να προστατεύσουν, αντί να επιλέγουν έρημες ή άγονες εκτάσεις που έχουν ήδη μικρή ποικιλία πανίδας και ανθρώπινου πληθυσμού.
Η ελληνική εκπροσώπηση
Ωστόσο, ενώ η διεθνής κοινότητα δείχνει να παίρνει στα σοβαρά την ανάγκη προστασίας των οικοσυστημάτων, η ελληνική συμμετοχή με μόλις τέσσερις αντιπροσώπους εστίασε σχεδόν αποκλειστικά στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, αγνοώντας το ευρύτερο φάσμα θεμάτων που αφορούν στη διαχείριση των δασών, της γεωργίας, της υγείας και της αποκατάστασης της φύσης. Αν και η Ελλάδα έχει αξιοσημείωτη βιοποικιλότητα και οικοσυστήματα που απαιτούν προστασία, η παρουσία της κυβέρνησης ήταν αποσπασματική και περιορισμένη.
Η διαφορά ήταν ιδιαίτερα φανερή συγκριτικά με άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο, παρόλο που έχει μικρότερη βιοποικιλότητα από την Ελλάδα, συμμετείχε με 120 αντιπροσώπους. Ο μέσος όρος των εθνικών αντιπροσωπειών ανήλθε στους 40 συμμετέχοντες, επιβεβαιώνοντας τη σχετική υποεκπροσώπηση της Ελλάδας και αφήνοντας ανοιχτά ερωτήματα σχετικά με τη βούληση της χώρας να συμβάλει αποτελεσματικά στους παγκόσμιους στόχους βιοποικιλότητας.
Η ελληνική κυβέρνηση, όπως φάνηκε, θεωρεί τη φύση δεδομένη και δίνει έμφαση μόνο στα έργα που ανταποκρίνονται στις πολιτικές προτεραιότητες. Η έλλειψη συνολικής πολιτικής για τη βιοποικιλότητα δημιουργεί μια αντίφαση σε σχέση με τις δεσμεύσεις της χώρας και καθιστά σαφές ότι η κυβέρνηση τουλάχιστον προς το παρόν, αντιμετωπίζει τα ζητήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης με επιφανειακή προσέγγιση.
Παρόλο που οι διαρκείς απειλές για τη βιοποικιλότητα, όπως οι πυρκαγιές, οι ανεξέλεγκτες επενδύσεις και η κλιματική κρίση, επιδεινώνουν την περιβαλλοντική κατάσταση, η στάση της κυβέρνησης απέχει από μια στρατηγική που θα μπορούσε να ενσωματώνει την περιβαλλοντική προστασία στον ευρύτερο αναπτυξιακό σχεδιασμό.