Live τώρα    
8°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αραιές νεφώσεις
8 °C
7.0°C9.5°C
4 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
9 °C
7.6°C10.4°C
3 BF 54%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
11 °C
9.9°C12.0°C
4 BF 50%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ασθενείς βροχοπτώσεις
11 °C
10.8°C12.1°C
5 BF 73%
ΛΑΡΙΣΑ
Αραιές νεφώσεις
7 °C
7.3°C8.0°C
1 BF 53%
Βιβλιοπαρουσίαση / Η κατασκευή της Ιστορίας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βιβλιοπαρουσίαση / Η κατασκευή της Ιστορίας

Don DeLillo

Ο Ντον ΝτεΛίλο είναι ένας από τους σημαντικότερους -αν όχι ο σημαντικότερος μαζί με τον Τόμας Πίντσον- εν ζωή Αμερικανούς συγγραφείς, ο οποίος κατάφερε να μετουσιώσει σε υψηλή λογοτεχνία όλη την παραφροσύνη της ψυχροπολεμικής περιόδου, αλλά διέβλεψε από πολύ νωρίς και την επίδραση της τεχνολογικής επανάστασης πάνω στις ζωές των ανθρώπων, αξιοποιώντας τη φόρμα της επιστημονικής φαντασίας για να μιλήσει για το εκάστοτε «σήμερα» όντας ο ίδιος βαθιά πολιτικός. Ο «Ζυγός», ένα πολιτικό θρίλερ γύρω από τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι, πρωτοκυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1991 από τις εκδόσεις Χατζηνικολή σε μετάφραση της Τόνια Κοβαλένκο και ήταν από χρόνια εξαντλημένο. Τώρα επανακυκλοφορεί σε νέα, πολύ καλή μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά από τις εκδόσεις Gutenberg.

«Με ενδιαφέρουν πολύ οι θεωρίες συνωμοσίας» έχει πει ο ίδιος ο ΝτεΛίλο. Μια τέτοια θεωρία συνωμοσίας γύρω από τη δολοφονία του 35ου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών αναπτύσσει στις πάνω από 700 σελίδες του «Ζυγού» και όχι τη δράση ενός μεμονωμένου δολοφόνου. Επικεντρώνεται στις υπόγειες διασυνδέσεις της εξουσίας και στον αμφιλεγόμενο ρόλο των μυστικών υπηρεσιών. Ένα σύνθετο, πολύπλοκο, πυκνό μυθιστόρημα, με μια πλειάδα χαρακτήρων και, το κυριότερο, με μια πυρετική πλούσια γλώσσα, η οποία δεν «ησυχάζει» στιγμή, δεν επαναπαύεται, δεν υποβαθμίζεται, δεν «χάνεται» λόγω του όγκου του μυθιστορήματος, αλλά, σχεδόν σε κάθε αράδα, πάλλεται από κρυφά νοήματα και καθορίζει την ατμόσφαιρα της αφήγησης με την ακρίβεια και τη θερμοκρασία της. Κάθε σελίδα αυτής της πολυδαίδαλης σύνθεσης είναι γραμμένη με την ένταση που θα άρμοζε σε ένα διήγημα.

Από τις πρώτες υποβλητικές παραγράφους κιόλας, όπου μεταφερόμαστε μέσα στον υπόγειο σιδηρόδρομο, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με τον ψυχισμό του Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, του εκτελεστή του Κένεντι, του οποίου το ενδελεχές πορτρέτο κατασκευάζει σελίδα τη σελίδα ο συγγραφέας. Μια διαδρομή με τον υπόγειο σιδηρόδρομο, μια διαδρομή στο ταραγμένο μυαλό του Όσβαλντ, ο οποίος ταξιδεύει, παρατηρεί, αναλύει, αισθάνεται και βιώνει την ύπαρξή του ως κάτι διαφορετικό από όλων των άλλων. «Όλα αυτά δεν είχαν καμία σχέση με κείνον. Αυτός ταξίδευε απλώς για να ταξιδεύει». Παρακολουθούμε την πορεία του Όσβαλντ από τα παιδικά του χρόνια με τη μητέρα του, τις συνεχείς μετακομίσεις, την ένδεια, την επαφή του με τη μαρξιστική θεωρία, την περιπλάνησή του στη Ρωσία, μέχρι την 22η Νοεμβρίου του 1963, κατά την οποία στρέφει την κάνη του όπλου του προς τον Πρόεδρο και, κατά συνέπεια, προς το αμερικανικό όνειρο που εκείνος αντιπροσώπευε. Ο Όσβαλντ σκιαγραφείται ως ένας μοναχικός, ασήμαντος, μουντός άνθρωπος, γεννημένος στον αστερισμό του Ζυγού, γεμάτος αντιφάσεις, ο οποίος προσπαθεί να βρει την ισορροπία ανάμεσα στη λογική και στην παρόρμηση, αλλά, κυρίως, προσπαθεί να βγει από την αφάνεια. Προσπαθεί από τίποτα να γίνει κάτι. Από ανύπαρκτος να γίνει υπαρκτός. Προσπαθεί «να πάψει να είναι ένα αξιολύπητο άτομο, να βγει από την απομόνωση». Αυτή η ανάγκη είναι που οπλίζει τον χέρι του.

Πολλαπλές αναγνώσεις

Αν όμως δεν είναι μόνο αυτό; Αν ο Όσβαλντ ήταν απλώς ένα καλοκουρδισμένο πιόνι; Αν μετά την κατάρρευση της επιχείρησης του Κόλπου των Χοίρων όλο αυτό ήταν μια συνωμοσία της CIA για να πληγεί η όλο και πιο στενή σχέση του Κένεντι με τον Κάστρο; Αν μια υποτιθέμενη -αποτυχημένη βέβαια- δολοφονία μπορούσε να εμπλέξει τους οπαδούς του Κάστρο; Κι αν τελικά η δολοφονία δεν ήταν αποτυχημένη; Αν το αποτέλεσμα μιας πετυχημένης δολοφονίας ήταν το ζητούμενο εντέλει; Ερωτήματα που δεν προσπαθεί να απαντήσει ο ΝτεΛίλο, αλλά που, αναπτύσσοντάς τα, και μαζί μ’ αυτά περιγράφοντας το πολιτικό και κοινωνικό κλίμα της δεκαετίας του ’60, δίνει μια δική του εκδοχή για τα γεγονότα όντας πεισμένος ότι η Ιστορία μπορεί να έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Δεν είναι μόνο το θέμα της κατασκευής ενός δολοφόνου, αλλά είναι και το πώς κατασκευάζεται η είδηση από τα ΜΜΕ και το πώς η θέαση της πραγματικότητας καθοδηγείται με βάση συμφέροντα. Ένας αδίστακτος, πολύπλοκος, σκοτεινός, δυσερμήνευτος κόσμος, ένα κατασκευασμένο όνειρο που μοιάζει εφιάλτης. Συγκλονιστικές οι τελευταίες σελίδες, όπου ο ΝτεΛίλο δίνει φωνή στη μητέρα του Όσβαλντ, μεταφέροντας ένα συντριπτικό συναίσθημα απελπισίας παρ’ όλη την αποστασιοποίηση που επιλέγει σε όλο το έργο ως τρόπο θέασης και ως ύφος αφήγησης. Η αποστασιοποιημένη ματιά, η εστίαση στην πολυπλοκότητα, οι διαφορετικές οπτικές, άρα και προσεγγίσεις, παραπέμπουν σε ντοκιμαντερίστικη λογική, επιτείνοντας την εντύπωση της πολλαπλής αλήθειας: τα πράγματα δεν είναι ποτέ μόνο όπως φαίνονται, είναι πάντα και αλλιώς, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται ζωές ανθρώπων ερήμην τους για να προστατευτούν μεγάλα κοινωνικοπολιτικά συμφέροντα. Σ’ αυτό το «αλλιώς» εστιάζει η πένα του. Και το κάνει με τον πιο ευθύ, καίριο, οξυδερκή τρόπο.

Κείμενο αγέραστο, διαχρονικό, ένας προάγγελος της σημερινής εποχής.

 

 

zygos

Don DeLillo, «Ζυγός»

Εκδόσεις Gutenberg

Μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς

Σελίδες: 717

Τιμή: 27 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL