Ανεπανόρθωτες βλάβες στο μοναδικό βυζαντινό αστικό τοπίο που αποκαλύφθηκε στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό και είναι γνωστό ως Μέση Οδός θα επιφέρει ο τεμαχισμός και η απόσπασή του από το σημείο όπου αποκαλύφθηκε, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες των 316 πολιτών που προσέφυγαν στα αστικά δικαστήρια, στο πλαίσιο του αγώνα για τη διάσωση του συγκεκριμένου μνημείου.
Η αυτοψία στο σκάμμα μετά από δικαστική εντολή πραγματοποιήθηκε τελικά χθες μέσα σε ασφυκτικά χρονικά όρια και με την Αττικό Μετρό να κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να την αποτρέψει ώς την ύστατη ώρα. Αφού χρησιμοποίησε ό,τι ένδικο μέσο υπάρχει, στη συνέχεια η διοίκηση κωλυσιεργώντας προσπάθησε να «ροκανίσει» τον χρόνο, ώστε η «ενοχλητική» για την ίδια διαδικασία της «συντηρητικής αποδείξεως» να μην ολοκληρωθεί επαρκώς. Έτσι δεν έγινε η κινηματογράφηση του αρχαιολογικού χώρου. Η είσοδος επιτράπηκε μόνο στους δύο βασικούς εμπειρογνώμονες, που ήταν ο καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αριστοτέλης Μέντζος και η αρχιτέκτων - μηχανικός Ευαγγελία Καμπούρη, για μιάμιση ώρα.
Προσκόμματα και κωλυσιεργίες
Οι τεχνικοί της εταιρείας που ανέλαβαν να συνοδεύσουν τους εμπειρογνώμονες είχαν αυστηρή εντολή να μην επιτρέψουν σε άλλο άτομο να κατέβει στο σκάμμα και δεν επέτρεψαν ούτε στον αναπληρωτή του κ. Μέντζου, τον επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Γεώργιο Φουστέρη, να τον αντικαταστήσει, όταν έπρεπε να φύγει εξαιτίας προσωπικού κωλύματος. Σύμφωνα με τον δικηγόρο Γιάννη Ηλιάδη, που συνόδευε τους εμπειρογνώμονες, αν και η Αττικό Μετρό ήταν ενήμερη και είχε τα ονόματα των δύο αναπληρωτών εμπειρογνωμόνων, όταν ζητήθηκε να εισέλθει στο σκάμμα ο ένας εκ των δύο «μας το αρνήθηκαν, λέγοντας ότι έχουν άνωθεν εντολές να μην επιτρέψουν να εισέλθει κανένας άλλος. Μας είπαν ότι οι νομικοί τους σύμβουλοι δεν τους επιτρέπουν. Επιδιώξαμε να επικοινωνήσουμε με τους συναδέλφους, αλλά μας είχαν στο περίμενε».
Χάνεται η αυθεντικότητα
Κατά τη μιάμιση ώρα που τους δόθηκε, ο Αρ. Μέντζος και η Ευαγγ. Καμπούρη κατάφεραν να συλλέξουν 114 πλάνα του μνημείου. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αυτοψίας, ο πρώτος εξέφρασε «αμφιβολίες για την αξιοπιστία της απόσπασης και την πιστότητα της επανατοποθέτησης». «Η αυτοψία έχει νόημα και θα διαπιστώσουμε την ακριβή κατάσταση των αρχαιοτήτων όταν θα αναλύσουμε το υλικό που έχουμε καταγράψει» είπε και τόνισε ότι «η μεθοδολογία που ακολουθείται θα επιφέρει ανεπανόρθωτες βλάβες στα αρχαία».
Εκτίμησε επίσης ότι το ποσοστό των αρχαιοτήτων που έχει αποσπαστεί μέχρι στιγμής είναι περίπου το 1/5 του συνόλου, πολύ μακριά δηλαδή από το 52% που υποστηρίζει το υπουργείο και η Αττικό Μετρό. «Από τα σχέδια που είναι δημοσιευμένα και μας έχουν παραχωρηθεί, μερικά πράγματα μπορέσαμε να καταλάβουμε ότι έχουν αποσπαστεί.
Το βέβαιο είναι ότι τα τμήματα των αρχαίων που έχουν απομακρυνθεί δεν είναι πολλά. Φαντάζομαι ότι είναι τα πιο εύκολα στη μετακίνηση, μαρμάρινοι λίθοι, πλάκες» παρατήρησε. «Το μεγαλύτερο τμήμα του αρχαίου είναι τοιχοποιίες είτε υπέργειες, δηλαδή τοίχοι, είτε υπόγειες, δηλαδή τοιχώματα αγωγών. Οι τοιχοποιίες σε μεγάλο ποσοστό είναι σε κατάσταση ετοιμορροπίας. Δεν είναι σταθερές και είναι εύκολο να καταστραφούν» υπογράμμισε. «Αυτό που μπορώ να εκτιμήσω είναι ότι αυτά που μένει να αποσπαστούν και να μεταφερθούν είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό υλικά χαλαρά και εύθραυστα και η απόσπασή τους θα είναι διάλυση και μεταφορά αδρανών υλικών. Τα μαρμάρινα τμήματα, το πλακόστρωτο και κάποιοι πεσσοί είναι μικρό ποσοστό.
Οι ασβεστότοιχοι και οι λασπότοιχοι δεν μπορούν να αναπαρασταθούν, είναι σαν να χτίζεις με παλιά υλικά», τόνισε και σημείωσε ότι για τις επανατοποθετήσεις έχει ισχυρές αμφιβολίες για το αποτέλεσμα, καθώς το όλο έργο πρόκειται να υλοποιηθεί και κάτω από ισχυρή πίεση χρόνου. Ανέφερε, τέλος, ότι, σύμφωνα με τεχνικό της εταιρείας, μετά την απόσπαση των αρχαιοτήτων του 7ου και 4ου αιώνα, θα προχωρήσουν την αρχαιολογική έρευνα μόνο για 1-1,5 μέτρο και το υπόλοιπο χώμα, μέχρι το ταβάνι της σήραγγας, θα αφαιρεθεί με τεχνικό τρόπο, δηλαδή με σκαπτικά μηχανήματα. Αυτό σημαίνει ότι η αρχαιολογική ανασκαφή δεν θα ολοκληρωθεί, όπως ορίζουν οι κανόνες της αρχαιολογίας και η νομοθεσία για την προστασία των αρχαιοτήτων, προκειμένου να επισπευσθούν οι εργασίες του μετρό, με κίνδυνο να χαθούν πολύτιμες αρχαιότητες της ρωμαϊκής και ελληνιστικής περιόδου.
Βράβευση Μπουτάρη από τους αρχαιολόγους
Παρούσα χθες στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό ήταν και η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα, που βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για την απογευματινή βράβευση του πρώην δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, στο πρόσωπο του οποίου ο Σύλλογος τίμησε τους πολίτες που αγωνίζονται για τη διάσωση της Μέσης Οδού. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αύριο εκδικάζεται στο ΣτΕ η αίτηση ακύρωσης κατά της Υπουργικής Απόφασης για τη μελέτη απόσπασης και επανατοποθέτησης.
