Νέα κοινή προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατέθεσαν επιστημονικοί σύλλογοι, φορείς, συλλογικότητες και προσωπικότητες για το θέμα των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης. Ο πρωθυπουργός ετοιμάζει για αύριο, σύμφωνα με πληροφορίες, φιέστα αντιπερισπασμού, επισκεπτόμενος τον σταθμό Αγίας Σοφίας, όπου ξεκίνησε με τη μέθοδο «λέγκο» η επανατοποθέτηση μέρους των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν εκεί και είχαν αποσπαστεί, ενώ οι πολίτες ετοιμάζονται για να του στείλουν, λίγες ώρες αργότερα, ηχηρό μήνυμα, ότι ο αγώνας για τη διάσωση της βυζαντινής Μέσης Οδού δεν τελείωσε...
Στο πλαίσιο αυτό, χθες, έγινε γνωστό ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, η Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων, ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού και Εποπτευομένων από αυτό ΝΠΔΔ και δημοσίων υπηρεσιών Αττικής, Στερεάς Ελλάδος και νομών Κυκλάδων, Λέσβου, Χίου και Σάμου, ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων, το Πανελλήνιο Σωματείο Εκτάκτου Προσωπικού Υπουργείου Πολιτισμού, η Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και 21 πολίτες, μεταξύ των οποίων η πρώην γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη και ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης κατέθεσαν στο ΣτΕ αίτηση ακύρωσης της απόφασης του υπουργείου Πολιτισμού, με την οποία εγκρίθηκε η μελέτη προσωρινής απόσπασης και επανατοποθέτησης αρχαιοτήτων.
Το σκεπτικό της προσφυγής
Οι προσφεύγοντες ζητούν την ακύρωση της απόφασης που άναψε το πράσινο φως για την έναρξη των εργασιών του τεμαχισμού και της απόσπασης της βυζαντινής Μέσης Οδού διότι, όπως τονίζουν, «δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία για την ανάθεση της σχετικής μελέτης». Επισημαίνουν μάλιστα ότι «δεν πρόκειται περί οριστικής μελέτης, ούτε μελέτης εφαρμογής, αλλά περί προμελέτης, για την οποία απαιτούνται πολλές συμπληρώσεις» και σημειώνουν ότι η απόφαση για τα στοιχεία με τα οποία συμπληρώνεται η μελέτη πρέπει να λαμβάνεται κατόπιν γνωμοδότησης του ΚΑΣ, κάτι που δεν έγινε.
Υποστηρίζουν επίσης ότι η μελέτη δεν εκπονήθηκε σύμφωνα με τις απαιτήσεις του αρχαιολογικού νόμου, όπως και ότι παραβιάζεται το άρθρο 24 παρ. 1 & 6 του συντάγματος ως προς την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος. Μιλούν επίσης για «πρωτοφανές εγχείρημα απόσπασης ενιαίου αρχαιολογικού χώρου», το οποίο αποτελεί παγκόσμιο πείραμα, καθώς δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενου μετακίνησης αρχαιολογικού χώρου, παρά μόνο μεμονωμένου ή μεμονωμένων μνημείων. «Οι εργασίες απόσπασης και επανατοποθέτησης θα λάβουν χώρα σε έναν κλειστό χώρο, αφού έχει ήδη κατασκευαστεί η πλάκα οροφής του σταθμού Βενιζέλου.
Η εμπειρία ως τώρα σε αποσπάσεις αλλά και επανατοποθετήσεις αρχαιοτήτων αφορά αποκλειστικά σε ανοιχτούς, κατά κανόνα υπαίθριους χώρους», αναφέρουν χαρακτηριστικά για να επισημάνουν πως λόγω των δεσμεύσεων του κατασκευαστικού έργου (πλάκα οροφής, φρεάτια, στάθμη έδρασης της πλάκας επιπέδου -1, στάθμη υποδομής), ο τρόπος κοπής και η στάθμη κοπής των αρχαιοτήτων καθορίζεται από τις αναγκαιότητες του τεχνικού έργου και όχι από τις ανάγκες των ίδιων των αρχαιοτήτων, κάτι που δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στη διαδικασία της απόσπασης, την ακεραιότητα των αρχαιοτήτων και προσθέτει ειδικές τεχνικές απαιτήσεις για τη μελέτη.
«Συνάγεται λοιπόν το συμπέρασμα από τα προαναφερόμενα ότι επιχειρείται ένα εγχείρημα αν όχι παντελώς ανέφικτο επιστημονικά και τεχνικά αδύνατο σε κάθε περίπτωση, όμως με απρόβλεπτες δυσκολίες και επισφάλειες και δη για σπουδαίες αρχαιότητες και ότι επί ματαίω αυτές θα αποσπαστούν με τρόπο που συνεπάγεται την αναπόφευκτη και αναπόδραστη καταστροφή τους» υπογραμμίζουν. Για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε, όπως υποστηρίζουν, σε τέτοιες περιπτώσεις η μελέτη εκπονείται είτε απευθείας από το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό των αρμόδιων υπηρεσιών είτε με ανάθεση από την υπηρεσία σε ιδιώτες μελετητές που έχουν τα κατά νόμον απαραίτητα προσόντα. Ωστόσο, η μελέτη που εγκρίθηκε με την προσβαλλομένη, αν και είναι αρχαιολογικής φύσης, ούτε εκπονήθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ ούτε ανατέθηκε από αυτές σε ιδιώτη μελετητή.
Στο μεταξύ, η μεγάλη ανοιχτή συγκέντρωση της Κίνησης Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς που ήταν να πραγματοποιηθεί χθες αναβλήθηκε για αύριο και θα πραγματοποιηθεί στις 6.30 το απόγευμα, μπροστά από το άγαλμα Βενιζέλου, στην Αριστοτέλους.
