Σήμερα, παραμονή των εθνικών εκλογών, επιλέξαμε να εκτραπούμε από τη συνήθη περιήγηση στο αρχείο της εφημερίδας μας. Στρέφουμε το βλέμμα στην πιο εμβληματική ίσως εκλογική αναμέτρηση της Μεταπολίτευσης, αυτήν του Οκτωβρίου 1981, όταν ο κύκλος ζωής του μετεμφυλιακού κράτους έκλεισε με τον θρίαμβο της Αλλαγής και του Ανδρέα Παπανδρέου.
Είναι δύσκολο σε εμάς τους νεότερους να αντιληφθούμε την έκρηξη χαράς που προκάλεσαν σε όλους τους προοδευτικούς και αριστερούς ανθρώπους η νίκη του ΠΑΣΟΚ και η συντριπτική ήττα της δεξιάς παράταξης.
ΚΚΕ Εσωτερικού: Ήττα στις εκλογές, νίκη στις ευρωεκλογές
Τα πρωτοσέλιδα της ΑΥΓΗΣ αποτυπώνουν και υιοθετούν το συναίσθημα ανακούφισης και αισιοδοξίας. Προσέξτε: αυτά συμβαίνουν μολονότι το ΚΚΕ Εσωτερικού έχει υποστεί σημαντική ήττα. Με μόλις 1,5% στις εθνικές εκλογές, δεν έχει καταφέρει να εκλέξει βουλευτή. Αντίθετα, στις ευρωεκλογές, που διεξάγονται ταυτόχρονα με τις εθνικές, επιτυγχάνει το αξιόλογο 5,3% και εκλέγει ευρωβουλευτή τον Λεωνίδα Κύρκο. Στις ευρωεκλογές έλαβε 300.000 ψήφους, ενώ στις εθνικές μόλις 76.000. Είναι προφανές ότι η διαφορά προκύπτει από μετακινήσεις προς το ΠΑΣΟΚ: η αναγκαιότητα για να εκδιωχθεί η δεξιά παράταξη, που κυριάρχησε σε όλο το μεταπολεμικό πολιτικό σκηνικό, υπερίσχυσε της εκτίμησης των εκλογέων προς την ανανεωτική εκδοχή της κομμουνιστικής Αριστεράς.
Δικαίωση αγώνων δεκαετιών
Μολαταύτα, η ΑΥΓΗ αναγνωρίζει ότι οι -τεκτονικού χαρακτήρα- πολιτικές μετατοπίσεις που έλαβαν χώρα στις εκλογές εξέφραζαν μια βαθιά, πραγματική κοινωνική αναγκαιότητα. «Ανοίγουν οι ορίζοντες για μια καινούρια εποχή» σημειώνει στο πρωτοσέλιδό της την επομένη της ορκωμοσίας της νέας κυβέρνησης. Η δε επικείμενη αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης συνιστά δικαίωση «αγώνων δεκαετιών».
Εντάσεις με κνίτες
Ας στρέψουμε όμως τώρα την προσοχή μας σε χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της προεκλογικής περιόδου. Το αν εντοπίζονται αναλογίες με τη σημερινή εποχή το αφήνουμε στη διακριτική ευχέρεια του αναγνώστη…
Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, έπειτα από χρόνια εξορίας και φυλακίσεων, παρεμβαίνουν με δηλώσεις και τη συμμετοχή τους στα πολιτικά πράγματα. Δεν λείπουν μάλιστα οι εντάσεις με κνίτες και τραμπούκους του «δογματικού» ΚΚΕ, καθώς και οι επιθέσεις στους «βετεράνους κομμουνιστές» που ακολούθησαν το ΚΚΕ Εσωτερικού στη διάσπαση του 1968.
Στα κάγκελα ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.
Οι συγκεντρώσεις της Ν.Δ. χαρακτηρίζονται από έλλειψη πλήθους και πάθους. Η σύγκριση με τις αντίστοιχες του ΠΑΣΟΚ, που σφύζουν από ενθουσιασμό, προκαλεί το σκωπτικό σχόλιο του ξένου ανταποκριτή.
Σε κάποιες περιπτώσεις δεν λείπουν τα επεισόδια μεταξύ πασόκων και νεοδημοκρατών. Η Ν.Δ. σε ανακοίνωσή της επικαλείται το «δικαίωμα της αυτοάμυνας (!) που της δίνει ο Νόμος».
Αστειότητες
Η κινδυνολογία της Ν.Δ. άγγιζε επίπεδα αστειότητας: «Θα καταστραφεί η Ελλάδα όπως τα Μινιόν-Κατράντζος». Τα δύο πολυκαταστήματα είχαν γίνει παρανάλωμα του πυρός τον Δεκέμβριο του 1980. Οι εμπρηστικές επιθέσεις είχαν προκαλέσει σάλο και είχαν αποδοθεί σε αποχωρήσαντες της οργάνωσης ΕΛΑ. Οι φυσικοί αυτουργοί παραμένουν μέχρι σήμερα άγνωστοι.
Και τότε εκτός ΑΕΙ
Ενα από τα μείζονα προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο νικητής των εκλογών είναι η περιορισμένη προσφορά θέσεων για φοιτητές και σπουδαστές στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. «60 χιλιάδες νέοι έμειναν έξω» αναφέρει η ΑΥΓΗ. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της περιόδου 1981-1985 αποτέλεσε τη βάση για τη δημοκρατική και ανοιχτή πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Όπως και τότε, έτσι και τώρα η Νέα Δημοκρατία έχει διαφορετική προσέγγιση.
Προεκλογικό νερό
Οι πολιτικάντηδες της Δεξιάς δεν έχουν κανέναν ηθικό φραγμό. Ο διευθυντής της ΕΥΔΑΠ έφτασε να διανέμει (με τους φακέλους των λογαριασμών νερού!) προεκλογικά φυλλάδια του αδελφού του.
Ελαβον...
Την εποχή εκείνη, οι δυνατότητες να παρακολουθήσει κανείς τα αποτελέσματα ήταν πολύ περιορισμένες. «Έλαβον…» ξεκινούσε ο παρουσιαστής στο ραδιόφωνο ή στην κρατική τηλεόραση και οι πολίτες κρατούσαν σημειώσεις στα χαρτιά τους. Προς διευκόλυνσή τους, η ΑΥΓΗ διανέμει πίνακα με τις εκλογικές περιφέρειες, τα αποτελέσματα του ’77 και κενά κουτιά ώστε οι πολίτες να συγκρίνουν εύκολα τα αποτελέσματα «χτες και σήμερα».
Κουίζ
Ενας από τους ομιλητές στα εγκαίνια του εκλογικού περιπτέρου του ΚΚΕ Εσωτερικού είναι και ο εικονιζόμενος, ο γραμματέας της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος. Τρεις (και κάτι) δεκαετίες έπειτα από αυτήν την ομιλία, θα εκλεγόταν στο τρίτο τη τάξει πολιτειακό αξίωμα. Ποιος είναι;
Ροκ-ΑΥΓΗ
Κλείνουμε με μία από τις πολλές επιστολές αναγνωστών που λάμβανε τότε η ΑΥΓΗ. Δεν χρειάζεται, εκτιμούμε, κάποιο σχόλιο.
