Ως σκέψη, ήταν σωστή. Τοποθετώντας τον (θεωρούμενο ως ΣΥΡΙΖΑίο) ναύαρχο ε.α. Αποστολάκη σε Υπουργείο με ατζέντα εθνική – υπερκομματική:
- Αφενός, θα εμφανίζονταν να έχει αποσπάσει, έστω …δια της βίας, την πολυπόθητη «συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων»,
- Αφετέρου, θα ενίσχυε την εικόνα του ως πολιτικού αρχηγού που προσελκύει στελέχη – άρα, γιατί όχι και ψηφοφόρους – πέραν των κομματικών τειχών.
Ως εκτέλεση, ήταν (ως συνήθως) άθλια.
Καταρχάς, η «δια της βίας συναίνεση» συνιστά αντίφαση εν τοις όροις. Ο Μητσοτάκης και οι πέριξ αυτού επιμένουν να πιστεύουν ότι κυβερνούν «ερήμην». Ερήμην της κοινωνίας, των οργανώσεών της, των πολιτικών τους αντιπάλων. Στα δυο χρόνια κυβέρνησης ΝΔ, η παροιμιώδης αλαζονεία τους εντάθηκε - λόγω και της περιόδου κοινωνικής ύφεσης και αποστασιοποίησης που προκάλεσε η πανδημία.
Είναι αλήθεια πως η ανίχνευση των λεγόμενων «βουβών» κοινωνικών ρευμάτων είναι εξαιρετικά δύσκολη υπό το καθεστώς των συνεχών lockdowns. Μολαταύτα, όταν οι μόνες προσλαμβάνουσες από τον πραγματικό κόσμο που έχει το Μαξίμου είναι slides δημοσκοπήσεων και απομαγνητοφωνήσεις focus groups, είναι εύκολο να χαθεί η μπάλα. Ιδίως όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός και οι επιτελείς του ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν, σε σχέση ακόμα και με τους ψηφοφόρους τους.
Δεύτερον, η κουτοπονηριά έχει συνήθως κοντά ποδάρια. Προ μίας εβδομάδος, μόλις στριμώχτηκε λίγο ο Μητσοτάκης το γύρισε – συναινετικά πάντα - στα φέρετρα, στο Σούνιο και την ανάγνωση αναρτήσεων από χαροκαμένα ορφανά, των οποίων η μάνα ζει και βασιλεύει! Ποιον να πείσει, λίγες μέρες μετά, ισχυριζόμενος ότι επιδιώκει συνεννοήσεις και συναινέσεις;
Τρίτον, οι «μεταξωτές» συνομωσίες θέλουν και επιδέξιους χειρισμούς. Η επικοινωνία του Μαξίμου με ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ σε χαμηλό επίπεδο, διευθυντών γραφείων, 10 μόλις λεπτά πριν ανακοινωθεί ο ανασχηματισμός, επιβεβαιώνει και στον πιο καλόπιστο ότι ήταν προσχηματικού χαρακτήρα.
Αραγε, η γκάφα αυτή του Μαξίμου έγινε λόγω έπαρσης; Ανικανότητας; Της προλεχθείσας αίσθησης ότι κυβερνούν «ερήμην»; Όποια κι αν είναι η αιτία, το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό για τη ΝΔ και τον Μητσοτάκη.
Σε έναν ανασχηματισμό που προαναγγέλλονταν «δομικός», «σαρωτικός», «νέα αρχή ενόψει ΔΕΘ», 16 στους 20 υπουργούς παρέμειναν στη θέση τους. Ξηλώθηκαν οι πολιτικές ηγεσίες των υπουργείων Υγείας και Προστασίας Πολίτη, επισφραγίζοντας την αποτυχία της κυβέρνησης σε πανδημία και πυρκαγιές. Εντάχθηκε στην κυβέρνηση – στην πιο κρίσιμη υπουργική θέση - ένας ακόμη «μουσαφίρης» του ΛΑΟΣ, πιθανόν ο περισσότερο ακραίος και ο λιγότερο ευφυής σε σχέση με τους Γεωργιάδη - Βορίδη. Παρέμειναν αμετακίνητες οι τοξικές Μενδώνη και Κεραμέως. Και φτάσαμε στο σημείο το (εξαπτέρυγο του Κυριάκου) liberal.gr να καταγγέλλει παρεμβάσεις Βαρδινογιάννη για να επιστρέψει στην κυβέρνηση ο Θεοδωρικάκος!
Αν λοιπόν ο «μαύρος Αύγουστος» έκλεισε με παταγώδες κυβερνητικό Βατερλώ, το φθινόπωρο που έρχεται δεν προοιωνίζεται τίποτε καλό για τον Μητσοτάκη. Η πανδημία καλπάζει. Τα νοσοκομεία βρίσκονται σε αποδιοργάνωση λόγω των αναστολών των ανεμβολίαστων. Ο νέος Υπουργός ΠροΠο θα πρέπει είτε να εγκαταστήσει την Πανεπιστημιακή Αστυνομία, αναλαμβάνοντας το ρίσκο διαχείρισης ενδεχόμενων αναταραχών και οξύνοντας τη σύγκρουση με τη νεολαία, ή να την αποσύρει, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την εικόνα μιας κυβέρνησης που αδυνατεί να εφαρμόσει τα μέτρα που ψηφίζει.
Και αυτά, είναι τα μικρότερα από τα πολιτικά προβλήματα του Μητσοτάκη. Το στρατηγικό του πρόβλημα είναι πως το αφήγημα «αριστεία – αποτελεσματικότητα – επιτελικό κράτος», με το οποίο εξελέγη και χάρη στο οποίο συγκράτησε δημοσκοπικά τη ΝΔ στο πρώτο μισό της θητείας του, έγινε κάρβουνο στις πυρκαγίες – και θαφτηκε οριστικά με τον ανασχηματισμό - τραγέλαφο.
Το «επιτελικό κράτος» απεδείχθη υδροκέφαλος γίγαντας με πήλινα πόδια. Η «αποτελεσματικότητα» απεδείχθη κενό γράμμα όταν οι πολίτες, αβοήθητοι, έβλεπαν το βιος τους να καίγεται επί μέρες, ενόσω οι «άριστοι», που απεδείχθησαν άχρηστοι κι ανίκανοι να σβήσουν μια πυρκαγιά προτού αυτή φτάσει στη θάλασσα, τους υπόσχονταν ένα νέο σετ από …ηλεκτρονικές δηλώσεις.
Τέλος, η εικόνα ενός πρωθυπουργού που αδυνατεί ακόμα και να ασκήσει το συνταγματικό δικαίωμα του ανασχηματισμού, επιβεβαίωσε αυτό που πολλοί ψιθυρίζουν: ότι «ο Κυριάκος δεν μπορεί ούτε τα κορδόνια του να δέσει» δίχως την έγκριση κάθε λογής θεσμικών και εξωθεσμικών παραγόντων. Από τους ολιγάρχες μέχρι τους Σαμαρικούς, από γραφικές φιγούρες σαν την Μενδώνη έως το τρίο Στούτζες του πάλαι ποτέ ΛΑΟΣ, και με προεξάρχοντες τους σκιώδεις «τεχνοκράτες της συμφοράς» του Μαξίμου, όλοι οι πέριξ και οι συνδιαλεγόμενοι με τον Μητσοτάκη μοιάζουν να έχουν μια ακατανόητη ισχύ επί των αποφάσεών του, προκαλώντας εντέλει κυβερνητική κι επιχειρησιακή παραλυσία.
Η κυβέρνηση της ΝΔ λοιπόν, βρίσκεται προ του εξής διλήμματος:
- Είτε θα επιμείνει στο αφήγημα περί αποτελεσματικού, επιτελικού κράτους, κινδυνεύοντας να βυθιστεί σε έναν φαύλο κύκλο όπου σε κάθε αποτυχία θα γίνεται όλο και πιο περίγελος,
- Ή θα πρέπει να επανεφεύρει τον εαυτό της εν μέσω πολλαπλών κρίσεων και με τα περισσότερα προβεβλημένα στελέχη της ήδη πολιτικά «καμένα».
Σε κάθε περίπτωση, το πιθανότερο είναι πως η κυβέρνηση της ΝΔ έχει πλέον μπει στο στάδιο της στρατηγικής πολιτικής φθοράς. Κι επειδή η φθορά αυτή έχει σωρευτικό χαρακτήρα, κάθε μέρα που θα περνάει από εδώ και πέρα, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο στον Μητσοτάκη να πάει σε πρόωρες εκλογές, ελπίζοντας πως αφού «κάψει» την απλή αναλογική θα έρθει πρώτος στον επόμενο γύρο, ώστε να ανανεώσει τη θητεία του.
Και κάθε μέρα που θα περνάει, θα μετανιώνει όλο και περισσότερο που δεν εκμεταλλεύτηκε τα «παράθυρα ευκαιρίας» ανάμεσα στα τέσσερα πρώτα κύματα της πανδημίας, για να προσφύγει σε πρόωρες κάλπες.
***
Μια τελευταία σημείωση, εν είδει κατακλείδας. Ο Ευτύχης Βαρδουλάκης ήταν σύμβουλος επικοινωνίας του Μητσοτάκη από το 2014 έως το 2020. Τον Νοέμβριο του 2019 εξέδωσε το βιβλίο «Διλήμματα μιας πενταετίας», όπου ανατρέχει σε όσα εκτιμά ότι έκανε σωστά η ΝΔ του Μητσοτάκη από το 2016 έως και τη νίκη της στις εκλογές του 2019, αλλά και σε όσα τακτικά και στρατηγικά λάθη εκτιμά πως έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ στην περίοδο διακυβέρνησής του. Μεγάλο μέρος του βιβλίου το αφιερώνει στην τεκμηρίωση, με πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα, του πασίγνωστου ρητού «In politics, timing is everything».
Το βιβλίο είναι καλό, να το διαβάσετε. Αν το είχε διαβάσει λίγο πιο προσεκτικά και ο τότε εργοδότης του, ίσως όλα αυτά που συζητάμε σήμερα να μην είχαν και τόσο νόημα.
