Η διαφαινόμενη νίκη του Μπάιντεν είναι οριακή. Αν και οι Δημοκρατικοί κατάφεραν να κινητοποιήσουν δεκάδες εκατομμύρια ψηφοφόρους να πάνε στην κάλπη ή, καλύτερα, να στείλουν την επιστολική τους ψήφο -κεντρικό σύνθημα της καμπάνιας το «Vote»-, το ίδιο κατάφερε και ο Τραμπ.
Μολονότι είναι πολύ νωρίς για αναλύσεις «σεντόνια», ένα πρώτο αναντίρρητο συμπέρασμα είναι ότι οι ΗΠΑ είναι δύο, μπορεί και περισσότερες, χώρες σε μία. Κλισέ μεν, αληθές δε, η Αμερική είναι πιο διχασμένη από ποτέ. Μπορεί ο Μπάιντεν να έσπασε το ρεκόρ κάθε προηγούμενου Προέδρου στη λαϊκή ψήφο -πάνω από 71 εκατομμύρια-, αλλά και ο Τραμπ έλαβε σχεδόν 7 εκατομμύρια ψήφους περισσότερες από το 2016.
Σύμφωνα με ορισμένα πρώτα στοιχεία μάλιστα, μπορεί οι βασικοί ψηφοφόροι του Τραμπ να παραμένουν οι λευκοί άντρες στις κεντρικές και νότιες πολιτείες, ωστόσο φαίνεται πως το 2020 ο ρατσιστής Πρόεδρος ψηφίστηκε από περισσότερους μαύρους, Λατίνους και γυναίκες σε σύγκριση με το 2016. Είναι σαφές ότι οι απλοϊκές προσεγγίσεις και ο «εξελληνισμός» ή έστω «εξευρωπαϊσμός» ως προς την ερμηνεία της αμερικανικής πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας είναι πέρα για πέρα λάθος. Εάν όχι φαιδρό.
Μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι ο τραμπισμός ως ιδεολογικό και κοινωνικό φαινόμενο έχει ριζώσει για τα καλά. Οι εκλογές στις ΗΠΑ ήρθαν να φανερώσουν ότι η ευθεία αμφισβήτηση των θεσμών, των πολιτικών, της Δικαιοσύνης, της επιστήμης, των σταθερών αρμών της δυτικής δημοκρατίας που καθιερώθηκαν τον προηγούμενο αιώνα συνιστά ένα μαζικό κοινωνικό ρεύμα που βρίσκει πολιτική έκφραση. Οι ένοπλοι οπαδοί του και οι συνωμοσιολόγοι τύπου QAnon που απέκτησαν εκπροσώπηση στο Κογκρέσο είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν την «κληρονομιά» του.
Ο τραμπισμός όμως δεν αφορά μονάχα τις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη η Ακροδεξιά αλλά και η θεσμική Δεξιά γοητεύτηκαν. Fake news, ρατσισμός, εθνική αναδίπλωση -«πρώτα η πατρίδα»-, ρητορική μίσους, ανθρωποφαγία, χάιδεμα στους συνωμοσιολόγους και επικοινωνιακή μαεστρία. Σας θυμίζει κάτι;
Οι κοινωνίες αλλάζουν, οι διαχωριστικές γραμμές αναδιαμορφώνονται ραγδαία. Οι οικονομικές κρίσεις και η πανδημία επιταχύνουν αυτές τις διαδικασίες. Τα παραδοσιακά αναλυτικά εργαλεία δεν ανταποκρίνονται πλέον στις ανάγκες διεθνώς. Αν κάποιος «έπιασε» αυτές τις μετατοπίσεις, αυτός ήταν ο Μπέρνι Σάντερς και η ομάδα των νέων γυναικών και ανδρών γύρω του. Ας μελετήσουμε προσεκτικά τις ΗΠΑ κι ας βγάλουμε συμπεράσματα.
