Σχεδόν ένας χρόνος σταδιακών ανατιμήσεων στο ρεύμα συμπληρώνεται σε λίγες μέρες, ενώ στο πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες αυξήσεις στις χονδρεμπορικές τιμές, οι οποίες ως γνωστόν μετακυλίστηκαν μέσω της ρήτρας αναπροσαρμογής στη λιανική, προκαλώντας ασφυξία σε νοικοκυριά, μικρομεσαίους και επιχειρήσεις.
Σημειώνεται ότι ο Ιούνιος 2021 ήταν ο τελευταίος μήνας που η χονδρεμπορική τιμή διαμορφώθηκε σε διψήφιο νούμερο (83,47 ευρώ/μεγαβατώρα), καθώς από τον Ιούλιο 2021 έσπασε το φράγμα των 100 ευρώ και έκτοτε δεν σταμάτησε να ανεβαίνει, ενώ από τον Νοέμβριο 2021 ξεπέρασε τα 200 ευρώ, επίπεδα στα οποία παραμένει έως σήμερα, με ακριβότερο τον περασμένο Μάρτιο (272,8 ευρώ/μεγαβατώρα). Έτσι, ενώ η μέση χονδρεμπορική τιμή τον Ιούνιο 2021 ανερχόταν σε 83,47 ευρώ/μεγαβατώρα (ΜWh), φέτος (μέχρι 23 Ιουνίου) η αντίστοιχη τιμή διαμορφώνεται σε 220,12 ευρώ, δηλαδή καταγράφεται μια αύξηση της τάξης του 163,7% - και δεν είναι η μεγαλύτερη μέσα στη χρονιά. Πάντως, την περασμένη εβδομάδα η τιμή ξεπέρασε και τα 313 ευρώ/ΜWh και ο μήνας δεν έχει ακόμα κλείσει. Ακόμα και τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2021, όταν άρχισε σταδιακά η άνοδος στη χονδρεμπορική αγορά, η τιμή διαμορφωνόταν σε 101,86 και 121,72 ευρώ/ΜWh αντίστοιχα, νούμερα που εδώ και έναν χρόνο πλέον δεν έχουν εμφανιστεί ξανά.
Με βάση το ανωτέρω μέσο κόστος, σήμερα η καθαρή τιμή της κιλοβατώρας (της ακριβότερης ΔΕΗ) μαζί με τη ρήτρα αναπροσαρμογής διαμορφώνεται (χωρίς επιδοτήσεις - εκπτώσεις) σε περίπου 32,5 λεπτά/κιλοβατώρα, ενώ πέρυσι τον Ιούνιο ήταν περίπου κοντά στα 11,82 λεπτά (μαζί με τη βραχύβια ρήτρα CO2). Μόνη η ρήτρα αναπροσαρμογής διαμορφώνεται κοντά στα 21,5 λεπτά/κιλοβατώρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι συνολικά σε δωδεκάμηνη βάση (Ιούνιος 2021 - Μάιος 2022) η μέση τιμή των εναλλακτικών παρόχων αυξήθηκε κατά 240%, ενώ ο συνολικός δείκτης ανταγωνιστικών χρεώσεων, που περιλαμβάνει και τη ΔΕΗ, αυξήθηκε κατά 214% (allazorevma.gr). Επιπλέον, το «ακριβό» πρώτο εξάμηνο του 2022 η μέση χονδρεμπορική τιμή ανέρχεται σε 233,93 ευρώ/ΜWh, έναντι 61,88 ευρώ/ΜWh το πρώτο εξάμηνο του 2021 (+278%).
Νέος μηχανισμός
Από τον Ιούλιο αναμένεται να ξεκινήσει η εφαρμογή του νέου μηχανισμού στη χονδρεμπορική αγορά, βάσει του οποίου στην ουσία μέσω πλαφόν/διατίμησης θα ανακτάται άμεσα μέρος των υπερκερδών των παραγωγών για να κατευθυνθεί στον «κουμπαρά» των επιδοτήσεων. Χρειάστηκε, δηλαδή, ένας χρόνος ανατιμήσεων ώστε εν μέσω ακραίας ακρίβειας για τους καταναλωτές να υποχρεωθεί η κυβέρνηση να περιστείλει κάποια από τα επιπλέον κέρδη (ουρανοκατέβατα, υπερβάλλοντα) αποκομίζουν οι τέσσερις ηλεκτροπαραγωγοί - τα οποία φορείς της αγοράς και πολιτικές δυνάμεις «δείχνουν» εδώ και μήνες. Όσο για τα προηγούμενα, κατά την κυβέρνηση, «υπερέσοδα» (όχι όλης της περιόδου των ανατιμήσεων), ακόμα αναμένονται τόσο το τελικό νούμερο, που έχει ήδη ψαλιδιστεί γενναία, όσο και η φορολόγησή τους που έχει εξαγγελθεί από τον Απρίλιο.
Μετά τη θεσμοθέτηση των βασικών στοιχείων του μηχανισμού με διάταξη στο σχέδιο νόμου για τις ΑΠΕ αναμένεται η υπουργική απόφαση, η οποία θα εξειδικεύει τα όρια τιμών-κόφτες ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής (φυσικό αέριο, υδροηλεκτρικά, ΑΠΕ, λιγνιτικά), πάνω από τα οποία θα «μαζεύονται» τα επιπλέον έσοδα των εταιρειών, ενώ κρίσιμος παράγοντας είναι η τιμή του φυσικού αερίου που θα λαμβάνεται υπόψη. Πάντως, η μεγαλύτερη «επιτυχία» του μηχανισμού μάλλον αφορά την ανάκτηση μέρους των «ουρανοκατέβατων» κερδών της ΔΕΗ από τη λειτουργία των υδροηλεκτρικών μονάδων.
Οριακή τιμή και ρήτρα
Εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να επιδρά η νέα φόρμουλα στην αποκλιμάκωση της οριακής (χονδρεμπορικής) τιμής που είναι βασικό ζητούμενο, δεδομένου ότι έχει μέχρι και τετραπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι.
Η εφαρμογή, πάντως, του ιβηρικού μοντέλου έχει οδηγήσει σε μείωση της χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που φάνηκε ιδιαίτερα την προηγούμενη εβδομάδα όταν Ισπανία και Πορτογαλία είχαν σχεδόν τη μισή τιμή από ό,τι οι περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Χαρακτηριστικά, την περασμένη Πέμπτη οι χονδρεμπορικές τιμές έφτασαν στην Ελλάδα στα 313,87 ευρώ/ΜWh και στην ακριβότερη Ιταλία στα 363,66 ευρώ, όταν Ισπανία και Πορτογαλία είχαν τιμή 149,86 ευρώ.
Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να επανέλθουμε στις τιμές του 2021 γιατί, ακόμα κι αν μπορούσε να μειωθεί η χονδρεμπορική τιμή στα 150 ευρώ, σε σχέση με τα σχεδόν 83,5 του περσινού Ιουνίου, παραμένει μια αύξηση της τάξης σχεδόν του 80%. Οι προβλέψεις διατηρούνται δυσοίωνες καθώς τώρα μπαίνουμε στην καρδιά του καλοκαιριού και των αυξημένων καταναλώσεων, ενώ οι διεθνείς συγκυρίες παραμένουν δύσκολες πιέζοντας τις τιμές αερίου.
Όσο για τα τιμολόγια λιανικής, η προσωρινή αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής (η οποία επιβλήθηκε παντού από τον Αύγουστο 2021) με την έναρξη λειτουργίας του νέου μηχανισμού είναι κυρίως επικοινωνιακή και... ψυχολογική, ιδίως εν μέσω δικαστικών προσφυγών σε βάρος της εφαρμογής της, αφού δεν ισοδυναμεί με κατάργησή της. Ακόμα κι αν πάψει να υπάρχει διακριτά ως χρέωση στον λογαριασμό, εφόσον η λιανική τιμή εξακολουθεί να συνδέεται πλήρως με τη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς, σημαίνει απλώς ότι «άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς»...
