Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία βγάζει σήμερα σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τον πολιτικό γάμο και την παιδοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια που είχε προαναγγείλει πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας, όπως ανακοίνωσε η Ειρήνη Αγαθοπούλου.
Η ανακοίνωση έγινε από την αναπληρώτρια τομεάρχισσα Δικαιοσύνης, αρμόδια για θέματα Ισότητας της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατά την διάρκεια της συζήτησης της επίκαιρης επερώτησης με θέμα: «Υποβάθμιση των Πολιτικών Ισότητας των Φύλων στους 20 μήνες Διακυβέρνησης της ΝΔ» που είχαν καταθέσει 56 βουλευτές και βουλεύτριες του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Αργότερα η αξιωματική αντιπολίτευση εξέδωσε ανακοίνωση σημειώνοντας ότι «οΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με τις μέχρι τώρα νομοθετικές του πρωτοβουλίες έκανε τα πρώτα αποφασιστικά βήματα προς την κατεύθυνση της ισοτιμίας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, επεκτείνοντας το σύμφωνο συμβίωσης και για τα ομόφυλα ζευγάρια, δίνοντάς τους το δικαίωμα της συμμετοχής στις διαδικασίες αναδοχής και θεσπίζοντας τον νόμο για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
Συνεχίζοντας με αταλάντευτο, πάντοτε, γνώμονα την κατοχύρωση ενός ισότιμου status πολιτειότητας για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα βάζουμε σε δημόσια διαβούλευση πρόταση νόμου για την επέκταση σύναψης πολιτικού γάμου και για τα ομόφυλα ζευγάρια με πλήρη δικαιώματα: θεσμοθέτηση του δικαιώματος τεκνοθεσίας και ελεύθερης πρόσβασης στις μεθόδους ΥΑ ανεξάρτητα από φύλο, σεξουαλικό προσανατολισμό και ταυτότητα φύλου.
Καλούμε τις ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οργανώσεις που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, άλλες συλλογικότητες αλλά και όποιον, όποια, όποιο επιθυμεί ατομικά να υποβάλει στη διαβούλευση σχόλια και προτάσεις ([email protected])».
Ολόκληρη η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ
Το πλήρες κείμενο που θέτει σε διαβούλευση ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία:
ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ
«ΑΡΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΦΥΛΟΥ ΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΑΜΟΥ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ»
Προς τη Βουλή των Ελλήνων
Κεφάλαιο Α΄ - Άρση έμφυλων διατυπώσεων στη νομοθεσία
Άρθρο 1
Ερμηνευτικές διατάξεις -Γενικές ρυθμίσεις
1. Οι έμφυλες λεκτικές διατυπώσεις στη νομοθεσία δεν ερμηνεύονται περιοριστικά ως προς την άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται σε κάθε πρόσωπο.
2. Δεν επιτρέπεται η ερμηνευτική συναγωγή και η εφαρμογή προϋποθέσεων σχετικών με το φύλο ή τα χαρακτηριστικά φύλου στις διατάξεις που αφορούν το γάμο, τις προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις των συζύγων και τη δημιουργία σχέσεων οικογενειακού δικαίου.
3. Όπου στην κείμενη νομοθεσία χρησιμοποιούνται οι όροι «υιοθεσία» και «υιοθετούμενος» αντικαθίστανται από τους όρους «τεκνοθεσία» και «τεκνοθετούμενος».
Κεφάλαιο Β΄ - Άρση διακρίσεων λόγω φύλου στο πλαίσιο του πολιτικού γάμου
Άρθρο 2
Πολιτικός γάμος για όλα τα πρόσωπα
1. Η τέλεση πολιτικού γάμου μεταξύ προσώπων ανεξαρτήτως φύλου ή χαρακτηριστικών του φύλου τους αναγνωρίζεται ως νόμιμη και έγκυρη. Σύζυγοι από πολιτικό γάμο του προηγούμενου εδαφίου απολαμβάνουν το σύνολο των δικαιωμάτων που η πολιτεία αναγνωρίζει στους εγγάμους, ιδίως της τεκνοθεσίας, αναδοχής και της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, και οι τις έννομες συνέπειες του γάμου αυτού ορίζονται ως ίδιες και ισότιμες προς τους μέχρι σήμερα νομίμως τελεσθέντες γάμους. Ουδεμία διάκριση, άμεση ή έμμεση, επιτρέπεται λόγω του φύλου ή των χαρακτηριστικών του φύλου των συζύγων από πολιτικό γάμο.
2. Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 1367 του Αστικού Κώδικα (Π.δ. 456/1984, A’164) αντικαθίσταται ως εξής:
«Ο πολιτικός γάμος τελείται μεταξύ μελλοντικών συζύγων ανεξαρτήτως του φύλου ή των χαρακτηριστικών του φύλου τους. Η δήλωσή τους γίνεται δημόσια κατά πανηγυρικό τρόπο ενώπιον δύο μαρτύρων, προς το δήμαρχο του τόπου όπου τελείται ο γάμος ή προς το νόμιμο αναπληρωτή του, που είναι υποχρεωμένος να συντάξει αμέσως σχετική πράξη.»
3. Η ισχύς του γάμου αρχίζει από την ημερομηνία κατάθεσης της πράξης της παρ. 2 στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας των συζύγων, η οποία καταχωρίζεται στο βιβλίο των πολιτικών γάμων του Ληξιαρχείου.
4. Η με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο παρεμπόδιση ή παρακώληση πολιτικού γάμου εξαιτίας του φύλου ή των χαρακτηριστικών του φύλου των μελλοντικών συζύγων συνιστά προσβολή της προσωπικότητας αυτών κατ’ άρθρο 57 ΑΚ και αν τελείται από δημόσιο λειτουργό συνιστά και παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 45 του Πδ 18/1989 (Α’8) ή και παράβαση καθήκοντος κατ’ άρθρο 259 ΠΚ (ν. 4619/2019, Α’95), αναλόγως των εκάστοτε πραγματικών περιστατικών.
Άρθρο 3
Μεταβατική διάταξη σε σχέση με γάμους Ελλήνων με πρόσωπα του ίδιου φύλου στο εξωτερικό
Γάμος που, χωρίς διάκριση φύλου ή χαρακτηριστικών φύλου, τελέσθηκε έγκυρα στο εξωτερικό μεταξύ Έλληνα πολίτη με άλλον Έλληνα πολίτη ή αλλοδαπό, ο οποίος εξακολουθεί να είναι ισχυρός, θεωρείται αναδρομικά υποστατός στην Ελλάδα, εφόσον δηλωθεί στο Ειδικό Ληξιαρχείο Αθηνών.
Κεφάλαιο Γ΄ - Άρση διακρίσεων λόγω φύλου στο πλαίσιο της ιατρικής υποβοήθησης της ανθρώπινης αναπαραγωγής
Άρθρο 4
Διεύρυνση περιπτώσεων παρένθετης μητρότητας
Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 1458 ΑΚ αντικαθίσταται ως εξής:
«Η δικαστική άδεια παρέχεται ύστερα από αίτηση του προσώπου που επιθυμεί να αποκτήσει τέκνο, εφόσον αποδεικνύεται ότι είναι ιατρικώς αδύνατον να κυοφορήσει και ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι, εν όψει της κατάστασης της υγείας της, κατάλληλη για κυοφορία.
Άρθρο 5
Προσθήκη άρθρου 1460Α στον Αστικό Κώδικα
Μετά το άρθρο 1460 του Αστικού Κώδικα προστίθεται άρθρο 1460Α ως εξής:
«1. Η ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή επιτρέπεται και προκειμένου να διευκολυνθεί η απόκτηση τέκνων από ομόφυλα ζευγάρια, ανδρών και γυναικών ή από ζευγάρια με μεσοφυλικά και διεμφυλικά πρόσωπα, εφόσον υφίσταται μεταξύ τους γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης και δεν μπορούν να αποκτήσουν τέκνα με διαφορετικό τρόπο.
2. Σε κάθε περίπτωση υποβοηθούμενης αναπαραγωγής της προηγούμενης παραγράφου οι έγγραφες συναινέσεις και δηλώσεις του παρόντος κεφαλαίου παρέχονται από το πρόσωπο που θα υποβοηθηθεί στην κυοφορία του τέκνου και από τον σύντροφο ή σύζυγό του, χωρίς διάκριση φύλου ή χαρακτηριστικών φύλου. Τα ζευγάρια γυναικών ή τα ζευγάρια με διεμφυλικά και μεσοφυλικά πρόσωπα, για τα οποία χρειάζεται να καθοριστεί ποιο μέρος από αυτά θα υποβοηθηθεί στην κυοφορία του τέκνου, συνάπτουν σχετική συμφωνία ενώπιον συμβολαιογράφου. Τα ζευγάρια ανδρών ή τα ζευγάρια με διεμφυλικά και μεσοφυλικά πρόσωπα, τα οποία για να συμμετέχουν στη διαδικασία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής πρέπει οπωσδήποτε να καθορίσουν τρίτο πρόσωπο που θα κυοφορήσει το τέκνο τους, συνάπτουν σχετική συμφωνία ενώπιον συμβολαιογράφου, στην οποία εξειδικεύεται και ο τρόπος συμμετοχής τους στη διαδικασία.
3. Η ιατρική υποβοήθηση που πρόκειται να λάβει τη μορφή της κυοφορίας από τρίτο πρόσωπο επιτρέπεται: α) στην περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παρ. 2, μετά από τη δικαστική άδεια του άρθρου 1458, που δίνεται στο μέρος εκείνο που έχει καθοριστεί με τη συμφωνία ενώπιον του συμβολαιογράφου‧ β) στην περίπτωση του τρίτου εδαφίου της παρ. 2, με απόφαση του δικαστηρίου, με την οποία χορηγείται στο ζευγάρι από κοινού άδεια, αφού διαπιστώνεται ότι το τρίτο πρόσωπο που θα κυοφορήσει έχει την κατάλληλη για το σκοπό αυτό κατάσταση υγείας. Κατά τα λοιπά τηρούνται οι προβλέψεις του άρθρου 1458.»
Άρθρο 6
Προσθήκη στο άρθρο 1464 του Αστικού Κώδικα
1. Στην αρχή του άρθρου 1464 ΑΚ τίθεται ο αριθμός «1» και προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής:
«Το τεκμήριο γονεϊκότητας ισχύει και για το πρόσωπο της περ. α’ της παρ. 3 του άρθρου 1460Α που έλαβε τη δικαστική άδεια.».
2. Στο άρθρο 1464 προστίθεται παρ. 2 ως εξής:
«2. Τα μέρη του ζευγαριού που έλαβαν δικαστική άδεια προσφυγής στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μέσω κυοφορίας τρίτου, σύμφωνα με την περ. β’ της παρ. 3 του άρθρου 1460Α, τεκμαίρονται ως αποκλειστικοί γονείς του τέκνου.».
Άρθρο 7
Λοιπές προσαρμογές της νομοθεσίας
1. Το άρθρο 799 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής:
«Όταν ζητείται κατά το νόμο να χορηγηθεί άδεια για μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση ή για κυοφορία τέκνου από τρίτο πρόσωπο, αρμόδιο είναι το μονομελές πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου έχει τη συνήθη διαμονή του το αιτούν πρόσωπο ή εκείνο που θα κυοφορήσει το τέκνο. Το δικαστήριο διατάζει να γίνει η συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών, αν κρίνει ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων.».
2. Το άρθρο 8 του ν. 3089/2002 (Α’ 327) αντικαθίσταται ως εξής:
«Τα άρθρα 1458 και 1464 του Αστικού Κώδικα εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που το αιτούν πρόσωπο ή εκείνο που θα κυοφορήσει το τέκνο έχει την κατοικία του ή την προσωρινή διαμονή του στην Ελλάδα.».
3. Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 344/1976 (Α΄143) αντικαθίσταται ως εξής:
«Στην περίπτωση που προβλέπεται από το άρθρο 1464 του Αστικού Κώδικα, προσάγεται και η δικαστική άδεια που δόθηκε στο πρόσωπο ή στα πρόσωπα που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο.».
4. Το άρθρο 121 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«Στις περιπτώσεις των άρθρων 42, 46, 79, 105, 111, 1350 παράγραφος 2, 1352 εδ. β,1368, 1407, 1441, 1457, 1458, 1460Α, 1522, 1525, 1526, 1532, 1533, 1660 έως 1663, 1667, 1865, 1866, 1868, 1908, 1913, 1917 παράγραφος 2, 1919, 1920, 1956, 1965,2021, 2024, 2027, 2028, 2031 του Αστικού Κώδικα, καθώς και σε κάθε δίκη που αφορά την υιοθεσία, την επιτροπεία, τη δικαστική συμπαράσταση ή την επιμέλεια ξένων υποθέσεων, εφαρμόζεται η διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.».
Κεφάλαιο Δ΄ - Ένταξη των ρυθμίσεων του ν. 4356/2015 (Α’ 181, «σύμφωνο συμβίωσης») στον Αστικό Κώδικα
Άρθρο 8
Μετά το άρθρο 1694 του Αστικού Κώδικα προστίθενται άρθρα 1695 ως 1706 ως Κεφάλαιο Δέκατο Όγδοο με τον τίτλο «Σύμφωνο συμβίωσης», ως εξής:
«Άρθρο 1695
Σύσταση συμφώνου συμβίωσης
Η συμφωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο συμβίωσης) καταρτίζεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η ισχύς της συμφωνίας αρχίζει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους, το οποίο καταχωρίζεται σε ειδικό βιβλίο του ληξιαρχείου.
Άρθρο 1696
Προϋποθέσεις σύστασης συμφώνου συμβίωσης
1. Για τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης απαιτείται πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα.
2. Δεν επιτρέπεται η σύναψη συμφώνου συμβίωσης: α) αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά, β) μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και γ) μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε.
3. Η παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου συνεπάγεται την ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης. Ακυρότητα συνεπάγεται και η εικονικότητα του συμφώνου.
Άρθρο 1697
Άκυρο και ακυρώσιμο σύμφωνο συμβίωσης
1. Η κατά το προηγούμενο άρθρο ακυρότητα κηρύσσεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Την αγωγή ασκεί, εκτός από τα μέρη, και όποιος προβάλλει έννομο συμφέρον οικογενειακής φύσης, καθώς και ο εισαγγελέας αυτεπαγγέλτως, αν το σύμφωνο αντίκειται στη δημόσια τάξη.
2. Σε περίπτωση ελαττωμάτων της βούλησης εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τον ακυρώσιμο γάμο. Η σχετική δικαστική απόφαση απαιτείται να καταστεί αμετάκλητη.
3. Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση, που ακυρώνει το σύμφωνο συμβίωσης, αίρονται αναδρομικά τα αποτελέσματά του. Η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει τις σχέσεις γονεϊκότητας που έχουν δημιουργηθεί ως προς τα τέκνα.
Άρθρο 1698
Επώνυμο
Το σύμφωνο συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των μερών. Ο καθένας μπορεί, εφόσον συγκατατίθεται ο άλλος, να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του. Το επώνυμο, που διαμορφώνεται μετά από διαδικασία νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, χρησιμοποιείται υπό τη νέα του μορφή.
Άρθρο 1699
Σχέσεις των μερών
1. Στις προσωπικές σχέσεις μεταξύ των μερών του συμφώνου, αν δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο.
2. Στις μη προσωπικές σχέσεις μεταξύ των μερών του συμφώνου, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εκτός αν τα μέρη τις ρυθμίσουν διαφορετικά κατά τη σύναψη του συμφώνου, με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν από τη γέννησή της.
Άρθρο 1700
Στην περίπτωση ελεύθερης συμβίωσης χωρίς σύμφωνο, η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που έχουν αποκτηθεί μετά την έναρξη της συμβίωσης (αποκτήματα) κρίνεται κατά τις γενικές διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού.
Άρθρο 1701
Λύση συμφώνου συμβίωσης
1. Το σύμφωνο συμβίωσης λύνεται: α) με συμφωνία των μερών, που γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, εφόσον έχει επιδοθεί προηγουμένως με δικαστικό επιμελητή πρόσκληση για συναινετική λύση στο άλλο μέρος και έχουν παρέλθει τρεις (3) μήνες από την επίδοση και γ) αυτοδικαίως, αν συναφθεί γάμος μεταξύ των μερών.
2. Η λύση του συμφώνου συμβίωσης ισχύει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου, που περιέχει τη συμφωνία ή τη μονομερή δήλωση, στο ληξίαρχο όπου έχει καταχωριστεί και η σύστασή του.
3. Για τη διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός αν τα μέρη παραιτηθούν από το σχετικό δικαίωμα κατά την κατάρτιση του συμφώνου.
Άρθρο 1702
Κληρονομικό δικαίωμα
Ως προς το κληρονομικό δικαίωμα των μερών του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως τα άρθρα 1710 ως και 2035 του παρόντος Κώδικα που αφορούν στους συζύγους. Κατά την κατάρτιση του συμφώνου το κάθε μέρος μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμά του στη νόμιμη μοίρα.
Άρθρο 1703
Τεκμήριο γονεϊκότητας
Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες (300) ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του συμφώνου, τεκμαίρεται ότι έχει γονέα το μέρος με το οποίο διατηρούσε σύμφωνο συμβίωσης εκείνο που το κυοφόρησε ή έλαβε δικαστική άδεια τεχνητής γονιμοποίησης. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Τα άρθρα 1460Α, 1464, 1466 επ., καθώς και τα άρθρα 614 επ. του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, εφαρμόζονται αναλόγως.
Άρθρο 1704
Επώνυμο τέκνων
Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες (300) ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του συμφώνου, φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωσή τους, που περιέχεται στο σύμφωνο ή σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο πριν από τη γέννηση του πρώτου τέκνου τους.
Το επώνυμο που επιλέγεται για το πρώτο τέκνο είναι κοινό για όλα τα τέκνα και είναι υποχρεωτικά το επώνυμο του ενός από τους γονείς ή συνδυασμός των επωνύμων τους. Το επώνυμο των τέκνων δεν μπορεί να αποτελείται από περισσότερα από δύο επώνυμα.
Αν η δήλωση παραλειφθεί, το τέκνο θα έχει σύνθετο επώνυμο, αποτελούμενο από τα επώνυμα και των δύο γονέων του, που τίθενται κατ’ αλφαβητική σειρά. Αν το επώνυμο του ενός ή και των δύο γονέων είναι σύνθετο, το επώνυμο του τέκνου θα σχηματιστεί με το πρώτο από τα δύο επώνυμα του κάθε γονέα.
Άρθρο 1705
Γονική μέριμνα
1. Η γονική μέριμνα του τέκνου που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες (300) ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του συμφώνου, ανήκει στους δύο γονείς και ασκείται από κοινού. Τα άρθρα 1510 ως και 1514 του παρόντα κώδικα για τη γονική μέριμνα των τέκνων που κατάγονται από γάμο εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.
2. Η γονική μέριμνα του φυσικού ή θετού τέκνου του ενός μέρους, το οποίο είτε είχε γεννηθεί, αναγνωριστεί ή υιοθετηθεί πριν από τη σύναψη του συμφώνου, είτε γεννήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε κατά τη διάρκειά του, ασκείται από κοινού με το άλλο μέρος του συμφώνου, εφόσον ο άλλος γονέας δεν υπάρχει ή δεν είναι γνωστός ή έχει εκπέσει, ή του έχει αφαιρεθεί η γονική μέριμνα.
3. Αν το σύμφωνο συμβίωσης λυθεί ή ακυρωθεί, για την άσκηση της γονικής μέριμνας εφαρμόζεται αναλόγως το άρθρο 1513.
Άρθρο 1706
Γενικές διατάξεις
Οι διατάξεις των άρθρων 1455 έως 1460 και 1542 έως 1588 εφαρμόζονται αναλόγως και για τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, ανεξάρτητα από το φύλο ή τα χαρακτηριστικά του φύλου των μερών.».
Άρθρο 9
Μεταβατική διάταξη
Το πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου καταλαμβάνει και τα σύμφωνα συμβίωσης που έχουν ήδη συναφθεί πριν από την έναρξη ισχύος του.
Κεφάλαιο Ε΄ - Τροποποιήσεις στο ν. 4491/2017 (Α’ 152, Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου)
Άρθρο 10
Η παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 4491/2017 καταργείται και η παρ. 4 του ίδιου άρθρου αναριθμείται σε παρ. 3.
Άρθρο 11
Στο άρθρο 5 του ν. 4491/2017 προστίθεται παρ. 3 ως εξής:
«3. Η διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου δεν επιδρά στο κύρος του πολιτικού γάμου και, μετά την διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης για την αλλαγή του φύλου, διορθώνεται η ληξιαρχική καταγραφή του γάμου με αίτηση του ενδιαφερομένου συζύγου ή τέκνου.
Αν ο γάμος ήταν θρησκευτικός, είτε διατάσσεται η πνευματική λύση του με αίτηση των συζύγων και καταχωρίζεται εφεξής ως πολιτικός, είτε -απουσία αίτησης πνευματικής λύσης- λύεται αυτοδικαίως μετά την παρέλευση τριάντα (30) ημερών από την διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης για την αλλαγή του φύλου.».
Άρθρο 12
1. Κατ’ επιλογή των γονέων, στις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται οι όροι «Γονέας Ι» και «Γονέας ΙΙ» αντί των όρων «μητέρα» και «πατέρας». Όταν πρόκειται για ομόφυλα ζευγάρια η επιλογή του όρου που αποδίδει τη σχέση του ενός γονέα με το τέκνο δεν περιορίζεται βάσει του όρου με τον οποίο αποδίδεται η σχέση του άλλου γονέα με αυτό.
2. Στο άρθρο 1 του ν. 4491/2017 προστίθεται παρ. 3 ως εξής:
«3. Κατά την άσκηση δικαιωμάτων και την εκπλήρωση υποχρεώσεων έναντι ιδιωτών ή έναντι της Διοίκησης και κατά τις συναλλαγές μαζί τους η γονεϊκή ιδιότητα κάθε ενός από τα πρόσωπα των γονέων σε σχέση με το τέκνο μπορεί να αποδίδεται με τους όρους «Γονέας Ι» ή «Γονέας ΙΙ».
3. Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4491/2017 αντικαθίσταται και προστίθεται τρίτο εδάφιο ως εξής:
«Στην αίτηση δηλώνονται το επιθυμητό φύλο, το κύριο όνομα που επιλέγεται, το ανάλογα προσαρμοσμένο επώνυμο, καθώς και, στην περίπτωση που πρόκειται για γονέα, ο όρος που επιλέγει ο αιτών σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 1».
Κεφάλαιο Στ΄ Λοιπές διατάξεις και Καταργούμενες - Μεταβατικές διατάξεις
Άρθρο 13
Το άρθρο 1557 του Αστικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 1557 - Κοινωνική έρευνα.
Πριν από την τέλεση της τεκνοθεσίας διεξάγεται από την κοινωνική υπηρεσία ή άλλη υπηρεσία ή κοινωνική οργάνωση, αναγνωρισμένη ότι ειδικεύεται στις τεκνοθεσίες, επισταμένη κοινωνική έρευνα και κατατίθεται εμπρόθεσμα στο δικαστήριο σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στο νόμο, σχετική έκθεση για το αν, με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν, η τεκνοθεσία συμφέρει ή όχι τον τεκνοθετούμενο.
Ιδιότητες των γονέων σχετικές με το φύλο, τα χαρακτηριστικά του φύλου, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τη φυλή, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική προέλευση δεν αποτελούν αποδεκτά κριτήρια για το συμφέρον του τέκνου».
Άρθρο 14
Τα άρθρα 1 έως 11, εκτός από το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 6, του ν. 4356/2015 καταργούνται. Οι διατάξεις νόμων που παραπέμπουν στα καταργημένα άρθρα του ν. 4356/2015 θεωρείται ότι παραπέμπουν στις διατάξεις του αστικού κώδικα όπως προστίθενται με το άρθρο 7 του παρόντα νόμου.
Άρθρο 15
Εξουσιοδοτική διάταξη
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης δύναται να καθορίζονται τα ειδικότερα θέματα προσαρμογής των δημοσίων εγγράφων, αρχείων, μητρώων, ληξιαρχείων, υπηρεσιών, διαδικασιών και διοικητικών πράξεων των φορέων της διοίκησης και των δικαστικών αρχών, που αφορούν τις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου.
Άρθρο 16
Χρόνος έναρξης ισχύος
Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις του.
Η συζήτηση στη Βουλή
Η συζήτηση επίκαιρη όσο ποτέ μετά τις επιπτώσεις της πανδημίας, το κίνημα #metoo, τους βιασμούς, τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις, τη γυναικοκτονία της Καρολάιν, την ψήφιση -όπως όπως- της Διεθνούς Σύμβασης για τη Βία και την Παρενόχληση στην Εργασία. Ομιλητές από τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν οι Ειρήνη Αγαθοπούλου, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Θεανώ Φωτίου, Μερόπη Τζούφη, Χαρά Καφαντάρη, Ραλλία Χριστίδου και Πάνος Σκουρλέτης.
Η Ειρήνη Αγαθοπούλου κατά την εισαγωγική της ομιλία τόνισε ότι η υποβάθμιση των πολιτικών ισότητας, εντοπίζεται σε όλο το φάσμα των πολιτικών που ασκεί η ΝΔ, αρχής γενομένης από την απαξίωση των δύο βασικών της φορέων, της ΓΓΙΦ και του ΚΕΘΙ, της μη απόδοσης αρμοδιοτήτων στην υφυπουργό Μαρία Συρεγγέλα και κυρίως μέσα από την υπαγωγή των πολιτικών ισότητας στην δημογραφική και οικογενειακή πολιτική.
Υπογράμμισε ότι η επιδοματική πολιτική των 2000 ευρώ, «τύπου χαρτζιλίκι», δεν προωθεί την ισότητα, ούτε επηρεάζει, όπως είπε «την απόφαση των νέων ανθρώπων να κάνουν ή να μην κάνουν οικογένεια, αφού γι’ αυτό χρειάζονται οριζόντιες πολιτικές και συνολικότερη στήριξη, τόσο οικονομική όσο και εργασιακή, κάτι που εσείς δυστυχώς αποδομείτε συνεχώς, με αποκορύφωμα το τελευταίο αντεργατικό σας νομοσχέδιο».
Η βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρθηκε επίσης στην πάγια τακτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη να ξηλώνει ουσιαστικά μέτρα και θετικές δράσεις υπέρ των γυναικών, που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως πχ των ποσοστώσεων φύλου στα ΔΣ των αθλητικών σωματείων, πλήρης απαξίωση του ΚΕΘΙ ως ερευνητικού Φορέα, κατάργηση πολιτικών ισότητας στην Εκπαίδευση, κοκ.
Όσον αφορά στις πολιτικές ΛΟΑΤΚΙ, τόνισε ότι αυτές εξαντλούνται στην διαφήμιση ομοφυλόφιλων Yπουργών, ως εάν «αυτό συνιστά κατόρθωμα από μόνο του», ενώ δεν παρέλειψε να τονίσει την δέσμευση και την προσήλωση του ΣΥΡΙΖΑ στην προώθηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ, λέγοντας ότι «σήμερα βγάζει σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τον πολιτικό γάμο και την παιδοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, που είχε προαναγγείλει ο πρόεδρός μας, Αλέξης Τσίπρας, κάποιους μήνες πριν».
Επεσήμανε παράλληλα ότι αντί η ΝΔ, να δίνει την αιγίδα της σε ακροδεξιάς λογικής συνέδρια, και να καταψηφίζει το δικαίωμα στην άμβλωση ως απαράδεκτο, θα έπρεπε να προωθήσει ουσιαστικές πολιτικές ισότητας και ισόρροπης συμμετοχής ανδρών και γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όχι για λόγους επικοινωνιακούς, αλλά «για να ακουστεί πλέον η φωνή μας», «για να μην υπερισχύσουν οι πατριαρχικές φωνές που ξεπλένουν τη ματσίλα, λέγοντας ότι μπορεί ένας άνδρας να κακοποιεί τη γυναίκα του, αλλά ταυτόχρονα να είναι καλός πατέρας» όπως είπε χαρακτηριστικά.
«Να αναγνωριστεί νομικά η γυναικοκτονία και να εισαχθεί στον Ποινικό Κώδικα ως νέο αδίκημα»
Η αναπληρώτρια τομεάρχης Παιδείας και Θρησκευμάτων, Μερόπη Τζούφη, παίρνοντας το λόγο αναφέρθηκε στην συζήτηση που γίνεται γύρω από τον όρο γυναικοκτονία και που μάλιστα προκαλεί δυσανεξία σε αρκετούς. Μάλιστα οι εναλλακτικοί δεξιοί και ακροδεξιοί αμφισβητούν ευθέως τον όρο, προσπαθώντας μάταια να μετριάσουν την εγκληματική πράξη λόγω του φύλου.
Όπως τόνισε στην ουσία το πρόβλημα δεν είναι γλωσσικό, ούτε είναι ζήτημα ορολογίας. «Είναι βαθιά πολιτικό και αντανακλά την προσπάθεια να υποκρύψουν πως πρόκειται για την κοινωνική, πολιτισμική συνθήκη της πατριαρχίας, που διαπερνά την οικογένεια, τους μηχανισμούς κοινωνικού ελέγχου, το σχολείο και τις συμπεριφορές των ανθρώπων. Συσκοτίζει την ιδιαιτερότητα και τη γενεσιουργό αιτία του εγκλήματος που είναι η έμφυλη ανισότητα».
Υπογράμμισε ότι πρόκειται για εκείνους που θεωρούν τη γυναίκα κτήμα του πατρός ή του ανδρός, υποχρεωμένη να κάνει παιδιά, να δουλεύει μόνο επικουρικά για να συνεισφέρει επικουρικά στον προϋπολογισμό της οικογένειας και να θεωρεί τη χειροδικία και το ξύλο από τον άνδρα – αφέντη συμβατή με το γυναικείο της ρόλο.
Αναφερόμενη στα στοιχεία του ΟΗΕ σημείωσε ότι γίνονται 137 γυναικοκτονίες κάθε μέρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ελλάδα είχαμε 13 το 2019, 8 το 2020 και το πρώτο 6μηνο του 2021 είχαμε 4 γυναικοκτονίες. «Είναι λοιπόν επιτακτικό να ικανοποιηθεί το αίτημα του γυναικείου κινήματος, να αναγνωριστεί και νομικά και να εισαχθεί στον Ποινικό Κώδικα ως νέο αδίκημα» κατέληξε η Μερόπη Τζούφη.
Θεανώ Φωτίου: Η κυβέρνηση της ΝΔ βλάπτει ανεπανόρθωτα την ισότητα των γυναικών
Η κυβέρνηση της ΝΔ, λόγω ιδεολογικών καθηλώσεων και νεοφιλελεύθερων κοινωνικών πολιτικών, βλάπτει ανεπανόρθωτα την ισότητα των γυναικών, τόνισε στην ομιλία της η Αναπλ. Τομεάρχης για την Κοιν. Αλληλεγγύη, Θεανώ Φωτίου, σημειώνοντας ότι η απελευθέρωση και ισότητα των γυναικών δεν μπορεί να υπάρξει με νεοφιλελεύθερες πολιτικές στο κοινωνικό κράτος: στην υγεία, την πρόνοια , την παιδεία, τον πολιτισμό.
Η Θεανώ Φωτίου επισήμανε ότι η κυβέρνηση επιμένει στο δόγμα της πατριαρχίας, απόδειξη ο πρόσφατος νόμος για τη συνεπιμέλεια. Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις της γυναίκας πηγάζουν αποκλειστικά από την ιδιότητα συζύγου και μητέρας.
Αναφερόμενη σε στοιχεία είπε ότι στην περίοδο της πανδημίας η ανεργία των γυναικών αυξήθηκε στο 21,2% και των ανδρών μειώθηκε στο 12,3%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΤΑΤ, για πρώτη φορά εδώ και 11 χρόνια συνέβητο παράδοξο, η ανεργία των γυναικών να αυξάνεται και των ανδρών να πέφτει.
Υποστήριξε ότι η ισότητα των γυναικών περνάει από ισχυρό προνοιακό κράτος. Αλλιώς ο οικογενειακός προΰπολογισμός τινάζεται στον αέρα και η οικονομική εξίσωση είναι εις βάρος της εργασίας της γυναίκας.
Τέλος η βουλεύτρια ρώτησε τον υπουργό Εργασίας τι προτίθεται να κάνει για τη συνέχιση των κοινωνικών πολιτικών που υλοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ διευρύνοντάς τις διαρκώς, για τους Βρεφονηπιακούς σταθμούς, για τα σχολικά γεύματα, αν θα υλοποιήσει τα 150 Κέντρα Ολοκληρωμένης Φροντίδας Ηλικιωμένων για τα οποία είχε εξασφαλιστεί από το 2018 χρηματοδότηση ΕΣΠΑ, αν θα ιδρύσει τα 100 Κέντρα Στήριξης Οικογένειας, για περιστατικά ενδο-οικογενειακής βίας, για τα οποία υπάρχει εγκεκριμένη χρηματοδότηση ΕΣΠΑ, αν θα προχωρήσει στη υλοποίηση των 160 ΣΥΔ και ΣΑΔ, μείζονος μέτρου αποϊδρυματοποίησης, αν θα ασχοληθεί με τις «αόρατες» γυναίκες, τις προσφυγοπούλες μετανάστριες, αν θα συνεχίσει τις δράσεις για βοήθεια στις γυναίκες Ρομά, να μην τεκνοποιούν από τα 12 χρόνια τους και τέλος αν έδωσαν έστω και ένα παιδί για υιοθεσία ή αναδοχή σε μια γυναίκα μόνη ή σε ανάδοχο ομοφυλόφιλο ζευγάρι.
Ευκλείδης Τσακαλώτος: 63 γυναίκες δολοφονήθηκαν τα τελευταία 10 χρόνια
Τον λόγο στη συζήτηση έλαβε και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Ευκλείδης Τσακαλώτος που αναφέρθηκε ονομαστικά στις γυναικοκτονίες που έχουν σημειωθεί στη χώρα, την βία κατά των γυναικών, τις ανισότητες φύλου, την πολιτική οικονομία της φροντίδας.
Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, 63 γυναίκες δολοφονήθηκαν τα τελευταία 10 χρόνια από πατέρες, αδέρφια και συζύγους.
Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου: Σε δυσχερέστατη θέση οι γυναίκες λόγω και των πολιτικών της κυβέρνησης
«Όταν διευρύνονται οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, όταν απορρυθμίζεται η εργασία και καταλύονται τα δικαιώματα, πάντα επιδεινώνεται η θέση της γυναίκας» σημείωσε από την πλευρά της η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και συμπλήρωσε:
«Πάντα διευρύνονται οι ανισότητες, που είναι ήδη μεγάλες, όσον αφορά τις γυναίκες και κυρίως πλήττεται η ίδια η δημοκρατία. Διότι δεν μπορεί να υπάρξει ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική, στην κοινωνική και οικονομική ζωή μέσα σε ένα πλαίσιο διευρυνόμενων ανισοτήτων και κατάλυσης κάθε έννοιας κοινωνικού κράτους και εργασιακών δικαιωμάτων».
«Ούτως ή άλλως, οι γυναίκες στη χώρα μας, ιδιαίτερα μετά και από τη δεκαετή κρίση, αλλά και σήμερα ακόμα περισσότερο, λόγω και των πολιτικών που ασκούνται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, βρίσκονται σε δυσχερέστατη θέση. Είναι το 62% της ανεργίας, οι περισσότερες αμείβονται είτε με τον κατώτατο μισθό είτε απασχολούνται σε άτυπες και μερικής απασχόλησης εργασίες με ιδιαίτερα οικονομικά προβλήματα» υπογράμμισε η ίδια.
Χαρά Καφαντάρη: Άμεση ενίσχυση των τμημάτων αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας της αστυνομίας
Την ανάγκη να ενισχυθούν αποφασιστικά με αρμοδιότητες, εκπαίδευση και προσωπικό τα τμήματα αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας της αστυνομίας επεσήμανε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Χαρά Καφαντάρη, υπογραμμίζοντας ότι «όσο περισσότερο ακούγεται η λέξη γυναικοκτονία τόσες λιγότερες γυναικοκτονίες γίνονται. Ο όρος γυναικοκτονία πρέπει να εισαχθεί στο ποινικό μας δίκαιο».
Η ίδια επεσήμανε ότι «τα στοιχεία είναι αμείλικτα το τελευταίο χρονικό διάστημα. Από τις 13 γυναικοκτονίες το 2019 και τις οκτώ το 2020 το πρώτο εξάμηνο του 2021 έχουμε ζήσει τέσσερις. Επίσης πολύ σοβαρό ζήτημα είναι και οι εξαφανίσεις γυναικών»
«Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2019 δημιουργήθηκε με το Π.Δ. 37/2019 Τμήμα Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας. Αυτό στελεχώθηκε σε έναν βαθμό από την Κυβέρνησή σας τον Νοέμβρη του 2019. Σήμερα λειτουργούν αυτά τα γραφεία, όμως ο ρόλος τους είναι επιτελικός», σημείωσε η Χ. Καφαντάρη προσθέτοντας ότι «απαιτείται να υπάρξει αποκλειστική απασχόληση με τα ζητήματα αυτά, της ενδοοικογενειακή βίας από τα Τμήματα Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας».
Τέλος, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι βάσει στοιχείων της αστυνομίας, τον τελευταίο χρόνο, «μειώθηκε η εμπιστοσύνη, η προσδοκία ενός θύματος ότι θα πάει στο αστυνομικό τμήμα να βρει ένα καταφύγιο. Γιατί πρέπει να είναι καταφύγιο ουσιαστικά για κάθε γυναίκα θύμα ενδοοικογενειακής βίας».
