Με αφορμή τους θανάτους του εικοσιτετράχρονου Ιμπραήμ Εργκούν στην Κόρινθο και του Μακί Ντιαμπατέ στην Κω, η ΑΥΓΗ ρώτησε το υπ. Προστασίας του Πολίτη για τους θανάτους προσφύγων και μεταναστών στα κέντρα κράτησης και για τις αιτίες που τους προκαλούν
Μπορεί κανείς να φανταστεί την απελπισία του εικοσιτετράχρονου Ιμπραήμ Εργκούν όταν, το περασμένο Σάββατο, του ανακοινώθηκε στο κέντρο κράτησης Κορίνθου πως η κράτησή του θα συνεχιστεί μετά από 16 μήνες; Ο Κούρδος πρόσφυγας δεν είχε κάνει κάποιο αδίκημα πέραν του ότι δεν είχε τα απαραίτητα έγγραφα και έτσι βρέθηκε σε διοικητική κράτηση, που μπορεί πια, βάσει του νέου νόμου του 2019, να ξεπεράσει και το νόμιμο όριο της προφυλάκισης για ποινικά αδικήματα.
Όμως τι συνέβη στον σαραντατετράχρονο Macky Diabate από τη Γουινέα, ο οποίος έσβησε στο κέντρο κράτησης της Κω σφαδάζοντας επί τρεις ημέρες από τους πόνους, σύμφωνα με τις καταγγελίες της ΚΕΕΡΦΑ; Πώς ένας άνθρωπος που τον Ιανουάριο κρίνεται κατά το screening της άφιξής του υγιής, δύο μήνες μετά πεθαίνει; τόνιζε στην "Α" ο δικηγόρος Δ. Ζώτος. Πόσες φορές τελικά επισκέφθηκε το ιατρείο ή το νοσοκομείο; Απαντήσεις που αναζητούνται ακόμα, επειδή, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν έχει καν ξεκινήσει η νεκροτομή, καθώς έπρεπε να μεταφερθεί από την Κω στη Ρόδο, σύμφωνα με πληροφορίες.
Δυστυχώς όμως, οι δύο αυτοί θάνατοι δεν είναι οι πρώτοι, αλλά ενδεικτικοί των θανάτων που καταγράφονται όλα αυτά τα χρόνια στα κέντρα κράτησης.
Οκτώ θανάτους σε κέντρα κράτησης σε οκτώ χρόνια καταγράφει η αστυνομία
Πόσοι μετανάστες και αιτούντες άσυλο έχουν πεθάνει στα κέντρα κράτησης από το 2012, όταν και άνοιξε η Αμυγδαλέζα προεκλογικά, τον Απρίλιο του 2012, με υπουργό και τότε τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη;
Σύμφωνα με τα στοιχεία της αστυνομίας, έπειτα από σχετικό αίτημα της ΑΥΓΗΣ της Κυριακής, από το 2012 έως το 2020 έχουν καταγράψει 8 θανάτους, 7 από παθολογικά αίτια και έναν από αυτοκτονία (απαγχονισμός).
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, ο πρώτος θάνατος, ενός μετανάστη από το Πακιστάν, καταγράφεται από την αστυνομία στις 20.10.2013 στο κέντρο κράτησης Ξάνθης. Ως αιτία καταγράφεται "πνευμονική εμβολή, σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση". Το περιστατικό είχε δει τότε το φως της δημοσιότητας και οι πρώτες πληροφορίες από την αστυνομία έκαναν λόγο για πτώση του εικοσιπεντάχρονου από τον πάνω όροφο του διώροφου κρεβατιού.
Ο δεύτερος θάνατος που καταγράφει η αστυνομία είναι ενός μετανάστη από το Πακιστάν στο κέντρο κράτησης Κορίνθου από παθολογικά αίτια, στις 5.12.2013. Ακολουθεί ακόμη ένας άνδρας από το Πακιστάν, στις 29.10.2014, στο κέντρο κράτησης Ταύρου (σ.σ.: κρατητήρια Πέτρου Ράλλη). Στις 10.2.2015 πεθαίνει ακόμη ένας Πακιστανός μετανάστης στο κέντρο κράτησης Αμυγδαλέζας από παθολογικά αίτια και τρεις ημέρες μετά, στην Αμυγδαλέζα πάλι, η αστυνομία καταγράφει τον απαγχονισμό, την αυτοκτονία, ακόμα ενός Πακιστανού μετανάστη.
Ο μετανάστης που πέθανε από παθολογικά αίτια τον Φεβρουάριο του 2015 ήταν ο εικοσιτριάχρονος Σαγιέντ Μεχντί Αχμπαρί, ο οποίος, σύμφωνα με τις τότε καταγγελίες, είχε πεθάνει στο νοσοκομείο "Σωτηρία", όπου είχε μεταφερθεί από το νοσοκομείο "Αγ. Όλγα". Ο εικοσιτριάχρονος, κατά τις τότε πληροφορίες, από τις 4 μέχρι τις 8 Φεβρουαρίου πηγαινοερχόταν μεταξύ νοσοκομείου και Αμυγδαλέζας με βαριά λοίμωξη του αναπνευστικού. Τρεις ημέρες μετά τον θάνατό του, κρεμάστηκε στην Αμυγδαλέζα ο Μοχάμεντ Ναντίν. Η αυτοκτονία του είχε προκαλέσει την επίσκεψη του τότε υπουργού Γ. Πανούση, ο οποίος είχε ανακοινώσει το σταδιακό κλείσιμο των κέντρων κράτησης. Ωστόσο, το 2016, τα κέντρα κράτησης άρχισαν να δέχονται και πάλι κρατούμενους μετά το κλείσιμο του "βαλκανικού διαδρόμου" και τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας.
Στη συνέχεια, τα στοιχεία της αστυνομίας καταγράφουν τον θάνατο ενός Αλγερινού από παθολογικά αίτια στο κέντρο του Ταύρου (2.7.2017) και ακόμη δύο θανάτους, ενός Πακιστανού μετανάστη, στις 9.8.2019, στο κέντρο της Δράμας και ενός υπηκόου Αλβανίας, στις 20.10.2019, στην Αμυγδαλέζα.
Δημοσιευμένες καταγγελίες για τρεις ακόμα θανάτους
Ωστόσο, αν κάποιος ανατρέξει σε δημοσιεύματα και καταγγελίες την ίδια περίοδο, διαπιστώνει ότι δημοσιεύματα για θάνατο ενός σαρανταπεντάχρονου Αλγερινού στην Πέτρου Ράλλη έχουμε στις 6 Φεβρουαρίου 2017 και όχι τον Ιούλιο. Επιπλέον, καταγγελίες και δημοσιεύματα του ίδιου καιρού καταγράφουν θανάτους που δεν συναντάμε στα δοθέντα από το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. στοιχεία, όπως τον θάνατο πενηνταδυάχρονου κρατουμένου στην Αμυγδαλέζα, στις 22 Ιουλίου 2014, στο νοσοκομείο "Αγ. Όλγα", του εικοσιεξάχρονου Μοχάμεντ Ασφάκ, στις 6 Νοεμβρίου του 2014, πάλι σε νοσοκομείο, καθώς και ακόμα δύο θανάτους κρατουμένων από το στρατόπεδο της Κορίνθου, τον Ιούλιο του 2013 (ο Μοχάμαντ Χασάν, από το Αφγανιστάν, ο οποίος πέθανε στο "Σισμανόγλειο") και τον Νοέμβριο του 2013.
Πέραν των θανάτων στα κέντρα κράτησης, που τις περισσότερες φορές συνοδεύονται και από καταγγελίες για το κατά πόσο έλαβαν εγκαίρως την απαραίτητη ιατρική βοήθεια, δεν είναι λίγες και οι απόπειρες αυτοκτονίας.
Ζητήσαμε τα ανάλογα στοιχεία από την αστυνομία, ωστόσο δεν λάβαμε απάντηση επ’ αυτού. Θα επανέλθουμε με νέο ρεπορτάζ. Ενδεικτικά, σημειώνεται ότι τον Νοέμβριο του 2020 η φεμινιστική συλλογικότητα είχε καταγγείλει τέσσερις απόπειρες αυτοκτονίας κρατούμενων γυναικών στα κρατητήρια της Πέτρου Ράλλη.
Η κράτηση ως αιτία πρόκλησης ασθενειών και αυτοκτονιών
"Τα ιατρικά προβλήματα στον πληθυσμό υπό κράτηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο κατά κανόνα προκαλούνται ή επιδεινώνονται από τις συνθήκες και τη διάρκεια της κράτησης, καθώς και την απουσία ιατρικής μέριμνας" διαπίστωναν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην αναφορά τους "Ο αθέατος πόνος", ήδη από τον Απρίλιο του 2014, επισημαίνοντας ότι "δεν είναι σπάνιο για απελπισμένους μετανάστες να κάνουν απεργία πείνας, να προκαλέσουν κάποιον αυτοτραυματισμό ή ακόμα και να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας". Η οργάνωση άλλωστε από το 2008 έθετε με εκθέσεις και αναφορές το συγκεκριμένο ζήτημα.
Παρατεταμένη κράτηση και ελλιπής παροχή ιατρικών υπηρεσιών
"Είναι πολλαπλώς τεκμηριωμένο ότι καθεαυτό το μέτρο της διοικητικής κράτησης έχει πολύ αρνητική επίδραση στην υγεία και την ψυχολογία των ανθρώπων που υποβάλλονται στο μέτρο αυτό - και αυτό θα πρέπει ούτως ή άλλως να λαμβάνεται υπόψη από τις αρχές όταν επιβάλλεται το μέτρο ή όταν αποφασίζεται η παράτασή του, ιδίως για τόσο πολύ καιρό. Επίσης, εξαρχής οι άνθρωποι που είναι ευάλωτοι και αντιμετωπίζουν μεταξύ άλλων προβλήματα υγείας, σωματικής ή ψυχικής, δεν θα πρέπει να κρατούνται και θα πρέπει να τους παρέχεται η σωστή ιατρική φροντίδα.
Το ζήτημα ελλιπούς παροχής ιατρικών υπηρεσιών στα κέντρα κράτησης δεν είναι ούτε κάτι καινούργιο ούτε κάτι το οποίο δεν είναι γνωστό. Επανειλημμένως, τόσο εθνικοί όσο και διεθνείς φορείς καλούν τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες κράτησης και ιατρικών υπηρεσιών" σημειώνει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο Αλέξανδρος Κωνσταντίνου, δικηγόρος συντονιστής ομάδας για την κράτηση του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), υπενθυμίζοντάς τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και συμπληρώνοντας ότι, "παρ' όλα αυτά, μέχρι και σήμερα δεν είναι επαρκής η παροχή υπηρεσιών Υγείας στα κέντρα κράτησης, τουλάχιστον σε σχέση με τον πληθυσμό τους".
Μόλις δέκα γιατροί και ένας ψυχίατρος για έξι κέντρα κράτησης της χώρας
Δέκα γιατροί, ένας ψυχίατρος, έντεκα ψυχολόγοι και είκοσι επτά νοσηλευτές υπηρετούσαν συνολικά στα κέντρα κράτησης της χώρας στις 31.12.2020, σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) για τα κέντρα κράτησης. Τα στοιχεία αφορούν τα έξι κέντρα κράτησης που βρίσκονται σε λειτουργία. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, την ίδια περίοδο, στα μέσα Δεκεμβρίου του 2020, 2.447 άνθρωποι κρατούνταν σε κέντρα κράτησης.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία για τα κέντρα κράτησης, στις 31.12.2020, σχετικά με την πλήρωση θέσεων επιστημονικού προσωπικού, είχαμε "στελέχωση ιατρών κατά 55,56%, νοσηλευτών κατά 65,85%, επισκεπτών Υγείας κατά 37,5% και διοικητικών υπαλλήλων κατά 54,55%, στελέχωση ψυχιάτρων κατά 12,50%, ψυχολόγων κατά 84,62%, στελέχωση κοινωνικών λειτουργών κατά 78,67% και στελέχωση διερμηνέων κατά 42,86%".
Διοικητική κράτηση διπλάσια πια από την προφυλάκιση!
"Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, υπάρχει ένας ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας που έχει να κάνει με την αυστηροποίηση και γενίκευση της κράτησης, ιδίως μετά την νομοθετική αλλαγή του Νοεμβρίου του 2019 και την επιλογή των ελληνικών αρχών να εισαγάγουν στην ελληνική έννομη τάξη τη δυνατότητα κράτησης για ένα τεράστιο χρονικό διάστημα, μέχρι 36 μήνες. Είναι η πρώτη φορά που επιτρέπεται διοικητική κράτηση για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, το οποίο είναι διπλάσιο από τον χρόνο που επιτρέπεται, σύμφωνα με το σύνταγμα, να προφυλακίζεται κάποιος", τονίζει ο Αλ. Κωνσταντίνου από το ΕΣΠ και υπογραμμίζει ότι ο Έλληνας νομοθέτης και η ελληνική κυβέρνηση επέλεξε "υπερβολική, αδιάκριτη, στα όρια της νομιμότητας, αν όχι αυθαίρετη, επιβολή του μέτρου της διοικητικής κράτησης για υπερβολικά παρατεταμένο διάστημα".
Και το 2014 είχαν προσπαθήσει να παρατείνουν τη διοικητική κράτηση
Πρέπει να σημειωθεί ότι και το 2014 ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης Ν. Δένδιας είχε προσπαθήσει να παρατείνει επ' αόριστον, πέραν του τότε χρονικού ορίου των 18 μηνών, τη διοικητική κράτηση, συνυπογράφοντας σχετική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ). Ωστόσο, τα δικαστήρια έκριναν παράνομη την επ' αόριστον κράτηση των μεταναστών. Η πρώτη τέτοια απόφαση είχε εκδοθεί από το Διοικητικό Πρωτοδικείο (απόφαση 2255/23.5.2014), ενώ με την αλλαγή της κυβέρνησης το 2015 είχε καταργηθεί η πρακτική αυτή.
