Αποκαλυπτικοί για τις αιτίες που οδήγησαν στο δεύτερο κύμα πανδημίας και επικριτικοί για τους χειρισμούς της κυβέρνησης ήταν οι επιστήμονες που συμμετείχαν στη μεγάλη διαδικτυακή εκδήλωση του avgi.gr, της Αυγής και του 105,5 Στο Κόκκινο.
Οι κορυφαίοι επιστήμονες εστίασαν την κριτική τους σε έξι σημεία και συγκεκριμένα:
- Στην απαξίωση του δημόσιου συστήματος υγείας και στην απορρύθμιση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης
- Στην καθυστέρηση λήψης μέτρων όπως η καθολική χρήση μάσκας και στην απουσία συνεννόησης των υπηρεσιών
- Στην εμμονή της κυβέρνησης να μην συνταγογραφούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία τα τεστ για τον ανίχνευση του κορωνοϊού
- Στα σοβαρά λάθη που έγιναν κατά την ιχνηλάτηση των κρουσμάτων και στην αγνόηση βασικών κοινωνικοοικονομικών πυλώνων
- Η απουσία από τη «μάχη» του ιδιωτικού τομέα σε εθελοντική βάση και όχι με το αζημίωτο
- Η επικοινωνιακή πολιτική με το εμβόλιο, είναι αποπροσανατολιστική και ύποπτη
Οι επιστήμονες επέκριναν και το αφήγημα της κυβέρνησης περί «ατομικής ευθύνης» των πολιτών για το δεύτερο κύμα πανδημίας, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει το μήνυμα να μεταφερθεί με τον σωστό τρόπο ώστε ο κόσμος να αντέξει.
Γιάννης Καλομενίδης: Απουσία του ιδιωτικού τομέα την ώρα που σαρώνει ο κορωνοϊός
«Οι εφεδρείες έχουν στραγγίξει» υπογράμμισε ο Γιάννης Καλομενίδης, υπεύθυνος της μονάδας Covid-19 στον «Ευαγγελισμό», αναφερόμενος στον αγώνα που δίνουν οι γιατροί στη Θεσσαλονίκη. Έκανε λόγο για «συνθήκη απόλυτου ξεπεράσματος των αντοχών στη Βόρεια Ελλάδα» και χαρακτήρισε εντελώς παράδοξο στην πόλη, που αντιμετωπίζει τόσο μεγάλο πρόβλημα τα μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία να μην συμμετέχουν στην αντιμετώπισή της αλλά να περιμένουν μήπως ωφεληθούν από τα άλλα περιστατικά που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τα δημόσια νοσοκομεία. Υπογράμμισε δε ότι είναι απόλυτη ανάγκη αυτή τη στιγμή σε κάθε γενική εφημερία να μπαίνει και ένα μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο.
Σε ό,τι αφορά την Αθήνα, ο Γ. Καλομενίδης ανέφερε πως την τελευταία εβδομάδα υπάρχει ορατή ύφεση του φαινομένου του κορωνοϊού, χωρίς ωστόσο να μπορεί κανείς να πει ότι είμαστε ασφαλείς. «Η διασπορά είναι ζωντανή στην κοινότητα» σημείωσε. «Εάν δεν ληφθούν κάποια μέτρα, μετά τις γιορτές το Λεκανοπέδιο έχει αυξημένο κίνδυνο να ζήσει αυτά που ζει η Θεσσαλονίκη» τόνισε.
Σε ό,τι αφορά τις αποτελεσματικές θεραπείες και τα φάρμακα για τον κορωνοϊό, μεταξύ των οποίων τα μονοκλωνικά αντισώματα, ο Γιάννης Καλομενίδης, υπεύθυνος της μονάδας Covid-19 στον «Ευαγγελισμό», τόνισε:
«Με βεβαιότητα, με τα δεδομένα που έχουμε σήμερα, δεν είναι ώρα για ενθουσιασμό. Έγινε θόρυβος για μονοκλωνικά αντισώματα. Τα δεδομένα που χρησιμοποίησαν (σ.σ. στην έγκριση) ήταν πάρα πολύ πρώιμα. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι επιταχύνει την κάθαρση του ιού. Μην προτρέχουμε. Μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι ωφέλιμο, μπορεί και όχι. Μοιάζει παρήγορο αλλά είναι πάρα πολύ πρώιμο».
Αναφορικά με το εμβόλιο ο Γ. Καλομενίδης υπογράμμισε πως «ο τρόπος με τον οποίο ανοίγει η δημόσια συζήτηση για το εμβόλιο από την κυβέρνηση είναι επιβαρυντικός. Θα ξέρουμε σε ένα χρόνο από τώρα τι κάνει το εμβόλιο. Μέχρι τότε, το σκληρό μας εργαλείο είναι ο αγώνας στην κοινότητα. Ο τρόπος να σωθούν ζωές δεν είναι να δώσουμε τόσο έμφαση στα νοσοκομεία όσο στο σταμάτημα της διασποράς στην κοινότητα».
Μάγδα Γαβανά: Το ΕΣΥ είναι γηρασμένο και δεν ενισχύθηκε
«Το ΕΣΥ είναι γηρασμένο» και δεν ενισχύθηκε, παράλληλα η μη δυνατότητα συνεννόησης μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών καθώς και η μη συνταγογράφηση των τεστ δυσχεραίνει στην ιχνηλάτηση, παρατήρησε στην τοποθέτησή της η Μάγδα Γαβανά,Ειδικός Κοινωνικής Ιατρικής, Επιδημιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΠΘ.
«Θα έπρεπε να συνταγογραφηθεί το τεστ, ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε την πορεία της πανδημίας» τόνισε η Μάγδα Γαβανά. Η ίδια, υπογράμμισε τη σημαντικότητα της αντιμετώπισης της πανδημίας από τις δομές της πρωτοβάθμιας υγείας.
Αναφορικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας από τις δομές πρωτοβάθμιας υγείας, επισήμανε, «προσπαθήσαμε να αναχαιτίσουμε τα κύματα προς τα νοσοκομεία, παρακολουθώντας τα, είτε είναι θετικά είτε επαφές επιβεβαιωμένων κρουσμάτων. Από τις 6 Οκτωβρίου κάναμε δικά μας τεστ, μπορέσαμε έτσι να καταλάβουμε τι γίνεται στην περιοχή μας. Επίσης πρωτοβουλιακά προσπαθήσαμε να κάνουμε ιχνηλάτηση, κατανοώντας τι συμβαίνει στην κοινότητα. Χρειάζεται η πρωτοβάθμια να είναι οργανωμένη και να έχει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας, δεν πρέπει να έχεις πέσει με αλεξίπτωτο στην περιοχή. Πρέπει να είναι παρούσα το προηγούμενο διάστημα.
«Το ΕΣΥ είναι γηρασμένο και η πρωτοβάθμια δεν έχει δει καινούρια οργανογράμματα από το 1986. Έγινε απόπειρα με τις ΤΟΜΥ να δοθεί έμφαση όχι μόνο στις ιατρικές
Θα έπρεπε να συνταγογραφηθεί το τεστ, ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε την πορεία της πανδημίας. Η συνταγογράφηση της απομόνωσης είναι επίσης σημαντική. Παρά το γεγονός ότι ζητάμε να απομονωθούν, δεν υπάρχει πάντα αυτή η δυνατότητα στα εργασιακά και στο εισόδημά τους. Η δυνατότητα να κρατήσουμε ανθρώπους στο σπίτι, θα μας βοηθούσε στον περιορισμό της πανδημίας.
Μη δυνατότητα διασύνδεσης με κεντρικές υπηρεσίες. Δεν έχουμε δει ποτέ τις κινητές μονάδες, οπότε δεν μπορούμε να συνεργαστούμε για την νοσηλεία στο σπίτι. Δεν αξιοποιήθηκε η λίστα που διαμορφώθηκε».
Ανδρέας Ξανθός: Ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας
«Θα πρέπει να έχουμε αναδιοργάνωση του συστήματος υγείας με ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας» υπογράμμισε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Ανδρέας Ξανθός.
«Η πρωτοβάθμια σαφέστατα μπορούσε να παίξει ένα ρόλο ανασχετικό, αυτός έπρεπε να είναι ο στόχος του υπουργείου Υγείας» σημείωσε ο τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
«Δεν ήταν επιλογή της κυβέρνησης να το κάνει, επικεντρώθηκε πολύ στο νοσοκομείο και κυρίως στις ΜΕΘ» είπε σημειώνοντας ότι ωστόσο δεν έχουμε νέες κλίνες ΜΕΘ αλλά προϋπάρχουσες που μετατράπηκαν, με πολύ ανεπαρκή στελέχωση και δυστυχώς με χαμηλά στάνταρντς φροντίδας όπως είπε.
Γρηγόρης Γεροτζιάφας: Ύποπτη και αποπροσανατολιστική πολιτική με το εμβόλιο
«Όποιος διαμορφώνει πολιτική που στηρίζεται στο εμβόλιο, ετοιμάζει ένα επικοινωνιακό τρικ που θα εκμεταλλευτεί μία προσωρινή βελτίωση των αριθμών» τόνισε στην παρέμβασή του ο καθηγητής αιματολογίας στο Παρίσι Γρηγόρης Γεροτζιάφας .
Ο επισήμανε πως «είναι απαραίτητη η σωστή επιδημιολογική παρακολούθηση και τα στοχευμένα τεστ, είναι backup η αποστασιοποίηση και τα στοχευμένα lockdown», αφήνοντας αιχμές το σύστημα ακορντεον της κοινωνίας που έχει επιλέξει η Δύση.
Πιο συγκριμένα ο Γρηγόρης Γεροτζιάφας είπε. «Όλη η Δύση έχει φτιάξει ένα σύστημα ακορντεόν αλά «Περιμένοντας τον Γκοντό», ανοιγοκλείνουν την κοινωνία με βάση τις αντοχές των νοσοκομείων.
Για τα εμβόλια σημείωσε ότι «ενώ όταν υπάρχει νέο φάρμακο δημοσιεύεται κλινική μελέτη σε κάποιο μεγάλο επιστημονικό περιοδικό, για τα εμβόλια δεν έχουμε δει ακόμα τίποτα. Δεν έχουν τεθεί τα δεδομένα στην κριτική των άλλων επιστημόνων.Η Pfizer και η Moderna είπαν διά στόματος στελεχών τους ότι θα είναι εργαλείο ελέγχου της επιδημίας. Δεν μίλησαν για πανάκεια που θα λύσει το πρόβλημα, να το πάρουμε υπόψιν μας. Χτες ο ίδιος ο υπουργός Υγείας της Γαλλίας είπε ότι το εμβόλιο δεν θα αλλάξει ριζικά την πορεία της πανδημίας.
Όποιος διαμορφώνει πολιτική που στηρίζεται στο εμβόλιο, ετοιμάζει ένα επικοινωνιακό τρικ που θα εκμεταλλευτεί μία προσωρινή βελτίωση των αριθμών. Αν η κυβέρνηση κάνει πολιτική με το εμβόλιο, θα είναι αποπροσανατολιστική και ύποπτη».
Ο ίδιος πρότεινε «να δοθεί βάρος στα λαϊκά, εργατικά στρώματα, που ζουν αστικά κέντρα με βιομηχανική μόλυνση, κινδυνεύουν περισσότερο. Είναι καθήκον μας ως Αριστερά.
Το σύστημα Υγείας πρέπει να οργανωθεί ξανά στη βάση της covid-19, να εμπλακούν και οι γιατροί του Δημοσίου και οι ιδιώτες. Μετά θα δούμε τι θα κάνουμε με τα φάρμακα. Σε αυτή την βάση σχεδιάζουν στις ΗΠΑ, για την επόμενη διετία ή και τριετία. Δεν μπορεί εμείς να μπούμε στην παγίδα του πολιτικού παιχνιδιού που στήνει η κυβέρνηση».
Αλέξης Μπένος: Η διαφάνεια είναι σημαντική για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της επιδημίας
«Υπάρχει ανάγκη διαφάνειας, να έχω τα στοιχεία και να τα κοινωνώ. Η διαφάνεια είναι σημαντική για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της επιδημίας» τόνισε ο Καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ΑΠΘ, Διευθυντής του ΚΕΠΥ, Αλέξης Μπένος.
«Η εκτίμηση μου είναι ότι οι κυβερνώντες είδαν την πανδημία ως κάτι περαστικό. Άρα δεν κάνουμε τίποτα, η κυβέρνηση αποδιαρθρώνει συνέχεια το σύστημα υγείας», σχολίασε ο καθηγητής καυτηριάζοντας τη στάση της κυβέρνησης και τι πολιτικές που ακολούθησε στη διαχείριση της πανδημίας.
Ειδικότερα ανέφερε πως «δυστυχώς την κατάσταση που ζούμε, την είχαμε πει από τον Μάρτιο. Στην Ελλάδα η πανδημία μας βρήκε γονατισμένους από 10 χρόνια λιτότητα και ένα σύστημα υγείας αποδεκατισμένο. Η Κυβέρνηση αποδιαρθρώνει συνέχεια το σύστημα υγείας.
Δεν υπάρχουν υπηρεσίες δημόσιας υγείας. Δεν υπάρχει κουλτούρα δημόσιας υγείας στη χώρα μας. Τώρα η ιστορία της πανδημίας μας δίνει μια τεράστια ευκαιρία να το καταλάβουμε όλοι, όλη η κοινωνία ότι χωρίς υπηρεσίες δημόσιας υγείας δεν πας.
Η εκτίμηση μου είναι ότι οι κυβερνώντες είδαν την πανδημία ως κάτι περαστικό. Άρα δεν κάνουμε τίποτα, συνεχίζουμε την ιδιωτικοποίηση του συστήματος υγείας.
Υπάρχει ανάγκη διαφάνειας, να έχω τα στοιχεία και να τα κοινωνώ. Η διαφάνεια είναι σημαντική για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της επιδημίας. Απουσία αυτή της διαφάνειας είναι βασική εστία των συνωμοσιολογικών θεωριών.
Το lockdown είναι η τελική λύση, λύση επί αποτυχίας των προηγουμένων, που είναι η επιδημιολογική επιτήρηση και η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Όταν λέμε επίταξη, δεν εννοούμε ενοικίαση. Όλες οι μεγάλες ιδιωτικές δομές πρέπει να μπουν αύριο στην εφημερία.
Η υγεία είναι κοινωνικό δικαίωμα και πρέπει να το διεκδικήσουμε. Χρειάζεται ένα μαζικό κίνημα που εμπράκτως βάζει το θέμα: υπάρχει άλλη εναλλακτική;»
Αθηνά Λινού: Αντιδημοκρατική η «ατομική ευθύνη»
Την ανάγκη για διαύγεια στα δεδομένα και την συνταγογράφηση για τα τεστ, επεσήμανε η καθηγήτρια Ιατρικής ΕΚΠΑ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Προληπτικής, Περιβαλλοντολογικής και Εργασιακής Ιατρικής Prolepsis Αθηνά Λινού.
Η Αθηνά Λινού, εστίασε στα ανύπαρκτα κοινωνικά αντανακλαστικά αναφορικά με τη διασπορά της πανδημίας «από την αρχή αγνοήσαμε βασικούς κοινωνικοοικονομικούς πυλώνες, φάνηκε από την εξάπλωση στους Ρομά» είπε.
Παράλληλα η καθηγήτρια έθιξε και το γεγονός ότι «δεν αξιοποιήθηκε ο ρόλος των γιατρών εργασίας». Και υπογράμμισε το «μεγάλο κόστος που πληρώνουν οι γιατροί της πρωτοβάθμιας υγείας σε κρούσματα, θανάτους αλλά και σε εξουθένωση».
«Χρειαζόμαστε έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας του μηνύματος, αντί της αντιδημοκρατικής «ατομικής ευθύνης» σημείωσε η ίδια. Παράλληλα άσκησε έντονη κριτική στις επιλογές της Επιτροπής. «Η επιτροπή πολύ συχνά έκανε συστάσεις, αλλά τα μέτρα άργησαν να ληφθούν, όπως η καθολική χρήση μάσκας» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πιο συγκεκριμένα η Αθηνά Λινού είπε: «Υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που έχουν αντικίνητρα για να μην συμμετέχουν στην ιχνηλάτηση και την επιδημιολογική επιτήρηση. Ιχνηλάτηση ουσιαστική με πραγματική μέτρηση εξάπλωσης νόσου σε τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα πληθυσμού δεν έχει γίνει.
Έχει υπάρξει στην Ελλάδα εμπειρία από την γρίπη, την ελονοσία, κτλ. Το μόνο που χρειάζεται είναι τεστ και αντιπροσωπευτικό δείγμα, όπως αυτά που φτιάχνουν οι δημοσκόποι για πολιτικές έρευνες.
Από την αρχή αγνοήσαμε βασικούς κοινωνικοοικονομικούς πυλώνες, φάνηκε από την εξάπλωση στους Ρομά. Επικίνδυνο είναι και ότι δεν αξιοποιήθηκε ο ρόλος των γιατρών εργασίας. Η επιτροπή πολύ συχνά έκανε συστάσεις, αλλά τα μέτρα άργησαν να ληφθούν, όπως η καθολική χρήση μάσκας. Δεν αξιοποιήθηκε πλήρως η εξ αποστάσεως εργασία, μπορούσε να είναι στο 90%.
Δεν συνταγογραφήθηκαν τα τεστ. Μεγάλο το κόστος που πληρώνουν οι γιατροί της πρωτοβάθμιας υγείας σε κρούσματα, θανάτους αλλά και σε εξουθένωση. Πρέπει να προσέξουμε πολύ την αξιοποίηση του υπαίθριου χώρου στους εμβολιασμούς, για να μην υπάρξει αύξηση μετάδοσης από τον συνωστισμό που θα αποδοθεί στο εμβόλιο, ακόμη και πάρκινγκ και διόδια μπορούν να αξιοποιηθούν».
«Χρειαζόμαστε έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας του μηνύματος, αντί της αντιδημοκρατικής "ατομικής ευθύνης". Δεν υπάρχουν καθόλου μελέτες στην Ελλάδα για το πώς θα επηρεάσουμε την συμπεριφορά των ανθρώπων. Πρέπει να δούμε ποιο μήνυμα θα κάνει τον κόσμο να αντέξει και αποδεχθεί τα μέτρα και τον εμβολιασμό. Να δούμε πώς θα μιλήσουμε στους νέους, τους πρόσφυγες, τους φυλακισμένους, ακόμη και τους εργαζόμενους με ημερομίσθιο που δεν θέλουν καν να ξέρουν ότι νόσησαν. Να δούμε πώς θα μιλήσουμε και στους γιατρούς, να θυμίσουμε ότι η πρόληψη πρέπει να προταχθεί έναντι της θεραπείας.
Είναι σημαντικό να οργανωθεί σωστά ο εμβολιασμός ώστε να εμβολιαστεί έγκαιρα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, γιατί ακόμη και με 2 εκατ. εμβόλια το μήνα, χρειάζονται 7 μήνες για τον εμβολιασμό επαρκούς πληθυσμού. Πρέπει να ενωθεί η κοινωνία και είναι σημαντικό να υπάρξει διαύγεια στα δεδομένα, όπως και συνταγογράφηση για τα τεστ».
