Κατά τη διάρκεια της πορείας τους έχουν παίξει σε ετερόκλητους χώρους -που όμως ταιριάζουν στην αισθητική τους- και σε κόσμο που έρχεται να ακούσει, να απολαύσει και να συγκινηθεί. O Σωτήρης Τράγκας και η Πόπη Νταλαχάνη δημιουργούν πρωτότυπα έργα και ανασυνθέτουν κομμάτια γραμμένα για μεγάλα σύνολα, που φτάνουν στον ακροατή με το ύφος μιας θερμής εκμυστήρευσης.
Τον Δεκέμβριο του 2001, ο Σωτήρης συνάντησε την Πόπη και από τότε έδεσε τις τύχες του μαζί της. Η πρώτη τους εμφάνιση, με τίτλο του ντουέτου τους «Dilemma», πλησίαζε. 22 χρόνια μετά, με την όρεξη για δημιουργία πάντα παρούσα, τα παιδιά νιώθουν πιο δυνατά να εξωτερικεύσουν τις νέες μουσικές τους.
Μήπως ζητάμε πολλά;
Δημιουργοί με πολλές ανησυχίες, οι ακροατές τους βρίσκουν στα ηχοτοπία τους ψυχαγωγία, ομορφιά, ταξίδι, ανατροπή και στοχασμό. Τα βράδια, μετά από μια εμφάνιση σε ένα μικρό κλαμπ ή σε μια αίθουσα συναυλιών, τους πλησιάζουν για να εκφράσουν τη συγκίνησή τους, τις εικόνες που γεννήθηκαν ακούγοντας τη μουσική των Dilemma να ξεδιπλώνει συναισθήματα και να πυροδοτεί σκέψεις.
Επαγγελματίες μουσικοί και οι δύο, εκτός από δάσκαλοι της τέχνης τους, παίζουν σε χώρους επιλεγμένους, από τους οποίους αποζητούν το αυτονόητο: Σεβασμό στους όρους της συνεργασίας κι ένα ακροατήριο αφοσιωμένο σε αυτό που ήρθε να ακούσει. Χαμηλόφωνες συζητήσεις, μειωμένους τους λειτουργικούς θορύβους του χώρου, ικανοποιητικό φωτισμό και ένα πάλκο που να αναδεικνύει την παρουσία τους. Το κυριότερο: καλό ήχο! Ιδανικές συνθήκες, όχι πάντα εφικτές, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις.
Υπερήφανοι γονείς
Με αφορμή τις μουσικές σπουδές και τις συναυλίες της κόρης τους Κορίνας -μιας ανερχόμενης βιολονίστριας της συμφωνικής μουσικής και από την ηλικία των 17 ετών ήδη διπλωματούχου του βιολιού από το Σύγχρονο Ωδείο της Αθήνας- οι περήφανοι γονείς της ταξιδεύουν συχνά στη Βιέννη για να την επισκεφθούν. Εκεί η Κορίνα σπουδάζει στο Μουσικό Πανεπιστήμιο της πόλης, ενώ, παράλληλα, είναι φοιτήτρια του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.
Αρχικά, ως καλοί ακροατές, ο Σωτήρης Τράγκας κι η Πόπη Νταλαχάνη βρέθηκαν σε χώρους όπως το περίφημο χρυσοποίκιλτο Musikverein ή σε φημισμένα τζαζ κλαμπ όπως το Jazz Land και το Porgy & Bess. Μετέπειτα, συμμετέχοντας σε τοπικές σκηνές και φεστιβάλ, αξέχαστες θα τους μείνουν συναυλίες που γίνονται σε εκκλησίες, μεσαιωνικά κάστρα, πλατείες και μικρούς πειραματικούς χώρους. Εκεί συνάντησαν υψηλό επίπεδο δεξιοτεχνίας από πλευράς μουσικών, αλλά και μουσικές προτάσεις που φτάνουν στα άκρα των οριζόντων της μουσικής. Ακόμα, σοβαρότητα και επαγγελματισμό από πλευράς διοργανωτών.
Lagonisi Art Festival
Ανάμεσα στις δημιουργικές δραστηριότητές τους, και με την πρόσφατη εμπειρία της συμμετοχής τους στο -με κατεύθυνση την κλασική και δημιουργική μουσική- Bled Festival της Σλοβενίας, συνομιλώντας με διοργανωτές, απέκτησαν σημαντική πληροφορία πάνω στο χτίσιμο φεστιβαλικών διοργανώσεων. Εκτιμώντας δε ότι μια ολόκληρη περιοχή της Ν.Α. Αττικής εμφανίζει έλλειψη εκδηλώσεων τέχνης και Πολιτισμού, με αρχή τον Ιούλιο του 2023, ξεκίνησαν το Lagonisi Art Festival. Το νέο φεστιβάλ συνάντησε θερμή ανταπόκριση από το κοινό φιλοξενώντας συναυλίες κλασικής -και όχι μόνο- μουσικής, σε έναν καταπράσινο κήπο.
Με ορόσημο το φετινό καλοκαίρι, ο Δήμος Σαρωνικού, με αιχμή την αντιδήμαρχο Πολιτισμού που αγκάλιασε το φεστιβάλ, υποστηρίζει με όλα τα μέσα τη συνέχιση μιας σειράς εκδηλώσεων που τείνουν να γίνουν θεσμός. Με τη μουσική επιμέλεια των Dilemma και τη συνεισφορά της βιολονίστριας κόρης τους Κορίνας Τράγκα, το Lagonisi Art Fest εστιάζει στην κλασική και την αυτοσχεδιαστική μουσική, με τρόπο εξίσου προσιτό για μυημένους ή αμύητους ακροατές. Έτσι λοιπόν, από την Παρασκευή 19 έως και την Κυριακή 21 του φετινού Ιουλίου, αλλά και τη νύχτα της Αυγουστιάτικης Πανσελήνου, το Lagonisi Art Festival θα γεμίσει μουσικές, σε μυσταγωγικές βραδιές, με φόντο τον κόλπο του Σαρωνικού.
Ενα ποίημα, ένας ήχος, μια σχέση ζωής
Είναι μαζί πολλά χρόνια και, σαν τον φοίνικα που αναγεννάται, εμφανίζονται εκεί που δεν τους περιμένεις. Το καλοκαίρι του 2002, αποφάσισαν να μονιμοποιήσουν το ντουέτο τους. Κατέληξαν στον τίτλο «Dilemma» και η πρώτη τους εμφάνιση σε κοινό έγινε στο Αλάβαστρον, στο Παγκράτι. Εκεί παρουσίασαν για πρώτη φορά δικές τους συνθέσεις - κάτι που με τα χρόνια έγινε αυτοσκοπός. Ένας ήχος, ένα ποίημα, ένα βιβλίο, μια σχέση, μια κουβέντα μεταξύ φίλων, μια απώλεια, γεννούν μια νέα μελωδία του δημιουργικού ντουέτου.
Γνωρίστηκαν την εποχή που η Πόπη επέστρεψε από την Κρήτη, όπου σπούδασε Παιδαγωγικές Επιστήμες, ενώ είχε τελειώσει τις σπουδές στην κλασική κιθάρα και τα θεωρητικά. Στην οντισιόν, η ετοιμότητά της στις αλλαγές των ρυθμών υπήρξε αποφασιστική για την ένταξή της στο σχήμα. Ο Σωτήρης διαπίστωσε πως είχε να κάνει μ' ένα κορίτσι σεμνό, μια μουσικό με Μ κεφαλαίο.
Πόπη Νταλαχάνη, κιθάρα
Ηξερε να αναλύει μια παρτιτούρα και ήταν μια ιδιαίτερα ευγενική παρουσία, που ακτινοβολούσε στη σκηνή. Ως νέο μέλος, ήταν συνεπής και μελετηρή, όταν δε, κάποια στιγμή, οι άλλοι δύο μουσικοί δεν εμφανίστηκαν, το κουαρτέτο έγινε ντουέτο. Και έτσι μένει από τότε. Με πολλά ακούσματα στο σπίτι της οικογένειάς της, από έξι ετών άρχισε μαθήματα κιθάρας στο ωδείο του Αλεξ. Τουρνάισεν στο Κουκάκι.
Ενώ ολοκλήρωνε τις σπουδές της στις Επιστήμες της Αγωγής, στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, η κλασική κιθάρα και τα θεωρητικά της μουσικής, μέχρι τα είκοσι, την οδήγησαν στο μεταπτυχιακό, πάντα με θέμα την εκπαίδευση.
Σωτήρης Τράγκας, σαξόφωνο
Επιστρέφοντας από την Κρήτη, στο DSL Studio συνάντησε τον σαξοφωνίστα Σωτήρη Τράγκα που έπαιζε εναλλακτική τζαζ και bebop, με όριο τη free jazz. Με σπουδές στο φλάουτο, το κλαρινέτο και το σαξόφωνο, στο Ελληνικό Ωδείο, ο Σωτήρης παράλληλα σπούδαζε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας.
Για πέντε σχεδόν χρόνια στο Λονδίνο και στο Λίβερπουλ, παράλληλα με τα μεταπτυχιακά στους υπολογιστές, παρακολούθησε σεμινάρια στην ερμηνεία και την έκφραση με τον Dick Perry των Pink Floyd. Στο Παρίσι, αμέσως μετά, διδάχθηκε ερμηνεία σαξοφώνου από τον Jean-Claude Fοhrenbach. Πρώτος σκληρός κριτής του, ήταν η μητέρα του, λάτρις της τζαζ και της εναλλακτικής ροκ μουσικής, με απόλυτο κριτήριο ακοής και καταπληκτική φωνή. «Το μήλο κάτω από τη μηλιά» δηλαδή.
Ποίηση και μουσική μαζί
Οι Dilemma κυκλοφορούν τους δίσκους τους ψηφιακά. Παρουσιάζοντας ολοκληρωμένα θεματικά (concept) άλμπουμ προτιμούν τη φυσική μορφή ενός cd ή ενός δίσκου βινυλίου
Το «Pendulum», ο πρώτος δίσκος των Dilemma, κυκλοφόρησε το 2009. Η έκδοσή του καθυστέρησε. Προβλήματα με στούντιο ηχοληψίας ή δισκογραφικές εταιρίες -σε μια εποχή που η δισκογραφική αγορά είχε αρχίσει να φθίνει- ήταν η αιτία. Έκτοτε συνεχίζουν να καταγράφουν τις δημιουργικές τους περιόδους, κληρονομιά στη βιολονίστρια κόρη τους.
Στη δισκοθήκη μου έχουν θέση και συχνά παίζουν στον ραδιοφωνικό «αέρα» οι δίσκοι τους όπως το «Rise up» του 2012, το «Oblivion» του 2014, το «Invisible jukebox» του 2015, το «Persona graffiti» του 2017 και η «Τέλεια εξαφάνιση» του 2018. Το έργο αυτό αποτελεί μια μοναδική καταγραφή, που την κάνει ακόμα πιο πολύτιμη η απώλεια της ποιήτριας Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ. Τη γνώρισαν σε μια ποιητική βραδιά, όπου τα ποιήματά της και οι απαγγελίες της εναλλάσσονταν με δική τους μουσική. Η «Τέλεια εξαφάνιση» είναι εμπνευσμένη από έναν στίχο από τον «Μαύρο άγγελο».
Οι Dilemma μίλησαν με την ποιήτρια, αντάλλαξαν απόψεις, γέλασαν πολύ. Της πήγαιναν να ακούσει τις ηχογραφήσεις, συναντώντας την απόλυτη επιδοκιμασία της: «Αν ήμουν μουσικός, με αυτόν τον τρόπο θα μελοποιούσα τα ποιήματα μου!» έλεγε, και κατέληξε γράφοντας μια αφιέρωση, που τα λέει όλα: «Χάρη στην Πόπη και τον Σωτήρη και στη μουσική αναγέννηση του στίχου που κατόρθωσαν, βλέπω ένα νέο τοπίο και ταξιδεύω σε μια μαγική χώρα. Τους ευχαριστώ πολύ».
Προβληματισμένοι για το βαρύ κοινωνικό αποκλεισμό της εποχής της πανδημίας, χρειάστηκαν λίγο χρόνο για να συνέλθουν από τις «κλειστές» ημέρες. Διαβάσματα, ακούσματα και προσωπικές αναζητήσεις γεννούσαν ιδέες, θέματα, μελωδίες. Τον Μάρτιο του 2020, δύο χρόνια μετά την «Τέλεια εξαφάνιση», οι Dilemma θα γιόρταζαν τα 18 τους χρόνια, ηχογραφώντας τον 7ο δίσκο της συνύπαρξής τους.
Passenger. Ο Επιβάτης
Ενας δίσκος χωρίς λόγια, με ελάχιστες ορχηστρικές ομοιότητες, αλλά και νέο τρόπο έκθεσης των θεμάτων, το άλμπουμ των Dilemma «Passenger» μου θύμισε εκείνη την πρώτη φορά που άκουσα -και έπαιξα στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ- το CD «Oblivion», του 2014.
Από τον Αύγουστο του 2020, οι ηχογραφήσεις γίνονταν με μύρια όσα εμπόδια και υποχρεωτικά διαλείμματα, ελέω κορωνοϊού. Στη σημερινή πλέον κυκλοφορία από την Irida Music (2024) συνήργησαν μυστήριες δυνάμεις του Σύμπαντος. Ο δίσκος περιέχει συνθέσεις στη δομή της έκθεσης ενός θέματος και των παραλλαγών του, όπως ο αυτοσχεδιασμός σε ένα θέμα της νεοκλασικής και της μπαρόκ εποχής. Oργανωμένος ως προς τη μελωδική γραμμή, το αρμονικό περιβάλλον ή τη δομή των θεμάτων και την συνύπαρξη συμμετρικών ή και ασύμμετρων στοιχείων, ο «Passenger» συγκλίνει προς μια κατακλείδα, μια cadenza που υπενθυμίζει το εν κινήσει αρχικό θέμα, επανεκθέτοντάς το.
Ενας δίσκος συνειδητά ορχηστρικός, που δεν αποσπά την προσοχή του ακροατή στον στίχο, αφήνοντάς του χώρο να δώσει προσωπική ερμηνεία. Το ομώνυμο «Passenger» είναι αφιερωμένο στους κατατρεγμένους από τους δυνάστες τους ανθρώπους αυτής της γης.
