Η έκδοση του χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού απηχεί την υποχωρητικότητα των Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Όχι μόνο αναγκάστηκαν με καθυστέρηση τεσσάρων ετών να εκδώσουν χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, αλλά και έκρυψαν τον χάρτη που είχε στείλει η Ε.Ε. στην Αθήνα και ο οποίος αποτύπωνε και τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ και το δυνητικό δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Ο ναύαρχος ε.α. Στέλιος Φενέκος, μιλώντας στον ρ/σ 105,5 Στο Κόκκινο (στην εκπομπή «Διπλωματικά μονοπάτια»), αποκάλυψε και την ύπαρξη του χάρτη που είχε στείλει η Ε.Ε. και το γεγονός της αλλαγής βασικών και κρίσιμων στοιχείων.
Ο χάρτης της κυβέρνησης αποτυπώνει τα δυνητικά όρια μόνο της υφαλοκρηπίδας και τα σημερινά χωρικά ύδατα των 6 ναυτικών μιλίων. Ο Στ. Φενέκος είπε: «Ο χάρτης που παρουσίασε η κυβέρνηση εμφανίζει τα όρια της υφαλοκρηπίδας, γεγονός θετικό αλλά προβληματικό. Λόγω της καθυστέρησης έκδοσης χάρτη, η Ευρώπη μάς καταδίκασε με πρόστιμο 60.000 ευρώ ημερησίως. Η Ευρώπη για να μας βοηθήσει και να μας προλάβει εξέδωσε αυτή έναν χάρτη, στον οποίο έβαζε τα εξής στοιχεία:
- Τη χωρική μας θάλασσα στα 6 ν.μ.
- Τη δυνητική χωρική θάλασσα που δεν έχουμε ανακηρύξει αλλά έχουμε το δικαίωμα έως τα 12 ν.μ.
- Τη δυνητική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα μέχρι τα όρια της μέσης γραμμής (στην απόσταση από χώρους τουρκικών δικαιωμάτων).
Στον σχετικό ιστοχώρο της Ε.Ε. υπάρχει ο συγκεκριμένος χάρτης με όλα τα παραπάνω στοιχεία. Η Ελλάδα λοιπόν, αντί να πατήσει πάνω σ’ αυτόν, κάτι που σημαίνει ότι σε όποια τουρκική αντίδραση θα παραπέμπαμε στην Κομισιόν, λέγοντας ότι και η Ε.Ε. το αναγνωρίζει, με το να εκδώσουμε τον ελληνικό χάρτη ακυρώνουμε τον ευρωπαϊκό -δεν υπάρχει πια χάρτης Ε.Ε.- όπου δεν αναφέρεται ούτε η ΑΟΖ ούτε το δυνητικό δικαίωμα για τα 12 ναυτικά μίλια. Αντί να έχουμε ένα θέμα ευρωπαϊκό με την Τουρκία (και η Ελλάδα φυσικά), το έχουμε κάνει διμερές.
Η υφαλοκρηπίδα υπάρχει βάσει του Διεθνούς Δικαίου, είτε την ανακηρύξεις είτε όχι. Η άσκηση όμως δικαιοδοσίας απαιτεί ανακήρυξη ή οριοθέτηση με το γειτονικό κράτος. Η ΑΟΖ όμως που περιέχει και τη θαλάσσια στήλη πάνω από τον βυθό είναι πεδίο εκμετάλλευσης χωροταξικών θεμάτων, π.χ. αλιεία, προστασία περιβάλλοντος κ.ά. Μην θέτοντας το ζήτημα της ΑΟΖ, περιορίζουμε το όποιο δικαίωμα θα μπορούσαμε να ασκήσουμε.
Από την πλευρά της, η Τουρκία λοιπόν τι λέει; Δεν έχεις δικαιοδοσία να ρίξεις το καλώδιο. Αναγνωρίζει, αντιθέτως, στον εαυτό της τη δικαιοδοσία, επειδή η περιοχή είναι διεκδικούμενη και ελεγχόμενη από την Τουρκία. Άρα πρέπει να ζητήσουμε από την Άγκυρα άδεια. Και έτσι έχουμε την εξής αντίφαση: Η Τουρκία κυνηγάει το μάξιμουμ και εμείς κάνουμε πίσω βήματα. […] Ο χάρτης εκδόθηκε τώρα γιατί έπρεπε να κλείσει το θέμα, καθώς τα πρόστιμα είναι αρκετά μεγάλα. Για κάποιον λόγο η Αθήνα ήθελε να φύγει από το τραπέζι ο χάρτης της Ε.Ε. γιατί είχε ενοχληθεί η Τουρκία. Υπάρχουν εξελίξεις, διαπραγματεύσεις στην περιοχή και η κυβέρνηση αποφάσισε να κάνει αυτή την ενέργεια για να δηλώσει τουλάχιστον κάτι.
Στο υπουργείο Εξωτερικών υπήρχε εσωτερική επικοινωνία για το πώς αυτός ο χάρτης θα έφευγε από το τραπέζι… Το γνωρίζουν πολλοί αυτό. Υπάρχουν αυτή την ώρα και ενέργειες για εξορύξεις νοτίως της Κρήτης. Κάτι έπρεπε να πει η κυβέρνηση και αναγκάστηκε να πάει στο μικρότερο δυνατό. Αυτή πιστεύω ότι είναι η υφαλοκρηπίδα μου και ας μην ασκώ δικαιοδοσία».
Με την ελπίδα της Χάγης
Η καθυστερημένη αποτύπωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Ελλάδας αναδεικνύει τη διαπραγμάτευση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Συγχρόνως η αντίδραση της Τουρκίας, μεταξύ άλλων, δείχνει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη διαπραγμάτευση. H στάση (τακτική) Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη οδηγεί σε μια διευθέτηση είτε μέσω Χάγης είτε με διαιτησία. Η διμερής διευθέτηση-συμφωνία μάλλον δεν είναι κάτι που μπορεί να περιμένει κανείς.
Η προσφυγή στη Χάγη είναι διακηρυγμένη ελληνική θέση. Όμως η Άγκυρα θέλει να επιβάλει ρύθμιση, κερδίζοντας τη μερίδα του λέοντος για όλα τα θέματα και όχι μόνο για τον ορισμό ΑΟΖ. Στο τραπέζι βάζει όλα τα πιθανά και απίθανα ζητήματα, την ώρα που η Αθήνα θέτει όσο λιγότερα και όσο πιο διστακτικά μπορεί. Αυτό σηματοδοτεί και ο χειρισμός με τον χάρτη που αποτυπώνει τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.
Είναι περισσότερα αυτά που συζητιούνται και δεν ομολογούνται από αυτά που γίνονται γνωστά, κυρίως επειδή η Τουρκία θέλει να δημιουργεί το κλίμα που την εξυπηρετεί. Έτσι και στην περίπτωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, μετά τον χάρτη της Ελλάδας, ανακοινώθηκε ότι θα σταλεί στον ΟΗΕ και στην UNESCO και ο αντίστοιχος τουρκικός χάρτης, o οποίος έχει δημοσιευτεί ήδη στον τουρκικό Τύπο.
O Τραμπ, η Chevron, η Gazprom
Οπως μάθαμε πριν από λίγες ημέρες στους Δελφούς από τον υφυπουργό Ενέργειας Νίκο Τσάφο αλλά και τους πρώην Αμερικανούς πρέσβεις Πάγιατ και Τσούνη: «H Τουρκία φέτος θα πρέπει να λάβει απόφαση για το πώς θα χειριστεί το μακροπρόθεσμο συμβόλαιό της με την Gazprom, το οποίο λήγει». Αφού η Τουρκία βρίσκεται σε χρονιά επαναδιαπραγμάτευσης με τη ρωσική Gazprom, δηλαδή με τη Μόσχα, για το κρισιμότερο θέμα της βιομηχανίας και της οικονομίας της, είναι η ώρα επαναδιαπραγμάτευσης και με τις ΗΠΑ του Τραμπ. Η Αμερική θέλει πάντα την Τουρκία στη Δύση, μακριά από τη Ρωσία. Και η Ουάσιγκτον με τη σειρά της ζητάει και από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη να κάνουν… υπομονή. Έτσι φτάνουμε και στο πάγωμα του καλωδίου. Το ερώτημα είναι αν τελικώς η Ελλάδα πρέπει να μειώσει τις… απαιτήσεις της εφόσον η υπερδύναμη το επιθυμεί. Σε κάθε περίπτωση, η Ουάσιγκτον ούτε ήθελε ούτε θέλει να επιλύσει τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Ενδιαφέρεται για την αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου της περιοχής (με τις δικές της εταιρείες πρωτίστως). Η παρουσία και της Exxon Mobil και της Chevron και στην Κύπρο και στην Ελλάδα ικανοποιεί την Ουάσιγκτον.
