Αν κάποιος παρακολουθούσε τα ρεπορτάζ κεντρικών καναλιών για την έξοδο των πολιτών ενόψει Πάσχα, θα σχημάτιζε την εντύπωση ότι με παρέμβαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Κικίλια, οι πολίτες ταξιδεύουν σχεδόν τζάμπα για τα νησιά. Τόσος ήταν ο ενθουσιασμός των παρουσιαστών.
Μόνο που οι αναφορές για μειωμένες ή συγκρατημένες τιμές στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια τη Μεγάλη Εβδομάδα εξαιτίας της τροπολογίας Κικίλια για τη μείωση κατά 50% λιμενικών (τέλη παραβολής, προσόρμισης κα) αλλά και περιβαλλοντικών τελών (ανταποδοτικό τέλος χρήσεων λιμένα κα), δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Οι fake πανηγυρισμοί έγκειται κατ΄ αρχήν στο γεγονός ότι οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων για την περίοδο του Πάσχα ήταν καθορισμένες, πριν την κατάθεση στη Βουλή της διάταξης για τη μείωση των τελών και παραμένουν οι ίδιες μέχρι και σήμερα. Επίσης, σύμφωνα με το παρατηρητήριο τιμών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, στις μισές δρομολογιακές γραμμές των συμβατικών πλοίων από 31η Μαρτίου έως 6 Απριλίου 2025, παρατηρήθηκαν αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, στα δε ταχύπλοα οι τιμές παραμένουν στα ύψη. Άρα τα μέσα ενημέρωσης που επέλεξαν να κάνουν αυτού του είδους την προπαγάνδα συνειδητά παραπλανούσαν τους πολίτες.
Οι εξαγγελίες για αυξήσεις στα εισιτήρια και η κυβερνητική παρέμβαση
Μα θα πει κάποιος, δεν υπάρχει κανένα θέμα αύξησης των τιμών των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων; Ασφαλώς και υπάρχει αλλά όχι για την περίοδο του Πάσχα. Ζήτημα υπάρχει για τον προσεχή Μάιο, καθώς ήδη από τον Ιανουάριο, εκπρόσωποι των εταιρειών ανακοίνωσαν ότι θα προχωρήσουν σε αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων, λόγω της υποχρέωσης χρήσης λιγότερο ρυπογόνων καυσίμων στα πλοία τα οποία είναι περισσότερο ακριβά.
O Υπουργός Ναυτιλίας ωστόσο, αντί να ανακοινώσει πολιτικές που θα έδιναν μια μόνιμη λύση στην ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών, αποφασίζει να χαρίσει εκατομμύρια ευρώ στις ακτοπλοϊκές εταιρείες μέσω της μείωσης κατά 50% των τελών, μήπως και οι ίδιες πειστούν να μην αυξήσουν τις τιμές των εισιτηρίων.
Ωστόσο, ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής με αυτή του την κίνηση:
α) δεν υποχρεώνει τις εταιρείες να συγκρατήσουν τις τιμές των εισιτηρίων αλλά στην ουσία στηρίζεται στην καλή τους θέληση. Ακόμα και αν πρόσκαιρα αποφασίσουν οι εταιρείες να μην αυξήσουν τις τιμές, τι είναι αυτό που τις εμποδίζει να μη το κάνουν πχ σε έξι μήνες; Τότε, τι θα κάνει ο Υπουργός; Θα μηδενίσει τα λιμενικά και περιβαλλοντικά τέλη;
β) στερεί κυρίως από τους δημόσιους φορείς διαχείρισης των λιμένων (Λιμενικά Ταμεία), κρίσιμους πόρους για τη βιωσιμότητα τους τα οποία κατευθύνει εμμέσως στις ακτοπλοϊκές εταιρείες. Με τι χρήματα τα Λιμενικά Ταμεία θα συντηρήσουν τις υποδομές τους, στοιχείο κρίσιμο για την ασφάλεια πλοίων και επιβατών, θα παρέχουν αξιοπρεπείς υπηρεσίες στους επιβάτες, θα διασφαλίσουν την παροχή υπηρεσιών φύλαξης όπου απαιτείται, για να αναφέρουμε μερικές μόνο από τις υπηρεσίες που αυτά παρέχουν;
γ) στερεί από τη χώρα πόρους για έργα στον τομέα του περιβάλλοντος. Ειδικότερα, ενώ υπόσχεται ότι θα χρηματοδοτήσει από το Πράσινο Ταμείο έργα περιβαλλοντικής αναβάθμισης σε λιμάνια, που δεν θα πραγματοποιούνταν λόγω της περικοπής που επέβαλλε ο ίδιος στο περιβαλλοντικά τέλη, είναι φανερό ότι οι πόροι αυτοί, οι οποίοι δεν είναι απεριόριστοι, θα λείψουν από την πραγματοποίηση έργων σε άλλους χώρους και δραστηριότητες ανά την επικράτεια.
Εναλλακτικές πολιτικές και λύσεις υπάρχουν
Επιπλέον, με αυτή την ενέργεια του ο Υπουργός σπεύδει να δικαιολογήσει στα μάτια της κοινωνίας τις ακτοπλοϊκές εταιρείες ως προς την πρόθεση τους να αυξήσουν τις τιμές των εισιτηρίων, χρηματοδοτώντας τις εμμέσως για να μη το πράξουν.
Όμως από το 2019 μέχρι σήμερα τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια έχουν αυξηθεί περισσότερο από 40% σε βασικές γραμμές και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν ξεπεράσει το 60%, συχνά με την επίκληση της αύξησης της τιμής των καυσίμων. Η αλήθεια όμως είναι ότι αυτό το διάστημα, υπήρξαν χρονιές που είχαμε σημαντικές μειώσεις στις τιμές των καυσίμων χωρίς να υπάρξουν μειώσεις ή έστω συγκράτηση στις τιμές των εισιτηρίων.
Κατά συνέπεια ο Υπουργός στέρησε πόρους από τα δημόσια ταμεία για να χρηματοδοτήσει τις ακτοπλοϊκές εταιρείες χωρίς να έχει διασφαλίσει κανένα αποτέλεσμα.
Μια άλλη πολιτική, που θα αντιμετωπίζει καθοριστικά το πρόβλημα των υψηλών τιμών των εισιτηρίων είναι αναγκαία. Μια τέτοια πολιτική μπορεί να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
α) Τον περιορισμό και έλεγχο του ολιγοπωλίου στην ακτοπλοϊκή αγορά που έχει οδηγήσει σε άνοδο τις τιμές των εισιτηρίων καθώς δυο όμιλοι ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος των ακτοπλοϊκών συνδέσεων.
β) Τη σύνδεση των χρηματοδοτήσεων που υποστηρίζεται ότι έχει διασφαλίσει η κυβέρνηση προς τις ακτοπλοϊκές εταιρείες για ανανέωση του στόλου και συμμόρφωση τους με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, με υποχρέωση παροχής ποιοτικών υπηρεσιών με μειωμένες τιμές εισιτηρίων.
γ) Την εφαρμογή των προβλέψεων της Ελληνικής και Ευρωπαϊκής νομοθεσίας για επιβολή υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας στις εταιρείες, όπου απαιτείται, και μείωση των τιμών στις άγονες γραμμές με κυβερνητική απόφαση, όπως έγινε το 2016 από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
δ) Την παροχή κινήτρων για την παροχή ακτοπλοϊκών υπηρεσιών από την αυτοδιοίκηση για τις ενδονησιωτικές μεταφορές στα μικρά νησιά, σε εφαρμογή σχετικής διάταξης που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και σε αντιστοιχία με ότι γίνεται σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν νησιά με μικρό αριθμό κατοίκων.
ε) Την πληρωμή του μεταφορικού ισοδυνάμου σε κατοίκους (οφείλονται τα ποσά του 2024) και σε νησιωτικές επιχειρήσεις (οφείλονται ακόμα τα ποσά του 2023).
Λύσεις υπάρχουν και αυτές δεν βρίσκονται στον εξευμενισμό των ακτοπλοϊκών εταιρειών με την έμμεση επιδότηση τους από τα χρήματα των φορολογουμένων.
Ο Χρήστος Λαμπρίδης είναι Συντονιστής τμήματος Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ
