Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την εργασία συνιστά τομή και για την εργασία και για την οικονομία, ικανή να ενισχύσει τα λαϊκά στρώματα και τις επιχειρήσεις ταυτόχρονα και άμεσα. Μια νέα αρχή, σε μια νέα βάση, στον αντίποδα της ανάπτυξης για λίγους που προωθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη
Η μείωση του χρόνου εργασίας, το τριανταπεντάωρο δηλαδή, αρχικά πιλοτικά, έρχεται να απαντήσει αποφασιστικά σε μια διπλή αρνητική συνθήκη. Ο μέσος όρος ανεργίας στην Ε.Ε. είναι 7,3%, στην Ελλάδα σήμερα είναι στο 17%. Η μέση διάρκεια της εργασιακής εβδομάδας στην Ευρωζώνη είναι 37 ώρες, στην Ελλάδα είναι 42, παρά την επιτηδευμένη γενική εντύπωση ότι στην Ελλάδα καθόμαστε. Αυτή που με επιμονή φιλοτεχνούσαν επί χρόνια οι δανειστές στο εξωτερικό και οι εργοδότες στην Ελλάδα για να προσδίδουν ηθικό έρεισμα και νομιμοποίηση στις τιμωρητικές πρακτικές τους με το αζημίωτο. Συνεπώς η μείωση των ωρών εργασίας μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το δεκάωρο Χατζηδάκη και οι απλήρωτες υπερωρίες στερούν θέσεις εργασίας και εξοντώνουν τους ήδη εργαζόμενους. Συμπληρωματικά, μάλιστα, ως κίνητρο νέων προσλήψεων και αντικίνητρο στην υπερεργασία, προβλέπεται η αύξηση της αποζημίωσης της υπερωριακής εργασίας.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ θα έχει επίσης ευεργετικές συνέπειες, όχι μόνον για τους μισθωτούς, αλλά και για την οικονομία και τις επιχειρήσεις. Αν εξαιρέσουμε κάποιες επιχειρήσεις τουριστικού και εξαγωγικού προσανατολισμού που δουλεύουν με την τριτοκοσμική λογική της ανταγωνιστικότητας μέσω των μισθών πείνας, όλοι οι υπόλοιποι θα έχουν όφελος. Το διαθέσιμο εισόδημα των μισθωτών θα αυξηθεί, και μαζί με αυτό η εσωτερική ζήτηση, αυτή που κρατάει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις -την πραγματική αγορά δηλαδή- στη ζωή. Το σύνηθες αντεπιχείρημα ότι οι επιχειρήσεις, αναγκασμένες να αυξήσουν τους μισθούς, θα απολύσουν, και σε κάθε περίπτωση δεν θα κάνουν προσλήψεις λόγω κόστους, δεν ισχύει. Δεν ισχύει διότι οι επιχειρήσεις δεν προσλαμβάνουν εργαζόμενους όταν τους βρίσκουν φτηνούς αλλά όταν τους χρειάζονται, και μεγαλύτεροι μισθοί σημαίνουν ταυτόχρονα περισσότερα χρήματα στις τσέπες των πελατών των επιχειρήσεων.
Και προφανώς, για να δουλέψουν τα παραπάνω και να ανακτήσει ο κόσμος της εργασίας τη δύναμη και την αξιοπρέπειά του, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ αίρει τα βασικά σημεία της εργασιακής αντιμεταρρύθμισης Μητσοτάκη, επαναφέροντας αρχές όπως η επεκτασιμότητα, ο βάσιμος λόγος απόλυσης, αλλά και τον βασικό μηχανισμό ελέγχου, δηλαδή το ΣΕΠΕ, το οποίο η σημερινή κυβέρνηση φρόντισε να υπονομεύσει μέχρις εξαφανίσεως
Από τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, κάποιες, με πρώτη και κύρια την αύξηση του βασικού μισθού, τις είχε υλοποιήσει και ως κυβέρνηση, και μάλιστα με ευεργετικές συνέπειες στο σύνολο της οικονομίας. Μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 11% και την κατάργηση του υποκατώτατου το 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε την κυβέρνηση με ρυθμό ανάπτυξης 2,8%, κάτι που η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν μπόρεσε να διατηρήσει.
Τα διδάγματα της πανδημίας
Ένας από τους κυριότερους λόγους που άλλες προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πιο δύσκολες στην επιχειρηματολογησή τους και άρα πιο εύκολο να αποκρουστούν από τους αντιπάλους του είναι το γεγονός ότι αυτές προσέκρουαν στη νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία και δεν υπήρχε πειστικό παράδειγμα εφαρμογής τους. Και πραγματικά, σε αρκετές περιπτώσεις οι καταστάσεις στις οποίες επιχειρούσε ο ΣΥΡΙΖΑ να απαντήσει θύμιζαν, όχι Ευρώπη, αλλά Λατινική Αμερική, και μοιραία και οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν επηρεασμένες από τις λύσεις που αναζήτησαν αριστερές κυβερνήσεις σε εκείνες τις χώρες. Αλλά, ούτως ή άλλως, ανέκαθεν κάθε τι που πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα και λύσεις ανθυποσοσιαλδημοκρατίας, ακόμα και πράγματα προφανή, αντιμετωπίζονταν με χλεύη η οποία προστάτευε τους αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ από το να αντιπαρατεθούν επί της ουσίας.
Η πρόταση Εργασία + έρχεται όμως σε μια τελείως διαφορετική στιγμή, με διαφορετικά συμφραζόμενα και, το κυριότερο, παραδείγματα. Η πανδημία ενίσχυσε στη συνείδηση των ανθρώπων την αξία της κρατικής μέριμνας, του δημόσιου χαρακτήρα των συστημάτων Υγείας, του κράτους πρόνοιας, της παρέμβασης -καταλυτικής- του κράτους στην οικονομία, των γενικευμένων επιδοματικών πολιτικών. Σχεδόν όλες οι χώρες με νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να κάνουν διάφορα κεϊνσιανά. Το γεγονός ότι οι βόρειοι της Ε.Ε. αναγκάστηκαν να δεχθούν την έκδοση αμοιβαίου χρέους και αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας λέει από μόνο του πολλά, ανεξαρτήτως του ότι έχουν αρχίσει ήδη, πριν λήξει η πανδημία, να πιέζουν για επιστροφή στη λιτότητα.
«Πληρώστε τους παραπάνω»
Ακόμα περισσότερο, εκτός από το διεθνές κλίμα, που ευνοεί αλλαγές πολιτικής, έχουμε και ζωντανά παραδείγματα. Το παράδειγμα των ΗΠΑ ξεχωρίζει, γιατί τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια των δεξιών. Είναι το ισοδύναμο του να μίλαγε ο Μπρέζνιεφ στο ανώτατο σοβιέτ για απορρύθμιση και ιδιωτικοποιήσεις. Ο Μπάιντεν, υπό την πίεση της δυναμικής αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών, αυτής που του κέρδισε τις εκλογές, προωθεί μια προοδευτική ατζέντα. Η συνταγή του περιλαμβάνει αυξήσεις μισθών και ενίσχυση του ρόλου των συνδικάτων. Μάλιστα απαντά συγκεκριμένα στα παράπονα εργοδοτών οι οποίοι στις ΗΠΑ, όπως και εδώ, «δεν βρίσκουν εργαζόμενους να θέλουν να δουλέψουν στις επιχειρήσεις τους». «Πληρώστε τους παραπάνω» ήταν επί λέξει η απάντηση του Προέδρου.
Το ΔΝΤ, πάντως, αναθεώρησε προς τα πάνω την εκτίμησή του για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ φέτος, με πρόβλεψη για 7%, από το 4,6% που είχε ανακοινώσει μόλις τον Απρίλιο. Το ΔΝΤ αποδίδει αυτήν τη νέα εκτίμηση στην «άνευ προηγουμένου δημοσιονομική και νομισματική στήριξη». Εάν επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης στις ΗΠΑ εδώ και μία γενιά, σημειώνει το Ταμείο, το οποία θέτει ως προϋπόθεση να εγκριθεί από το Κογκρέσο το σχέδιο του Προέδρου Μπάιντεν για επενδύσεις στις υποδομές και τις κοινωνικές δαπάνες.
Το παράδειγμα της Ισπανίας
Στην από δω πλευρά του Ατλαντικού, υπάρχουν παραδείγματα και εξελίξεις που ενισχύουν τη δυναμική των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ με πιο ρεαλιστικούς όρους. Στην Ισπανία, η κυβέρνηση συνεργασίας Σοσιαλιστών και Podemos προχώρησε σε αύξηση του κατώτατου μισθού, κατοχύρωση των εργαζομένων σε πλατφόρμες και των εργολαβικών και προχωρά και σε μείωση χρόνου εργασίας. Και, αντίθετα με τις προβλέψεις και τις προειδοποιήσεις και των εκεί καναλιών και της Δεξιάς, που και εκεί μιλάει για λεφτόδεντρα, δεν επήλθε καταστροφή, αλλά, τουναντίον, οι παρεμβάσεις επέδρασαν -όπως ήταν φυσικό- θετικά και στην ανάπτυξη και στις θέσεις εργασίας. Και μάλιστα εφαρμόστηκαν εν μέσω πανδημίας.
Η Αριστερά στην Ισπανία προωθεί, όπως είπε και στην εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ η αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης και υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Οικονομίας Γιολάντα Ντίας, όχι μόνο την άρση της αντεργατικής νομοθεσίας του Λαϊκού Κόμματος και την επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς, αλλά και «ένα σύνολο εργασιακών σχέσεων για τον 21ο αιώνα. Η τεχνολογική ανάπτυξη και η νέα οικονομία του Διαδικτύου πρέπει να συμβαδίζει με την κατάκτηση των κοινωνικών και εργατικών δικαιωμάτων»
Για να μπορέσει και στην Ελλάδα να προωθηθεί μια νέα αντίληψη των εργασιακών σχέσεων που να απαντούν στη νέα οικονομία και τις νέες συνθήκες εργασίας, χρειάζεται μια προοδευτική κυβέρνηση. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποδεικνύει καθημερινά ότι ζει σε έναν κόσμο στον οποίο υπάρχουν μόνο μεγαλοεργοδότες και η λεία τους
