Η συνάντηση Μητσοτάκη -Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ αποτελεί θετικό βήμα, αλλά κάπως αμήχανο και διστακτικό, αν κρίνω από τις εικόνες που μεταδόθηκαν τηλεοπτικά. Υποθέτω πως σκόπιμα δεν υπήρξαν χαμόγελα, σε αντίθεση με τη συνάντηση Ερντογάν - Μπάιντεν, όπου η εικόνα έδειξε τους δύο ηγέτες πολύ κοντά. Χαίρομαι γι’ αυτό που ειπώθηκε, ότι φέτος θα ζήσουμε ένα πιο «ήσυχο» καλοκαίρι.
Παραμένει, ωστόσο, το ερώτημα. Ποια είναι η στρατηγική της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Αν είναι η εξομάλυνσή τους μέσω των οριοθετήσεων ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, μέσα από ποια βήματα θα φτάσουμε στο ποθητό αποτέλεσμα; Για την περίπτωση προσφυγής στην Χάγη γίνεται η απαραίτητη προετοιμασία; Το επισημαίνω αυτό διότι μεγάλη μερίδα της Ν.Δ. φοβάται τη Χάγη, θεωρώντας ότι αν πάμε στο διεθνές δικαστήριο του ΟΗΕ, που λειτουργεί από την ίδρυσή του και δεν είναι ειδικό, είμαστε «χαμένοι από χέρι». Τέτοια λένε ακόμα και έμπειροι διπλωμάτες, αγνοώντας ότι το δικαστήριο αυτό έχει καταδικάσει δύο φορές (αν θυμάμαι καλά) τις ΗΠΑ και μία το Ισραήλ.
Προσωπικά, είχα εκφράσει επιφυλάξεις και για την επιλογή της ελληνοτουρκικής συνάντησης κορυφής στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, διότι, κατά τη γνώμη μου, το ΝΑΤΟ σηματοδοτεί την πολιτική των «ίσων αποστάσεων» στα προβλήματα μεταξύ Τουρκίας - Ελλάδας. Να εξεταστεί λοιπόν το ενδεχόμενο νέας συνάντησης, αν χρειαστεί, στην πρωτεύουσα μιας εκ των αδέσμευτων χωρών της Ευρώπης, αν και ευελπιστώ στην αμοιβαιότητα συναντήσεων κορυφής στην Αθήνα και την Άγκυρα.
Το ευρωπαϊκό «χαρτί»
Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος ποντάρουν στο ευρωπαϊκό «χαρτί», το οποίο επικαλούμαστε ως κόμμα (ΣΥΝ, ΣΥΡΙΖΑ), εδώ και τριάντα χρόνια, έχοντας πρώτοι προτείνει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας, εκ πεποιθήσεως και όχι ως παιχνίδι τακτικής. Αν η θέση της χώρας μας στην Ε.Ε. έχει δυναμώσειμ κατά την κυβέρνηση, μετά τη «σκοτεινή περίοδο» Τσίπρα, κατά την οποία πήραμε κυρώσεις τον Ιούνιο του 2019, με ποια στρατηγική και επιμέρους δράσεις κινητοποιούμε τον παράγοντα Ε.Ε.; Σχετική πρόταση έχει κατατεθεί από τον Αλέξη Τσίπρα, που αποδίδεται συνοπτικά με το «Ελσίνκι Plus», δηλαδή αξιοποίηση του διαλόγου για επέκταση της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. - Τουρκίας και γενικότερα του ευρωτουρκικού διαλόγου.
Θυμίζω ότι στο Ελσίνκι, το 1999, τρία χρόνια μετά τα Ίμια και λίγους μήνες μετά την υπόθεση Οτσαλάν, στην Τουρκία δόθηκε η ιδιότητα του υποψήφιου μέλους της Ε.Ε., ενώ μέχρι τότε δεν συναινούσε η Ελλάδα. Επισημαίνω ότι με εκείνο το «Ελσίνκι», το οποίο πολέμησε η Ν.Δ., διασφαλίστηκε η απρόσκοπτη ένταξη της Κύπρου, αλλά και η προτροπή προς Ελλάδα και Τουρκία για προσφυγή στη Χάγη.
Στο σημείο αυτό έχω την απορία γιατί το «Ελσίνκι Plus» δεν υποστηρίζεται από το ΚΙΝ.ΑΛΛ., δεδομένου ότι παραπέμπει σε επίτευγμα της κυβέρνησης Σημίτη.
Καταλήγω με την επισήμανση. Η Ν.Δ., δέσμια της αντίληψης ότι «η Τουρκία δεν αλλάζει», αποφεύγει να αναφέρεται στον λαό της Τουρκίας, με πρόσφατη τιμητική εξαίρεση τον Δημήτρη Αβραμόπουλο σε τηλεοπτική συνέντευξη. Αλήθεια, δεν έχουν ακούσει κάτι για τη «διπλωματία των πολιτών», στην οποία παλαιότερα επιδίδονταν όχι μόνο φιλειρηνικά και αριστερά κινήματα αλλά και επιχειρηματίες εκατέρωθεν;
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία
