Οι μεγάλοι επαναστάτες της Ιστορίας δεν ήταν άνθρωποι σκληροί, αλλά γεμάτοι με ανθρώπινα συναισθήματα, συχνά πολύ ρομαντικοί, με τη θετική έννοια του όρου.
Ειδικότερα ο Κάρολος Μαρξ υιοθέτησε και εισηγήθηκε τον ιστορικό υλισμό, όχι όμως τον χυδαίο υλισμό, όπως τον κατηγορούν οι απολογητές του καπιταλισμού.
Και ο δικός μας επαναστάτης εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολομός καλούσε τους Έλληνες να επιλέξουν τον δρόμο της ανεξαρτησίας και ελευθερίας «με λογισμό και μ’ όνειρο», ενώ οι κορυφαίοι ποιητές της Ευρώπης στα χρόνια της Επανάστασης την ύμνησαν και τάχθηκαν στο πλευρό της, με πρώτο τον εξορισμένο στη Μολδαβία μεγάλο Ρώσο ποιητή Αλέξανδρο Πούσκιν, που έφυγε από τη ζωή στα 36 χρόνια του, όπως και ο Μπάιρον.
Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Κάρολος Μαρξ έγραφε και ποίηση, πέραν των ανεπανάληπτων αναλύσεών του για τον καπιταλισμό και την υπέρβασή του. Μικρή συλλογή ποιημάτων του Μαρξ, με τίτλο “Ερωτικά ποιήματα”, κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, το 1982, από τις εκδόσεις «Ερατώ», με μετάφραση και εισαγωγή του ποιητή και συγγραφέα Ευγένιου Αρανίτση.
Στα 18 χρόνια του ο Μαρξ ερωτεύτηκε την κατά τέσσερα χρόνια μεγαλύτερή του Τζένη Φον Βεστφάλεν, με την οποία αρραβωνιάστηκε το 1836. «Ο καθ’ όλα αστικός αυτός αρραβώνας» -γράφει ο Αρανίτσης- «κράτησε επτά ολόκληρα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων ο υπομονετικός Καρλ πρόλαβε να απευθύνει τέσσερις τόμους με ποίηση ρομαντικών και ερωτικών εμπνεύσεων προς τη μέλλουσα σύζυγό του».
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ποίηση του Μαρξ συμπεριλαμβάνεται εδώ και χρόνια και στα άπαντα του έργου του και αποτελεί καθαρόαιμο δείγμα του γερμανικού ρομαντισμού. Διαβάζοντας κάποιος τα ερωτικά ποιήματα του Μαρξ διαπιστώνει αρκετές ομοιότητες με την ποίηση του Μπάιρον.
Για παράδειγμα το πασίγνωστο ποίημα του Μπάιρον «Κόρη των Αθηνών», γραμμένο το 1810 για τη δεκατετράχρονη Τερέζα Μακρή, καταλήγει: «Αν κι εγώ στην Κωνσταντινούπολη πετώ // η Αθήνα κρατάει την καρδιά μου και το λογικό». Αντίστοιχα ο Μαρξ γράφει στην Τζένη: «Πάρε λοιπόν τον νου και τη ζωή μου // και δέξου μέσα σου το κάθε τι δικό μου».
Κατά τον Αρανίτση «ο Μαρξ δεν διέθετε το ταλέντο του Μπάιρον, διέθετε όμως ένα ανάλογο πάθος για συνομιλίες με τα άστρα και νυχτερινούς περιπάτους σε κήπους που ευωδιάζουν και όπου μόνο στον έρωτα και στην ονειροπόληση επιτρέπεται η είσοδος».
Προσθέτω ότι ο Μαρξ και ο στενός φίλος και συνεργάτης του Φρίντριχ Ένγκελς ήταν οικείοι με την ποίηση του Μπάιρον, στην οποία ο δεύτερος αναφέρεται και στην εργασία του «Η Κατάσταση της Εργατικής Τάξης στην Αγγλία», όπου γράφει: «Η ποίηση του Μπάιρον και του Σέλλεϋ είναι η περισσότερο διαβασμένη από τους εργάτες. Η προφητική ιδιοφυΐα του Σέλλεϋ έχει κατακτήσει τη φαντασία τους, ενώ ο Μπάιρον προσελκύει τη συμπάθειά τους με την αισθησιακή του φλόγα και την αιχμηρότητα της σάτιράς του κατά της υπάρχουσας κοινωνικής τάξης».
Καταλήγοντας θα πρότεινα στους σύγχρονους μαρξιστές να είναι και ποιητές, ή τουλάχιστον φίλοι της ποίησης, διότι η πολιτική δεν είναι μόνο λογική και επιστήμη, οφείλει να είναι τέχνη και συναίσθημα. Άλλωστε τα οράματα έχουν και στοιχεία ρομαντισμού.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία
