Γιατί σήμερα αναβιώνουν όλα; Όλες οι εκδοχές αυταρχισμού; Γιατί ενεργοποιούνται τόσα συντηρητικά στερεότυπα; Ακριβώς αυτή την αναβίωση προσπάθησα να περιγράψω την περασμένη Κυριακή («Δημοκρατία με πείσμα», ΑΥΓΗ 28.2.2021). Αλλά και γιατί συμβαίνει; Είναι πιο «δεξιός» ο κόσμος και το επιτρέπει ή πιο αυτοσυντηρητικός και το παραγγέλνει; Και τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
Η Αριστερά με την πανδημία αλλά και την οικονομική κρίση, επιβεβαιώνεται ως γενική ιδέα, ως κοσμοθέαση, ως θεμελιώδης επιλογή. Πώς γίνεται όμως ο κόσμος να εγκρίνει αποκρουστικές, ακροδεξιές θέσεις, φρικώδη πρόσωπα; Και τι στάση απέναντί του (απέναντι στη μέση αντίληψη του μέσου πολίτη, του λεγόμενου μέσου αναγνώστη, του μετρήσιμου και δημοσκοπούμενου) κρατάει ο αριστερός; Κοντράρει στο μαζικό αίσθημα ή το βουλώνει για να μην πάθει ζημιά -ακόμα και αποκλίνοντας από ιδέες και αριστερές ευαισθησίες;
Περίεργο πράγμα αυτή η Αριστερά να πρέπει ή να θεωρήσει τον εαυτό της ξεπουλημένο ή περιθωριακό. Άλλη λύση, άλλη στάθμη, άλλη θέση δεν μπορεί, δεν την αντέχει.
Μήπως πρέπει να αναρωτηθεί (η Αριστερά) τι σημαίνει άνομη πειθαρχία; Πώς εγκρίνεται μαζικά και πραγματώνεται μια πολιτική θεώρηση π.χ. άπληστης καταπάτησης δημόσιου χώρου, άπληστης κυριαρχίας του «μέσου», του «δοντιού» και του πλάγιου δρόμου, κατίσχυσης ακραίας συμφεροντοκρατίας, συγχρόνως άπληστης και πεινασμένης προσδοκίας; Και από την άλλη δογματικής και πειθήνιας στροφής προς μορφές ηλίθιας πειθάρχησης; Αμαρτία και μετάνοια. Συνηθισμένο.
Η Αριστερά γιατί δεν μπορεί να αναλύσει, να απαντήσει αποτελεσματικά; Τι την κομπλάρει; Γιατί αγωνίζεται τόσο πολύ να βρει ένα πάτημα, ένα επιχείρημα μαζικό, μετασχηματιστικό και αποτελεσματικό; Μόνο επειδή είναι ατζαμού; Μόνο επειδή είναι ανεκπαίδευτη; Μόνο επειδή υβρίζεται; Μόνο επειδή οι εγωισμοί δεν την αφήνουν να αναπτυχθεί οργανωτικά; Μόνο επειδή το «σύστημα»; Το «παλιοσύστημα» που λέει ο Κραουνάκης;
Πολλοί ψάχνουν τις αιτίες επαναλαμβάνοντας πόσο αντιπαθητική και φρικώδης είναι η τάδε νεοφώτιστη Δεξιά -τέως αριστερίστρια-, ο δείνα ακροδεξιός κ.λπ. Άλλοι κάνοντας αναγωγή στις γραφές. Θεωρούν ότι, αν ανατρέξεις στον Χάρβεϊ ή τον Λας, άντε και στον (πιο γεροροκά) Ζίζεκ, καλύφθηκες. Άλλοι μιλούν για το οργανωτικό σαν να είναι μαγειρείο κλινικής. Αποστειρωμένο, άγευστο, ανήλιαγο και ανελέητο. Άλλοι ανατρέχουν σε συσχετισμούς ομάδων. Σαν να ακούει ο έξω κόσμος τις ανασφάλειες του κάθε γραφειοκράτη.
Ο κόσμος (όχι όλος φυσικά, αλλά ένα μεγάλο, ορμητικό, συχνά κυρίαρχο ρεύμα) δεν είναι άγιος. Είναι στοχοπροσηλωμένος. Αλλοιωμένος και άκαμπτος ύστερα από πολλά χρόνια πολιτικής εκπροσώπησης χαμηλού επιπέδου και πολιτικαντισμού. Ύστερα από πολλά χρόνια στρεβλής κάρπωσης του δημόσιου πλούτου και οικονομικών και θεσμικών τερατογενέσεων. Αλλά ο κόσμος είναι και ενστικτώδης. Γνωρίζει ποιος τραβάει, ποιος δεν, με ποιον πρέπει να συμμαχήσει, ποιον να εγκαταλείψει. Τα κόμματα, στην άμπωτη και την πλημμυρίδα τους, αυτό περιγράφουν.
Το ερώτημα για την Αριστερά είναι βαθύ και όχι τεχνικού χαρακτήρα. Ενώ επιβεβαιώνεται, υποχωρεί. Όχι απαραίτητα ως ποσοστό όσο ως κουλτούρα. Αλλά μήπως απλώς υποχωρεί η εργαλειοθήκη της παράδοσης και των αριστερών αναφορών; Μήπως, απλώς, ο τύπος συναισθηματικού λόγου, οι αναφορές στο μεγάλο εικονοστάσι ηρώων, το μετεμφυλιακό βίωμα, ο αποκλεισμός κ.λπ. απλώς χάνουν τη δύναμή τους;
Ούτως ή άλλως ο πυρήνας της επιστημονικής ανάλυσης ουδέποτε απασχόλησε ή επηρέασε την, βασικά, εμπειρική Αριστερά. Αλλά ένας λόγος που έχει ως διακόσμηση την αριστερή ευαισθησία και τις ιστορικές αναφορές, αλλά οργανώνεται πάνω σε έναν χοντροκομμένο νεοφιλελεύθερο ντετερμινισμό, δεν νομίζω ότι είναι η Αριστερά που μας χωράει ή την εννοούμε. (Συνεχίζεται)
