Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τα ελληνικά νησιά τις τελευταίες ημέρες: το φάντασμα της Μυκόνου, το ξαφνικό κλείσιμο δραστηριοτήτων εν μέσω τουριστικής περιόδου, που θα αποτελέσει ταφόπλακα σε χιλιάδες επιχειρήσεις και εργαζόμενους, οι οποίοι ανέμεναν το καλοκαίρι για να δουν φως στο τούνελ του έωλου χειμερινού lockdown.
Ωστόσο, η κατάσταση στη Μύκονο, αλλά και γενικότερα στα νησιά της χώρας, δεν είναι γεγονός της τελευταίας στιγμής. Ναι μεν η επιδημιολογική έξαρση αποτυπώνεται τις τελευταίες ημέρες, παρ' όλα αυτά εδώ και αρκετούς μήνες δεν έχει γίνει τίποτα για να προετοιμαστούν οι τουριστικοί προορισμοί. Τόσο σε επίπεδο διαχείρισης κρουσμάτων όσο και σε στελέχωση των δομών Υγείας και -φυσικά- στον τομέα των ελέγχων.
Μάλιστα, το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στα όρια των Κυκλάδων ή στα νησιά του Αιγαίου, αλλά φτάνει σε όλα τα νησιά της χώρας, αναδεικνύοντας τη συνολική αποτυχία της κυβέρνησης να οχυρώσει τους προορισμούς ενόψει καλοκαιριού.
Τρέχουν και δεν φτάνουν με τα ξενοδοχεία καραντίνας
Μετά τις εικόνες ντροπής, με ταξιδιώτες να γυρνούν στα νησιά, καθώς δεν υπήρχε χώρος για να φιλοξενηθούν σε ξενοδοχεία καραντίνας, ήρθε στο προσκήνιο η αστοχία και η έλλειψη προετοιμασίας στον συγκεκριμένο τομέα. Επίσης, η κατάσταση που επικρατούσε την προηγούμενη εβδομάδα ήταν ενδεικτική. Στη Μύκονο το ξενοδοχείο καραντίνας 25 κλινών είναι γεμάτο και τα θετικά περιστατικά περίμεναν ώρες στα σκαλιά του Κέντρου Υγείας με συμπτώματα. Στην Πάρο το ξενοδοχείο καραντίνας 30 κλινών είναι γεμάτο και ταλαιπωρούνται αφάνταστα οι ασθενείς με συμπτώματα μέχρι να βρεθεί χώρος να φιλοξενηθούν ή να τους παραλάβει ελικόπτερο για μεταφορά. Στην Τήνο ακόμη δεν υπάρχει ανάγκη για ξενοδοχείο καραντίνας, ενώ και στη Σαντορίνη υπάρχουν χώροι για να φιλοξενηθούν ασθενείς. Τέλος, στην Ίο βρέθηκε ξενοδοχείο καραντίνας 60 κλινών και εξομαλύνθηκε η κατάσταση.
Φόβοι ωστόσο υπάρχουν και για το Ιόνιο, παρότι το προβλημα δεν έχει πάρει ακόμα διαστάσεις. Όπως μεταφέρει στην ΑΥΓΗ η ιατρός και πρώην πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κέρκυρας Μαρία Γονίδη, το ξενοδοχείο καραντίνας στην Κέρκυρα είναι σχεδόν πλήρες και οι αρχές βρίσκονται σε αναζήτηση δεύτερου. «Μέσα σε 10 μέρες γέμισε κατευθείαν. Με το που άνοιξε ο τουρισμός», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Από την άλλη, η Κρήτη δεν θα αντιμετωπίσει αντίστοιχο πρόβλημα, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Καφετζάκη, ιατρό στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου και μέλος στο Γενικό Συμβούλιο της ΟΕΝΓΕ. «Η Κρήτη πρέπει να λογίζεται ως ηπειρωτική Ελλάδα. Το πρόβλημα ισχύει, αλλά για μικρότερα νησιά που το ξενοδοχειακό υπόβαθρο είναι πολύ μικρότερο», αναφέρει στην ΑΥΓΗ.
Ελλείψεις στις νοσοκομειακές μονάδες
Την όλη κατάσταση καλούνται να διαχειριστούν νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας, τα οποία είναι υποστελεχωμένα. Στην Κρήτη το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζει το Ρέθυμνο, καθώς, σύμφωνα με τον Αλ. Καφετζάκη, εκτός της μεγάλης έξαρσης στον νομό, το νοσοκομείο αντιμετωπίζει χρόνια προβλήματα.
Στην Κέρκυρα, το βάρος των εμβολιασμών χρεώθηκε στο νοσοκομείο, το οποίο έγινε μονοθεματικό. Το 80% των τακτικών χειρουργείων διακόπηκε και όλοι οι γιατροί έγιναν εμβολιαστές. Μετά από λίγο ενσωματώθηκαν και τα Κέντρα Υγείας, ενώ τέλος Μαΐου μόνο εγκαινιάστηκε το mega εμβολιαστικό κέντρο όπου συμμετείχαν ιδιώτες για να απαλλάξει το νοσοκομείο. Ωστόσο, όπως τονίζει η Μ. Γονίδη, φτάσαμε στο όριο των πολιτών που θέλουν να εμβολιαστούν και πλέον δεν πήγαινε κόσμος. «Όταν ξεκινάς μια καμπάνια στρεβλή -όπως αποδείχτηκε-, αντί να τους βάλεις όλους στον χορό, στις 31 Μαΐου αποφασίζεις να εντάξεις και τους ιδιώτες, γιατί έχεις εξαντλήσει τις δυνάμεις του δημόσιου τομέα. Το νοσοκομείο έχει χάσει τον ρόλο του. Έχει γίνει πρωτοβάθμιο και μόλις αυτή την εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι θα γίνουν κάποια σεμινάρια για όσους ασχολούνται με τον τουρισμό και είναι τέλος Ιουλίου. Αυτό δείχνει και την προχειρότητα και την ανευθυνότητα», λέει στην ΑΥΓΗ η ιατρός από την Κέρκυρα.
Την ίδια ώρα, ο Αντώνης Κασιμάτης, ιατρός στη Ζάκυνθο και δημοτικός σύμβουλος Ζακύνθου, υπογραμμίζει στην ΑΥΓΗ ότι το σύστημα Υγείας δεν έχει απεριόριστες δυνατότητες. «Η Ζάκυνθος με ένα νοσοκομείο και δύο Κέντρα Υγείας μπορεί να εξυπηρετήσει συγκεκριμένες ανάγκες. Στο τρίτο κύμα που δοκιμάστηκε το νησί, το σύστημα έφτασε στα όριά του», δηλώνει ο Αν. Κασιμάτης και συμπληρώνει ότι έφεραν επικουρικό προσωπικό -νοσηλευτικό και παραϊατρικό-, αλλά όχι ιατρικό, ενώ, παράλληλα, δεν υπάρχει σκέψη για μόνιμο προσωπικό. Επίσης, δεν έχει ενισχυθεί η πρωτοβάθμια Υγεία που ασχολείται κυρίως με τα εμβόλια.
Προς το παρόν, πάντως, η πίεση που δέχονται τα νοσηλευτικά ιδρύματα είναι ελεγχόμενη, χωρίς όμως κανένας να μπορεί να πει το ίδιο, αν συνεχίσουν να ανεβαίνουν με τον ίδιο ρυθμό οι επιδημιολογικοί δείκτες.
Κάναμε τα ίδια λάθη
Αυτό όμως που είναι σίγουρο, σε κάθε περίπτωση, είναι το γεγονός ότι το άνοιγμα του τουρισμού έγινε ξανά χωρίς σχέδιο. Μάλιστα για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, καθώς φαίνεται ότι το περσινό πάθημα δεν έγινε μάθημα στην κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τη Μαρία Γονίδη, δεν μπορείς να δέχεσαι να μπαίνει με rapid test ο ταξιδιώτης και να φεύγει με self test. «Δεν προστατεύεις τους μεγαλύτερους έτσι. Και κλείνεις τα μάτια σε ό,τι μη νόμιμο γίνεται. Φοράει μάσκα ο σερβιτόρος και όχι ο πελάτης». Η πρώην πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κέρκυρας εξηγεί ότι 10 ημέρες ήταν αρκετές για να διπλασιαστούν τα κρούσματα, έτσι όπως άνοιξε ο τουρισμός. «Αυτό είχαμε να το δούμε από το Πάσχα λόγω του έντονου συνωστισμού. Είναι αρκετά ανησυχητικό για ένα νησί που δεν τα έχει πάει κακά ώς τώρα». Παράλληλα, χαρακτηρίζει «αστεία» την ισχυρή σύσταση για self test. «Πρώτον, για την αξιοπιστία. Δεύτερον, για την ισχυρή σύσταση. Και αργότερα, όταν έγινε υποχρεωτικό, ο καθένας μπαίνει και δηλώνει ό,τι θέλει. Από τη στιγμή που σε βάζει η πολιτεία στον ρόλο ελεγκτή του εαυτού σου, το αφήνεις να περάσει». Η Μ. Γονίδη στέκεται ιδιαίτερα στο γεγονός ότι είχε προεξοφληθεί το άνοιγμα του τουρισμού για τις 31 Μαΐου, εν μέσω έξαρσης. «Αυτό δείχνει τα πάντα. Εν μέσω καραντίνας και με τον κόσμο να πεθαίνει να λένε ότι θα ανοίξουν τον τουρισμό, ενώ δεν κάνουν τίποτα».
Από την πλευρά του, ο Αλ. Καφετζάκης τονίζει ότι το άνοιγμα του τουρισμού, έτσι όπως έγινε, προφανώς έφερε προβλήματα. «Με την απλή λογική προκύπτει ότι όταν ένα στέλεχος υπάρχει παντού στην Ευρώπη και εμφανίζεται στην Ελλάδα, ειδικά εποχή που παραδοσιακά δεν έχουμε ιούς, αυτό συνδέεται με τον τουρισμό. Δεν γεννήθηκε στην Ελλάδα, μεταφέρθηκε».
Όλα τα παραπάνω έρχεται να συμπληρώσει η μαρτυρία του Αν. Κασιμάτη από τη Ζάκυνθο: «Σήμερα έχουμε διψήφιο αριθμό κρουσμάτων, ενώ είχαμε μηδέν πριν ανοίξει ο τουρισμός. Τις τελευταίες μέρες έχει αρκετές πτήσεις και κόσμο η Ζάκυνθος. Έχει σταθεροποιηθεί ο αριθμός των 30 κρουσμάτων ημερησίως, αλλάζουμε φάση και χρώμα και αρχίζει ο συναγερμός. Αυτή τη στιγμή υπάρχει αγωνία. Ο κόσμος κινείται με τον φόβο ότι θα μας κλείσουν». Όπως μεταφέρει στην ΑΥΓΗ ο δημοτικός σύμβουλος Ζακύνθου, το πρώτο κύμα επισκεπτών ήταν κυρίως Έλληνες και ξένοι από μικρές αγορές και δεν έγινε κανένας έλεγχος. Ταυτόχρονα, είχαμε ένα γενικότερα κλίμα χαλάρωσης από την κυβέρνηση. «Τα μηνύματα που έχουν δώσει είναι 'χαλαρώνετε'. Το γνωστό αφήγημα 'επιστροφή στην κανονικότητα'».
Ανέφικτος ο διαχωρισμός εμβολιασμένων και μη σε lockdown
Η εφαρμογή του mini lockdown στη Μύκονο ανέδειξε κάτι πολύ σημαντικό, που η κυβέρνηση θα το βρει μπροστά της το επόμενο διάστημα. Ότι είναι ανέφικτο να εφαρμόσεις lockdown μόνο για ανεμβολίαστους.
«Αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να τους τιμωρήσεις. Με έναν τρόπο εξαιρετικά άδικο και καθόλου πειστικό», δηλώνει στην ΑΥΓΗ ο Αλέξανδρος Καφετζάκης και συμπληρώνει ότι δεν μπορείς να πείσεις κανέναν ότι στα πλοία κολλάει και στο μετρό δεν κολλάει, άρα στα πλοία πρέπει να ελέγχεσαι και στα ΜΜΜ όχι. Επίσης, δεν μπορείς να πείσεις ότι πρέπει να εμβολιαστεί ο εκπαιδευτικός, αλλά ο ιερέας, που είναι σε απόσταση πέντε εκατοστών από τον πιστό και χωρίς μάσκα, να μην εμβολιαστεί. Δεν μπορείς να πείσεις ότι στην εστίαση μπορούν να μπουν μόνο οι εμβολιασμένοι, αλλά στην εκκλησία όλοι. «Είναι αστείες πολιτικές επιλογές και έχουν επηρεάσει την αξιοπιστία της πειθούς».
Επίσης προβληματικό είναι το γεγονός ότι το στέλεχος Δέλτα κολλάει, μεταφέρεται και μεταδίδεται και από εμβολιασμένους και παρ' όλα αυτά δεν γίνεται κανένας έλεγχος σε αυτούς. «Όσους βάζεις απλώς με ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού, ενδέχεται να μεταφέρουν τον ιό. Αυτό είναι και μια εξήγηση για την έξαρση αυτής της περιόδου. Έχει μπει πολύς κόσμος με ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού, το οποίο όμως δεν πιάνει απολύτως καλά τη μετάλλαξη», εξηγεί ο ιατρός από το ΠΑΓΝΗ. Έτσι το... κυβερνητικό τσιτάτο «όποιος έχει κάνει το εμβόλιο δεν κολλάει» δεν ευσταθεί. Αυτό αποδεικνύεται και στην περίπτωση του Ισραήλ, που μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο με Pfizer και υπάρχει μεγάλη άνοδος κρουσμάτων.
Αντικίνητρο εμβολιασμού
Αποτρεπτικό για τον εμβολιασμό είναι το σενάριο της Μυκόνου σε άλλες περιοχές, καθώς πολλά ήταν τα παράπονα από το «νησί των ανέμων», την ώρα που το μεγαλύτερο μέρος των μόνιμων κατοίκων στο νησί έχει εμβολιαστεί. Όσοι έσπευσαν να κλείσουν ραντεβού και να ανακτήσουν την ελευθερία τους, είδαν τα περιοριστικά μέτρα να αφορούν και τους ίδιους. Έτσι χάνεται ένας σημαντικός λόγος για να εμβολιαστεί κάποιος, καθώς, είτε έχει εμβολιαστεί είτε όχι ο πολίτης, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: νέοι περιορισμοί, μέσα στην τουριστική περίοδο.
Παράλληλα, αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό των εμβολιασμένων πολιτών στη Μύκονο, αλλά και στις άλλες περιοχές που απειλούνται με λουκέτο. Σύμφωνα με το emvolio.gov.gr, οι πλήρως εμβολιασμένοι στο νησί ξεπερνούν το 90%, συνυπολογίζοντας μη μόνιμους κατοίκους και εργαζόμενους. Το αντίστοιχο ποσοστό στις υποψήφιες για lockdown περιοχές του Αιγαίου είναι: Σαντορίνη 79,89%, Πάρος 67,22%, Ίος 79,89%.
«Επικίνδυνο μονοπάτι» ο διχασμός
Παράλληλα, η Μαρία Γονίδη τονίζει ότι τα μέτρα τύπου Μυκόνου είναι τουλάχιστον ανεπαρκή. Επίσης, αναμένει έκρηξη στις Κυκλάδες, καθώς υπάρχει πολύς κόσμος σε συνθήκες συνωστισμού και το εμβόλιο δεν ανακόπτει τη μετάδοση. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δηλώνει κατά των διακρίσεων εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων, όπως άρρωστος - μη άρρωστος. «Είναι ένα πολύ επικίνδυνο μονοπάτι και δεν ξέρω πού μπορεί να οδηγήσει. Δεν μπορούμε να κάνουμε τέτοιες διακρίσεις. Ανοίγουμε τον ασκό του Αιόλου. Γιατί να μη σας πω εγώ ποιος είναι φορέας του AIDS ή της ηπατίτιδας, που είναι επτασφράγιστο μυστικό ακόμα και για τους γιατρούς; Θα μου πεις, είναι πανδημία. Και τι σημαίνει αυτό; Καταστρατηγούνται τα πάντα;» διερωτάται ευλόγως η πρώην πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κέρκυρας.
