Είναι Κυριακή, τρεις και μισή το μεσημέρι. Ο περισσότερος κόσμος έχει σηκωθεί απ’ το τραπέζι κι έχει ξαπλώσει αναπαυτικά στον καναπέ για να δει κάτι στην τηλεόραση. Υπάρχουν όμως κι εξαιρέσεις. Μία γιαγιά στους Αμπελόκηπους, αντί για σιέστα, προτιμά να πάρει τους δρόμους. Αποζητά, μετά τη δική της χόρταση, να ευχαριστήσει και μερικές ψυχές ακόμη.
Είναι Κυριακή, τρεις και μισή το μεσημέρι. Μια γιαγιά με μαύρα ρούχα και δύο μικρές πλεξούδες διαταράσσει την παγερή ησυχία. Από την πάνινη τσάντα που κρατά, βγάζει τη μία μετά την άλλη χούφτες από ξεροκόμματα. Τις τρίβει να σπάσουν με τη μία της παλάμη και τις πετά. Όσο πιο μακριά, για να φτάσουν παντού. Από κάτω είναι τρεις εκατοντάδες περιστέρια που αδημονούν.
Όσα κινδυνεύουν να θαφτούν με το μπετό
Η τρυφερή αυτή συνήθεια, να τρώνε μεσημεριανό και τα περιστέρια, σήμερα κινδυνεύει όμως να χαθεί. Το σπίτι τους, η πλατεία ΕΠΟΝ στη συμβολή των οδών Λαμίας και Έσλιν στους Αμπελόκηπους, βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή να γίνει στη θέση της ακόμη μία δεκαώροφη πολυκατοικία. Και δεν είναι ν’ ανησυχεί κανείς μόνο για τα περιστέρια που διασχίζουν σε σμήνη κάθε μέρα και ώρα από πάνω ώς κάτω το παρκάκι, σαν άλλα φλαμίνγκο πάνω από τα θαμμένα μας νερά. Είναι και για τα παπαγαλάκια που βρίσκουν πια καταφύγιο σ’ όλο και περισσότερες πλατείες μας, ευνοούμενα από το θερμότερο χρόνο με τον χρόνο κλίμα. Είναι και για τα δεκάδες ψηλά δέντρα, όπως οι ακακίες και οι νεραντζιές. Είναι και για τον χώρο που βρίσκουν οι ηλικιωμένοι μετανάστες να παίζουν τα επιτραπέζια παιχνίδια τους σ’ εποχές προ κορωνοϊού.
Είναι ακόμη για την εικόνα που θ’ αντικρίζουν για πρώτη φορά οι κάτοικοι των γύρω πολυκατοικιών, με τον ορίζοντα ελευθερίας να περιορίζεται έως το απέναντι διαμέρισμα του ουρανοξύστη. Το κυριότερο όμως είναι ότι άλλος ένας πράσινος χώρος κινδυνεύει να τον καταπιεί το τσιμέντο, σε μια πόλη που ήδη ασφυκτιά από άναρχη και πυκνή δόμηση. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.
Δεν υπήρχε ποτέ περίφραξη
Η διεκδίκηση του χώρου φέρεται να έχει τις ρίζες της στο 1989. Οκτώ χρονιά μετά τη διαμόρφωση της πλατείας και τα εγκαίνιά της από τον δήμαρχο Δημήτρη Μπέη, το 1981, και εικοσιδύο μετά τον χαρακτηρισμό του ως κοινόχρηστο από τον βασιλιά Κωνσταντίνο, το 1967. Ήταν και η πρώτη φορά που αμφισβητήθηκε ο δημόσιος χαρακτήρας του, περίπου εξ ουρανού, καθώς στο σύνολό τους οι περίοικοι διαβεβαιώνουν ότι ο χώρος ήταν παλιότερα αλάνα και δεν είχε μπει ποτέ καμία περίφραξη.
Ο δικαστικός εκπρόσωπος του φερόμενου ως ιδιοκτήτη του χώρου (ορίστηκε γιατί ο ιδιοκτήτης φέρεται να μην μπορεί να εκπροσωπήσει ο ίδιος τον εαυτό του) ισχυρίζεται ότι υπάρχει απόφαση με την οποία αναγνωρίζεται η κυριότητα στο οικόπεδο, από το 1996, από το Εφετείο Αθηνών. Επιπλέον αναφέρει ότι έχει αναγνωριστεί δικαίωμα αποζημίωσης από τον Δήμο Αθηναίων το 2001, επί δημαρχίας Δημήτρη Αβραμόπουλου, κι ότι επικυρώθηκε το 2012, από τον τότε περιφερειάρχη Αττικής Γιάννη Σγουρό.
Υπέρογκη επιβάρυνση με 660.000 ευρώ
Το θέμα επανήλθε τους τελευταίους μήνες στο προσκήνιο, με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο Βασίλη Αξιώτη να εισηγείται νέα ρυμοτομική απαλλοτρίωση στο ακίνητο, που εμφανίζεται να βρίσκεται σήμερα σε γκρίζα ζώνη, και την εγγραφή ενός ποσού για αποζημίωση που φτάνει σχεδόν το ένα εκατομμύριο ευρώ (998.559,46). Σύμφωνα με τον Β. Αξιώτη, η διαδικασία είναι τυπική και το ποσό ορίζεται με βάση την αντικειμενική αξία του οικοπέδου, συνολικής έκτασης 853 τ.μ.
Η "Ανοιχτή Πόλη" και οι υπόλοιπες παρατάξεις της Αριστεράς αντέδρασαν έντονα στην εισήγηση, ωστόσο αυτή ψηφίστηκε κανονικά το βράδυ της Δευτέρας από την πλειοψηφούσα παράταξη, αλλά και στελέχη της παράταξης του Παύλου Γερουλάνου. Πράγμα που σημαίνει ότι, στην περίπτωση που ισχύσει η αποζημίωση, σε αντίθεση με τις διαβεβαιώσεις Αξιώτη, θα κληθούν να πληρώσουν τα 2/3 της απαλλοτρίωσης που τους αναλογούν κι ένα ποσό που ανέρχεται συνολικά στα 660.000 ευρώ.
Απαξίωση των γειτονικών διαμερισμάτων
«Οι άνθρωποι που αγόρασαν αυτά τα διαμερίσματα, τα αγόρασαν καταβάλλοντας ένα ποσό που αφορούσε το ‘προνόμιο’ να βλέπουν σε μια πλατεία. Τι γίνεται με την απαξίωση των ιδιοκτησιών τους;» διερωτάται μιλώντας στην ΑΥΓΗ ο δημοτικός σύμβουλος της "Ανοιχτής Πόλης" Κυριάκος Αγγελάκος και προσθέτει ότι η δημοτική αρχή «δεν έχει ασκήσει κανένα έλεγχο των τίτλων ιδιοκτησίας που υποτίθεται ότι έχει ο φερόμενος ως ιδιοκτήτης».
Το άλλο φάουλ του δήμου είναι ότι «δεν έχει απαντήσει ακόμη ποια είναι η τακτική που θα ακολουθήσει ώστε ν’ αμφισβητήσει την κυριότητα». Και το τρίτο και σημαντικότερο είναι ότι ο τρόπος που διαχειρίζεται ο δήμος τη συγκεκριμένη υπόθεση «ανοίγει την όρεξη και σ’ άλλους. Μην παραξενευτούμε αν δούμε να εμφανίζονται κι άλλοι υποψήφιοι ιδιοκτήτες, αμφισβητώντας δημόσιες εκτάσεις σε γκρίζο δήθεν καθεστώς...».
Έκανε πίσω...
Όπως υπενθυμίζει στην ΑΥΓΗ ο δημοτικός σύμβουλος της "Ανοιχτής Πόλης" Κυριάκος Αγγελάκος, στο παρελθόν οι κάτοικοι είχαν δει και πάλι τον δήμο να τους ζητάει ένα τεράστιο ποσό γι’ απαλλοτρίωση. Καταθέτοντας όμως μαζικά προσφυγές είχαν καταφέρει να πετύχουν την υποχώρησή του
Το σπίτι της ΕΠΟΝ: Το μοναδικό ιστορικό τοπόσημο της περιοχής
Στο άκουσμα της είδησης, η γιαγιά που συναντήσαμε κατά την επίσκεψή μας στην πλατεία απάντησε: «Άμα θέλουν, θα το κάνουν. Έτσι έκαναν πάντα κι έτσι έκαναν την πόλη αυτή ακατοίκητη. Αβίωτη. Μην με ρωτάς ποιο είναι το μικρό μου όνομα. Δεν έχω ούτε μικρό ούτε μεγάλο. Μας βλέπουν όλους σαν ψηφία».
Αντίστοιχη είναι η αντίδραση κι άλλων περιοίκων. «Μένω στους Αμπελόκηπους από 6 χρονών κι είμαι σήμερα 70. Σ’ αυτό τον χώρο έπαιζα μπάλα και διάφορα άλλα παιχνίδια με τα παιδιά της γειτονιάς. Ήταν μια αλάνα. Μια αδιαμόρφωτη αλάνα και οι δρόμοι γύρω ήταν χωματόδρομοι», λέει στην ΑΥΓΗ ο Μιχάλης Ζωίδης, πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου των Άνω Αμπελοκήπων.
Όπως θυμάται, απ’ το σημείο περνούσε συχνά ο ποδοσφαιριστής, τότε, του Παναθηναϊκού Κώστας Λινοξυλάκης. «Εμείς στήναμε δύο πέτρες από τη μία και δύο πέτρες από την άλλη και παίζαμε. Πέρναγε ο Λινοξυλάκης με τη βέσπα του και πριν ανέβει στο σπίτι του στα Τουρκοβούνια, σταματούσε και μας βάραγε σουτάκια. Τότε κανείς δεν είχε ενδιαφερθεί να περιφράξει. Αυτός ο χώρος ήταν πάντα ανοιχτός».
Σε κίνδυνο και το σπιτάκι της ΕΠΟΝ
Στο μεταξύ, στον τοίχο προσέκρουσε επίσης και το αίτημα των παρατάξεων ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να διασωθεί το ιστορικό σπίτι όπου γεννήθηκε η ΕΠΟΝ και το οποίο βρίσκεται μερικές δεκάδες μέτρα μακριά, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3.
Σήμερα το μικρό οίκημα, που φιλοξένησε τη μυστική συνάντηση 25 περίπου αντιπροσώπων από 10 αντιστασιακές οργανώσεις και οδήγησε αργότερα σε μια οργάνωση 650.000 μελών, έχει εγκαταλειφθεί. Όπως αναφέρει στην ΑΥΓΗ ο αντιστασιακός την περίοδο της Χούντας Κώστας Μανταίος και τελευταίος πρόεδρος του Συνδέσμου Φίλων του Μουσείου της ΕΠΟΝ, δεν μπορεί καν ν’ ανοίξει την πόρτα, καθώς έχουν πέσει πράγματα από πίσω. Το χειρότερο όμως είναι ότι έχει πέσει ένα πάτωμα στο υπόγειο, καθιστώντας ακόμη πιο δυσοίωνο το μέλλον του κτηρίου.
Η πρόταση της "Ανοιχτής Πόλης" «είναι να συνάψει ο δήμος σύμβαση με το ινστιτούτο Διά Βίου Μάθησης, στο οποίο ανήκει το κτήριο, να το αναστηλώσει, να το ανακαινίσει και να το μετατρέψει σε μουσείο. Θα πρέπει επίσης να διαμορφωθεί ο εξωτερικός του χώρος, καθώς υπάρχει ένα πεζοδρόμιο 50 εκατοστών, από το οποίο δεν μπορεί να περάσει ούτε ένα καρότσι με μωρό», λέει στην ΑΥΓΗ ο Κ. Αγγελάκος. Όπως τονίζει, ο δήμος πρέπει να κινηθεί άμεσα, «γιατί μετά την απώλεια του σπιτιού της Λέλας Καραγιάννη, που παραχωρήθηκε από τη δημοτική αρχή Μπακογιάννη στη ΜΚΟ της Εκκλησίας Ελλάδος Αποστολή, είναι το μοναδικό ιστορικό τοπόσημο που έχει απομείνει για να έχει αυτή τη χρήση».
Ούτε τώρα πάντως φαίνεται ότι ο δήμος συγκινήθηκε ιδιαίτερα. «Δεν είπαν κάτι. Δεν πήραν καμία θέση. Δεν είπαν καν ότι θα το κοιτάξουν», μας λέει ο Κ. Αγγελάκος.
