Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
Η Αριστερά δεν είναι έννοια στατική, σύντροφοι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η Αριστερά δεν είναι έννοια στατική, σύντροφοι

Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ
(EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ)

Αρχίζω την παρέμβασή μου αυτή με ένα τσιτάτο από άρθρο του Γιούγκεν Χάρμπερμας, γραμμένο στον απόηχο της παταγώδους κατάρρευσης του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Σε εκείνο το άρθρο, ο Γερμανός διανοητής μιλούσε για μια υπαρκτή νέα Αριστερά, γράφοντας: «Η Αριστερά αυτή εμφανίζεται σε πολλές παραλλαγές και διατηρεί ζωντανή την ανάμνηση ότι κάποτε σοσιαλισμός σήμαινε περισσότερα από κρατική κοινωνική πολιτική».1 Προσωπικά, ασπάζομαι την άποψη αυτή, την οποία έχω συμπεριλάβει και στο πρόσφατο βιβλίο μου «Ο διαρκής μετασχηματισμός της Αριστεράς» (εκδόσεις Εύμαρος, 2020).

Στο ιστορικό διάβα της, η Αριστερά έπαιρνε διάφορα επίθετα, διότι σημειώνονταν και διασπάσεις των εκάστοτε σχημάτων της, αλλά κυρίως διότι άλλαζαν διαρκώς οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες διεθνώς και στις διάφορες χώρες. Θα έλεγα ότι η Αριστερά προϋπήρξε και του "Κομμουνιστικού Μανιφέστου" (1848), το οποίο προτείνω να ξαναδιαβάσουν τα στελέχη και μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα εκείνα που αυτοπροσδιορίζονται ως μαρξιστές.

Αριστερά, για την εποχή της, ήταν και η Γαλλική Επανάσταση, της οποίας ηγήθηκε η αστική τάξη, με στόχο την κατάργηση της μοναρχίας και της φεουδαρχίας. Τότε, και η αστική τάξη ήταν επαναστατική, μεταγενέστερα στη θέση αυτή ήρθε η εργατική τάξη. Προσθέτω ότι, σε μια περίοδο υποχώρησης της δημοκρατίας στον κόσμο και τη χώρα μας, οι ιδέες του Διαφωτισμού διατηρούν την επαναστατικότητά τους. Αυτές ενέπνευσαν και την ελληνική Επανάσταση του 1821, με εκπροσώπους σαν τον Ρήγα Φεραίο, τον Αδαμάντιο Κοραή, θα πρόσθετα και τον Λόρδο Βύρωνα. Την αλήθεια αυτή οφείλει να προβάλει και ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 χρόνων του 1821, κάτι που δεν βλέπω να γίνεται με απτό τρόπο.

Με άλλα λόγια, η Αριστερά δεν ήταν στο ξεκίνημά της Αριστερά του σφυροδρέπανου, διότι η ιδέα της εργατο-αγροτικής συμμαχίας διατυπώθηκε από τον Λένιν, για να υπηρετήσει την Επανάσταση στη Ρωσία, όπου το προλεταριάτο ήταν μικρό σε μέγεθος και πολύ μεγαλύτερη αριθμητικά η αγροτιά. Άλλωστε, κεντρικά συνθήματα της Επανάστασης ήταν τα πιεστικά «ειρήνη», «γη στους αγρότες», «όλη η εξουσία στα σοβιέτ».

Κάνω την επισήμανση αυτή διότι παρατηρώ σε διάφορα προσυνεδριακού τύπου κείμενα και αντίστοιχες ομαδοποιήσεις την εμμονή σε επιθετικούς προσδιορισμούς του παρελθόντος. Εξ όσων γνωρίζω, ο όρος «ριζοσπαστική Αριστερά» χρησιμοποιήθηκε από τους Ιταλούς κομμουνιστές προκειμένου να ορίσουν ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, ενώ χαρακτήριζαν τους σοσιαλιστές «μετριοπαθή Αριστερά» (moderate left), επιδιώκοντας τη συμμαχία μαζί της. Το ίδιο έκαναν και στην Ευρώπη, ρίχνοντας γέφυρες με τους σοσιαλδημοκράτες, στο πλαίσιο άρσης του ιστορικού σχίσματος του 1914 στο σοσιαλιστικό κίνημα. Θέση που υιοθέτησε και το ΚΚΣΕ με την Περεστρόικα (επανάσταση μέσα στην επανάσταση).

Θυμίζω ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ ως συμμαχικό εκλογικό σχήμα υιοθέτησε ως έμβλημά του τρεις σημαίες, μία κόκκινη, μία πράσινη και μία μωβ, που παραπέμπουν στην Αριστερά του 21ου αιώνα, μέσα από τη σύνθεση των αξιών του εργατικού κινήματος με εκείνες της οικολογίας και των νέων κοινωνικών κινημάτων, πρωτίστως του φεμινιστικού. Αν υποθέσουμε ότι η κυρίαρχη αντίθεση σήμερα στον κόσμο είναι ανάμεσα στο σημερινό καταστροφικό για το περιβάλλον παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο και τον ριζικό οικολογικό μετασχηματισμό, γιατί να μην ορίσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ ως οικολογική Αριστερά; Δεν θα επιμείνω, διότι για μένα το «Προοδευτική Συμμαχία» καλύπτει πολλές από τις σύγχρονες μεγάλες αντιθέσεις, αφού, μετά την εμπειρία και του τραμπισμού στις ΗΠΑ, η επιλογή είναι ανάμεσα στην ακραία συντήρηση και οπισθοδρόμηση έναντι της προόδου, που σήμερα συναρτάται με την επιβίωση της δημοκρατίας, θα έλεγα και της ανθρωπότητας.

Θεωρώ ότι μόνο ένα επίθετο μας χρειάζεται για το σχήμα ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία και αυτό είναι Αριστερά του 21ου αιώνα, που είναι το πιο περιεκτικό και λιγότερο διχαστικό. Ούτε ο ευρωκομμουνισμός ανταποκρίνεται στις συνθήκες των σημερινών κοινωνιών, που σε διάφορες χώρες είχε ντυθεί στα εθνικά χρώματα, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Θυμίζω ότι το έμβλημα του ΚΚΕ Εσωτερικού ήταν η κόκκινη σημαία με σφυροδρέπανο μαζί με την ελληνική, «σταυρός και σφυροδρέπανο», όπως ισχυριζόταν τότε το ΚΚΕ, στο πλαίσιο της διαμάχης των δύο συνιστωσών, η οποία ευτυχώς ξεπεράστηκε με το κοινό πόρισμα ΚΚΕ - ΕΑΡ και την ίδρυση, το 1989, του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου.

Καταλήγω με μια απορία. Οι καταθέσαντες κείμενο της πρωτοβουλίας «Ομπρέλα» αναφέρονται πολύ στη διεύρυνση, αλλά κανένας / καμιά πασοκογενής δεν συνυπογράφει. Μάλλον η Ομπρέλα δεν καλύπτει όλους, επιπλέον έχει και κάμποσες τρύπες. Αλήθεια, η διεύρυνση είναι έννοια ποσοτική; Αν είναι ποιοτική/περιεκτική, πώς αυτό αποτυπώνεται ιδεολογικά / προγραμματικά;

1. Γούργκεν Χάμπερμας για τη νέα Αριστερά (Συλλογή κειμένων από τον Γιάννη Βούλγαρη, «Η επόμενη μέρα», εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, 1992)

Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL