Ένας άντρας που κρατείται στις φυλακές των ΗΠΑ στο Γκουαντάναμο από το 2006 και ο οποίος χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο στο πρόγραμμα βασανιστηρίων της CIA, έδωσε μέσα από σκίτσα που σχεδίασε την πιο ολοκληρωμένη και λεπτομερή μέχρι σήμερα περιγραφή των βάναυσων τεχνικών στις οποίες υποβλήθηκε.
Ο Αμπού Ζουμπάιντα - γνωστός ως ο «αιώνιος κρατούμενος» - σχεδίασε 40 σκίτσα που περιγράφουν τα βασανιστήρια που υπέστη σε μια σειρά σκοτεινών τοποθεσιών της CIA μεταξύ 2002 και 2006, αλλά και στο Γκουαντάναμο.
Ελλείψει μιας πλήρους επίσημης καταγραφής του προγράμματος βασανιστηρίων, το οποίο η CIA και το FBI επί χρόνια έκαναν προσπάθειες για να κρατήσουν κρυφό, τα σκίτσα αυτά δίνουν μια μοναδική και οξεία εικόνα μιας φρικτής περιόδου στην ιστορία των ΗΠΑ.
Τα σχέδια, τα οποία ο Ζουμπαϊντά έχει σχολιάσει με δικά του λόγια, απεικονίζουν φρικτές πράξεις βίας, σεξουαλικής και θρησκευτικής ταπείνωσης και παρατεταμένου ψυχολογικού τρόμου που διαπράχθηκαν εναντίον εκείνου αλλά και άλλων κρατουμένων.
Τα σχεδίασε ο ίδιος από μνήμης μέσα από το κελί του στο Γκουαντάναμο και στάλθηκαν σε έναν από τους δικηγόρους του, τον καθηγητή Μαρκ Ντεμπό. Μαζί με τους φοιτητές του στο Κέντρο Πολιτικής και Έρευνας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Seton Hall, ο Ντεμπό συγκέντρωσε τα σκίτσα και τα γραπτά σχόλια του Ζουμπάιντα, συντάσσοντας μια έκθεση. Ο Guardian, σε αποκλειστικό δημοσίευμά του δημοσιεύει για πρώτη φορά αυτή την έκθεση που φέρει τον τίτλο: «American Torturers: FBI and CIA Abuses at Dark Sites and Guantánamo» αλλά και μια σειρά από σκίτσα που δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας.
«Ο Αμπού Ζουμπάιντα είναι το πρότυπο για το πρόγραμμα βασανιστηρίων της Αμερικής. Ήταν το πρώτο άτομο που βασανίστηκε, υπό την έγκριση του υπουργείου Δικαιοσύνης με βάση στοιχεία που η CIA γνώριζε ότι ήταν ψευδή», είπε ο Ντεμπό.
Η νέα έκθεση έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τον Ζουμπάιντα, ο οποίος κρατείται στο Γκουαντάναμο με καφκικούς όρους. Είναι γνωστός ως «για πάντα αιχμάλωτος», επειδή δεν έχει κατηγορηθεί για έγκλημα ούτε του προσφέρθηκε καμία προοπτική απελευθέρωσης.
Την περασμένη εβδομάδα, ένα όργανο του ΟΗΕ ζήτησε να αποφυλακιστεί αμέσως, τονίζοντας ότι η συνεχιζόμενη κράτησή του ενδεχομένως να συνιστά έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Η διεθνής νομική εκπρόσωπος του κρατουμένου, Helen Duffy, είπε ότι η απόφαση της ομάδας εργασίας του ΟΗΕ για την αυθαίρετη κράτηση συνδυάζεται με την οπτική αφήγηση του Ζουμπάιντα για τα βασανιστήρια του. «Τα σχέδια είναι μια ισχυρή απεικόνιση του τι συνέβη σε αυτόν και είναι αξιοσημείωτα δεδομένου ότι δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει απευθείας με τον έξω κόσμο», είπε.
Τα σκίτσα του Ζουμπάιντα δίνουν μια μοναδική οπτική καταγραφή της χρήσης βασανιστηρίων από την κυβέρνηση των ΗΠΑ στον απόηχο της επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου. Βιντεοκασέτες των βασανιστηρίων του Ζουμπάιντα κινηματογραφήθηκαν από τη CIA, αλλά στη συνέχεια οι βιντεοκασέτες αυτές καταστράφηκαν κατά παράβαση δικαστικής απόφασης, ενώ μια έκθεση βασανιστηρίων 6.700 σελίδων από την Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας παραμένει απόρρητη σχεδόν μια δεκαετία μετά την ολοκλήρωσή της, αναφέρει ακόμα ο Guardian.
Αν και η πλήρης έκθεση της Γερουσίας δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ, το συμπέρασμά της είναι γνωστό: η κακοποίηση του Ζουμπάιντα και άλλων κρατουμένων δεν κατάφερε να αποσπάσει νέα στοιχεία. Με άλλα λόγια, τα βασανιστήρια δεν έχουν αποτέλεσμα.
Ο Ζουμπάιντα, 52 ετών σήμερα, συνελήφθη στο Πακιστάν τον Μάρτιο του 2002 και παραδόθηκε σε πολλές σκοτεινές τοποθεσίες της CIA στην Πολωνία, τη Λιθουανία και αλλού. Ήταν το πρώτο θύμα αυτού που επρόκειτο να γίνει η ευρεία χρήση βασανιστηρίων από τις ΗΠΑ εναντίον υπόπτων για τρομοκρατία. Μεταφέρθηκε στο Γκουαντάναμο το 2006, και κρατείται εκεί από τότε.
Οι ΗΠΑ αρχικά ισχυρίστηκαν ότι αυτός ήταν κορυφαίο στέλεχος της Αλ Κάιντα, αλλά αναγκάστηκαν να παραδεχτούν ότι δεν ήταν καν μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης. «Όλοι συμφωνούν ότι βασάνισαν τον λάθος τύπο. Το έκαναν ούτως ή άλλως για να μπορέσουν να πάρουν άδεια να βασανίσουν άλλους ανθρώπους», είπε ο Ντεμπό στον Guardian.
Τα σκίτσα του Ζουμπάιντα αποδίδουν με τόση ακρίβεια τα βασανιστήρια που υπέστη, κάτι που οδήγησε την ομάδα του Seton Hall να «σβήσει» τα πρόσωπα των πρακτόρων της CIA και του FBI για να προστατεύσει την ταυτότητά τους. Αποκαλύπτουν τον βαθμό στον οποίο η κυβέρνηση των ΗΠΑ παραβίασε διεθνείς νόμους, ακόμη και τις δικές της κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με αυτό που κατ' ευφημισμό αποκάλεσε «ενισχυμένες τεχνικές ανάκρισης».
Μεταξύ των εικόνων που δημοσιεύει για πρώτη φορά ο Guardian είναι μια που δείχνει μασκοφόρους πράκτορες να απειλούν σωματικά τον Ζουμπάιντα με πρωκτικό βιασμό.
Ο κρατούμενος ανασυνθέτει επίσης μια άλλη μέθοδο βασανιστηρίων που χρησιμοποίησε η CIA, γνωστή ως «Walling». Σε ένα άλλο σκίτσο, ο Ζουμπάιντα είναι αλυσοδεμένος γυμνός μπροστά σε μια γυναίκα ανακρίτρια. Ένα άλλο σκίτσο δείχνει φρουρούς να τον απειλούν να βεβηλώσουν το Κοράνι - τεχνικές που δεν εγκρίθηκαν ποτέ επίσημα από το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης.
«Η σεξουαλική επίθεση δεν εγκρίθηκε ποτέ, το γυμνό δεν εγκρίθηκε ποτέ, η ταπείνωση με την παρουσία γυναικών δεν εγκρίθηκε ποτέ και ούτε η υποβολή κάποιου σε παρατεταμένα βασανιστήρια σε σημείο εξάντλησης ή χειρότερα», είπε ο Ντεμπό.
Ο Ζουμπάιντα υποβλήθηκε σε εικονικό πνιγμό 83 φορές. Ο κρατούμενος καταγράφει διάφορες παραλλαγές της τεχνικής, συμπεριλαμβανομένης μιας στην οποία τον τοποθετούσαν σε ένα κουτί σε μέγεθος φέρετρου το οποίο στη συνέχεια γέμισε με νερό μέχρι τη μύτη του.
Οι σχολιασμοί του Ζουμπαϊντά, οι οποίοι έχουν υποστεί ελαφρά επεξεργασία, περιγράφουν τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε ο Ζουμπαϊντά ως το πρώτο θύμα του αμερικανικού προγράμματος βασανιστηρίων. Αλλά ο Ντεμπό είπε ότι ο πελάτης του είχε δημιουργήσει το υλικό για να τονίσει όχι μόνο τα δικά του βάσανα, αλλά και αυτά πολλών άλλων που υποβλήθηκαν στις ίδιες τεχνικές.
Σύμφωνα με μια περίληψη της έκθεσης της Γερουσίας το 2014, τουλάχιστον 119 άτομα υπήρξαν θύματα στο πλαίσιο του προγράμματος βασανιστηρίων της CIA.
