Το Σουδάν, μία από τις πιο φτωχές χώρες στον κόσμο, που μέσα από εμφυλίους, πραξικοπήματα, χούντες και ξένες επεμβάσεις πασχίζει εδώ και δύο χρόνια να βρει τον δρόμο του για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, βρίσκεται για άλλη μια φορά από χθες παγιδευμένο σ’ ένα δραματικό πισωγύρισμα. Η κατάληψη της εξουσίας από τον στρατό με ένα πραξικόπημα που δεν φαίνεται να είναι αναίμακτο, η σύλληψη του πρωθυπουργού της μεταβατικής κυβέρνησης μαζί με άλλους κορυφαίους πολιτικούς και η κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σηματοδοτούν το βίαιο τέλος μιας εύθραυστης διαδικασίας εκδημοκρατισμού και την τραγική κατάληξη μιας θεσμικής κρίσης που σοβούσε εδώ και μήνες.
Ο, κατά τα φαινόμενα, αρχηγός των πραξικοπηματιών, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουράν, επικεφαλής μέχρι πρότινος του Συμβουλίου Εθνικής Κυριαρχίας, ενός ιδιότυπου θεσμού μέσω του οποίου στρατιωτικοί και πολιτικοί μοιράζονταν την εξουσία τα τελευταία δύο χρόνια, δικαιολόγησε το πραξικόπημα λέγοντας ότι οι “έριδες” μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών κομμάτων “απειλούσαν τη σταθερότητα” της χώρας.
Η κατάσταση πάντως συνεχίζει να είναι έκρυθμη και το πραξικόπημα δεν φαίνεται να έχει επικρατήσει απόλυτα. Χιλιάδες διαδηλωτές έχουν κατέβει στους δρόμους της πρωτεύουσας Χαρτούμ, καίνε λάστιχα και φωνάζουν συνθήματα κατά των στρατιωτικών, ενώ υπάρχουν πληροφορίες ότι οι δυνάμεις ασφαλείας ρίχνουν στο ψαχνό.
Ερασιτεχνικά βίντεο που κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο έδειχναν νεαρούς διαδηλωτές να κλείνουν δρόμους και να πυρπολούν λάστιχα στο Χαρτούμ και στη δίδυμη πόλη Ομντουρμάν, ενώ οι δυνάμεις ασφαλείας έριχναν εναντίον τους δακρυγόνα για να τους διαλύσουν. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο έχει κοπεί και οι βασικές οδικές αρτηρίες του Χαρτούμ έχουν κλείσει.
Η χώρα βρισκόταν ήδη από τον περασμένο μήνα στο χείλος της αβύσσου, ύστερα από μια άλλη απόπειρα πραξικοπήματος, η οποία ωστόσο δεν στέφθηκε με επιτυχία, αλλά έφερε στο φως όλη την άγρια διαπάλη εξουσίας ανάμεσα σε πολιτικούς και στρατιωτικούς οι οποίοι μοιράζονται την εξουσία από το 2019, μετά την ανατροπή του 30χρονου δικτατορικού καθεστώτος του Ομάρ αλ Μπασίρ.
Σημείο τριβής αποτελεί η διαδικασία απονομής δικαιοσύνης για τα καταγγελλόμενα εγκλήματα πολέμου του σουδανικού στρατού και των συμμάχων του στον πόλεμο στο Νταρφούρ το 2003. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο επιδιώκει δίκες για τον Μπασίρ και άλλους Σουδανούς υπόπτους, αλλά οι στρατιωτικοί αντιδρούν έντονα. Σοβαρές διαφωνίες υπάρχουν και για την έρευνα για τις δολοφονίες φιλοδημοκρατικών διαδηλωτών στις 3 Ιουνίου 2019, στις οποίες εμπλέκονται στρατιωτικές δυνάμεις. Ακτιβιστές και οργανώσεις πολιτών έχουν εξοργιστεί από τις καθυστερήσεις στη δημοσίευση των ευρημάτων αυτής της έρευνας.
Οι πολιτικοί πιέζουν επίσης για εκ βάθρων αναδιοργάνωση του στρατού κυρίως μέσω της ενσωμάτωσης στις τάξεις του των πανίσχυρων παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης, κάτι στο οποίο αντιτίθενται σφοδρά οι στρατιωτικοί.
Ως εκ τούτου, μέλη μιας ετερόκλητης συμμαχίας, ανάμεσά τους πολέμαρχοι, αρχηγοί πολιτοφυλακών και πρώην πιστοί του καθεστώτος Μπασίρ, ζητούσαν επιτακτικά τον τελευταίο καιρό την αποκατάσταση της στρατιωτικής διακυβέρνησης, παρά το ότι υπουργοί της ανατραπείσας κυβέρνησης είχαν συμμετάσχει την περασμένη εβδομάδα σε μεγάλες διαδηλώσεις στο Χαρτούμ και σε άλλες πόλεις κατά της παλινόρθωσης του στρατιωτικού καθεστώτος.
Ο πρωθυπουργός Αμπντάλα Χάμντοκ συνελήφθη στη διάρκεια της νύχτας της Κυριακής και μεταφέρθηκε σε άγνωστη τοποθεσία αφού αρνήθηκε να εκδώσει ανακοίνωση με την οποία οι στρατιωτικοί τον καλούσαν να δηλώσει την υποστήριξή του στο πραξικόπημα.
Οι ΗΠΑ, που μεσολαβούν στο Σουδάν, καταδίκασαν τις συλλήψεις και απείλησαν να σταματήσουν τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας, ενώ ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ κάλεσε μέσω ανάρτησής του στο Twitter τη διεθνή κοινότητα «να ξαναβάλει στις ράγες τη διαδικασία πολιτικής μετάβασης» στην αφρικανική χώρα.
