Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, 10 Δεκεμβρίου, έχει αξία να θυμηθούμε ότι η σχετική Οικουμενική Διακήρυξη του ΟΗΕ δεν είναι ένα νομικά δεσμευτικό κείμενο, γι’ αυτό και έχει συμπληρωθεί με πολλές και σημαντικές διεθνείς συμβάσεις.
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, με κυβερνήσεις της Δεξιάς τα ανθρώπινα δικαιώματα συχνά κατακρεουργήθηκαν, ιδιαίτερα μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Τότε που ηγέτης της Δεξιάς χαρακτήριζε τη Μακρόνησο «Νέο Παρθενώνα», υπήρχαν πολιτικοί κρατούμενοι και οι πορείες ειρήνης απαγορεύονταν ως «δούρειος ίππος» των κομμουνιστών και της Σοβιετικής Ένωσης.
Η οδυνηρή εμπειρία της προδοτικής Χούντας διέλυσε τα εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα, ευνόησε την εθνική συναίνεση και στο σύνταγμα του 1975 συμπεριλήφθηκαν σχεδόν όλες οι προβλέψεις της Οικουμενικής Διακήρυξης. Ωστόσο δεν φτάνει να διακηρύσσονται τα δικαιώματα, αλλά και να προστατεύονται, θα έλεγα και να κατακτώνται. Γιατί και με κανονική κοινοβουλευτική δημοκρατία είχαμε πολλούς περιορισμούς και παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, κυρίως των κοινωνικών, λόγω των διαδοχικών πολιτικών λιτότητας εις βάρος των εργαζομένων. Κατάσταση που χειροτέρεψε μετά την επέλαση του ρεϊγκανισμού - θατσερισμού, που συνοδεύτηκε από ακραία νεοφιλελεύθερα δόγματα και αντίστοιχες πολιτικές, ακόμα και στην Ελλάδα του σημιτικού «εκσυγχρονισμού».
Μεταγενέστερα, ο λαός μας έζησε και την πρωτοφανή τραγωδία των Μνημονίων, που ξεκίνησε με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, αλλά κορυφώθηκε με κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου. Τότε που ο σημερινός πρωθυπουργός χαρακτηρίστηκε «υπουργός των απολύσεων» και σημερινά κυβερνητικά στελέχη ζητούσαν από τους δανειστές της Ελλάδας να γίνουν πιο πιεστικοί. Θυμηθείτε το «Γερούν, γερά».
Δυστυχώς, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που διαδέχθηκε εκείνη του Αλέξη Τσίπρα, όχι μόνο δεν έχει απομακρυνθεί από την αντιδικαιωματική κληρονομιά της Δεξιάς, αλλά τη χειροτερεύει, με νέους νόμους, π.χ. για τις συγκεντρώσεις, επιδεινώνοντας όλα τα προβλήματα στις συνθήκες της πανδημίας. Σήμερα έχει παραβιαστεί πλήρως το ύψιστο δικαίωμα στη ζωή, με τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των νεκρών στις ΜΕΘ, ενώ το Εθνικό Σύστημα Υγείας (βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και αυτό) δεν ενισχύεται, απειλούμενο με κατάρρευση, ενώ λεφτά υπάρχουν στον κρατικό κορβανά.
Το δημοσιονομικό μαξιλάρι των 37 δισεκατομμυρίων ευρώ που άφησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν αξιοποιείται για την ενίσχυση του ΕΣΥ και την κοινωνική προστασία, αλλά για «δωράκια» σε φίλους της κυβέρνησης, όπως πρόσφατα στον ιδιοκτήτη της Aegean και σε φιλικά της ΜΜΕ.
Καταλήγω με την υπενθύμιση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι οικουμενικά, διαρκώς διευρύνονται και παγκοσμιοποιούνται, ούτε υφίσταται η διαίρεση ανάμεσα σε πολιτικά και κοινωνικά, όπως προκύπτει και από το περιεχόμενο της Οικουμενικής Διακήρυξης.
Ειδικότερα, στο ιστορικό κείμενο του 1948, το «καθένας έχει την ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης» (άρθρο 19) πάει μαζί με το «κάθε άτομο έχει δικαίωμα κοινωνικής προστασίας» (άρθρο 28), όπως και με το άρθρο 25, που προβλέπει ότι «καθένας έχει το δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη, όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες». Επίσης, στα άρθρα 23 και 26 διακηρύσσεται ότι «καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται», όπως και ότι «καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση», δικαιώματα που σήμερα παραβιάζονται σε όλο τον κόσμο, ακόμα και στην Ευρώπη, που διαθέτει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία
