Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Περισσότερο κράτος, με ποιους ελέγχους;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Περισσότερο κράτος, με ποιους ελέγχους;

Αλέξης Τσίπρας
(EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ)

«Αμετανόητος κρατιστής» χαρακτηρίστηκε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία μετά τις πρόσφατες εξαγγελίες στη Θεσσαλονίκη, που περιελάμβαναν και τον κρατικό έλεγχο σε τουλάχιστον μία εκ των συστημικών τραπεζών, στην πιθανή περίπτωση επανόδου του κόμματος της Αριστεράς στη διακυβέρνηση του τόπου.

Ιερή οργή προκάλεσε στους εγχώριους φονταμενταλιστές της αγοράς η εν λόγω προγραμματική δέσμευση. Αν μιλήσουμε αυστηρά ιδεολογικά, οι αριστεροί είμαστε αντικρατιστές, πολύ δε περισσότερο οι κομμουνιστές. Όμως, η συντηρητική Δεξιά δεν δικαιούται να ομιλεί για αντικρατισμό όταν νομοθετεί την κρατική καταστολή των διαδηλώσεων και ένα από τα κύρια δόγματά της είναι το «νόμος και τάξη».

Αναρωτιέμαι, πότε οι νεοφιλελεύθεροι «αντικρατιστές» αποδοκίμασαν πράξεις κρατικής τρομοκρατίας, πρώτιστα προερχόμενες από την υπερατλαντική σύμμαχο και φίλη χώρα. Το μόνο κράτος που εχθρεύονται και πολεμούν είναι το κοινωνικό κράτος, που μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο οικοδομήθηκε κυρίως στην Ευρώπη και αποτελεί την καρδιά του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού. Το κράτος αυτό συρρικνώθηκε απελπιστικά μέχρι κατεδαφίσεως στα χρόνια των Μνημονίων.

Δεν θα αρνηθώ ότι και μερίδες της Αριστεράς πάσχουν από κρατισμό, δυστυχώς εμμένοντας σε ξεπερασμένες αντιλήψεις ότι οι εθνικοποιήσεις οδηγούν στον σοσιαλισμό, με το επιχείρημα ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο κρατικός έλεγχος στην οικονομία τόσο ευκολότερος ο μετασχηματισμός σε περίπτωση ανάληψης της διακυβέρνησης από την Αριστερά. Η προσέγγιση αυτή στην περίπτωση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού απέτυχε οικτρά.

Υπήρξαν προειδοποιήσεις, όπως από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, υποστηρικτή της ιδέας του σοσιαλισμού, που, τον Μάιο του 1949, με άρθρο του στο αμερικάνικο αριστερό περιοδικό “Monthly Review” υπό τον τίτλο «Γιατί ο σοσιαλισμός», έγραφε ότι «η σχεδιασμένη οικονομία δεν αποτελεί ακόμα σοσιαλισμό, αφού μπορεί να συνοδεύεται από πλήρη υποδούλωση του ατόμου», ζητώντας «δημοκρατικά αντίβαρα στη δύναμη της γραφειοκρατίας», δηλαδή λογοδοσία και λαϊκό έλεγχο.

Είναι αλήθεια ότι ο νεοφιλελευθερισμός κατέγραψε νίκες στα χρόνια της Θάτσερ και του Ρέιγκαν, όταν επιβλήθηκαν τα λεγόμενα reaganomics. Ήρθε όμως η μεγάλη κρίση του 2008 για να κλονίσει τα νεοφιλελεύθερα δόγματα. Χαρακτηριστικό είναι το σκίτσο που παραθέτω από την εφημερίδα “Ιnternational Herald Tribune” (2.4.2009), το οποίο απεικονίζει σύνοδο των G20, με έναν εκ των ηγετών να λέει: «Το ερώτημα είναι περισσότερο κράτος;» και άλλον να συμπληρώνει: «Ή πολύ περισσότερο κράτος;».

Καλό θα είναι η Αριστερά να αποφύγει το δίλημμα «περισσότερο κράτος - λιγότερη αγορά ή μικρότερο κράτος - μεγαλύτερη αγορά», διότι, όπως έγραφε ο Αντρέ Γκορζ, «πρόκειται για δύο μηχανισμούς αποστέρησης», προτείνοντας στην Αριστερά να απαντήσει με «περισσότερη κοινωνία».

Στην περίπτωση της Ελλάδας, το «περισσότερη κοινωνία» συνεπάγεται, στην ουσία, την επανίδρυση του κράτους, με ένα νέο σύστημα δημόσιας διοίκησης, και την αναβάθμιση της Αυτοδιοίκησης, της οποίας η αξία αποδείχθηκε περίτρανα την περίοδο της πανδημίας. Ταυτόχρονα, απαιτείται η ενίσχυση των θεσμών δημοκρατικού ελέγχου, ενώ και οι κοινωνικές οργανώσεις, και κυρίως το συνδικαλιστικό κίνημα των εργαζομένων, πρέπει να αναγεννηθούν.

 

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL