Από τη στιγμή που ο Θάνος Πλεύρης ανέλαβε τα ηνία του υπουργείου Υγείας είχε κάνει γνωστό ότι ο ΕΟΠΥΥ και η Πρωτοβάθμια Φροντίδα βρίσκονται στο επίκεντρο των μεταρρυθμίσεών του. Τη Δευτέρα 14 Μαρτίου, σε άτυπη ενημέρωση προς τους συντάκτες Υγείας, ο υπουργός προϊδέασε για τους σκοπούς του. Όπως είχαμε αναφέρει στην ΑΥΓΗ της επομένης, είναι σαφές ότι πρόθεση της κυβέρνησης είναι η διάλυση του δημόσιου χαρακτήρα της Υγείας και η περαιτέρω εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα. Αυτό ακριβώς επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά στις 4 Απριλίου, όταν τέθηκε σε διαβούλευση το νομοσχέδιο.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, με το νομοσχέδιο «οικοδομείται η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ενισχύεται το ΕΣΥ και αναδιοργανώνεται ο ΕΟΠΥΥ σε νέα, ασθενοκεντρική βάση». Ωστόσο, βλέποντας τις αλλαγές που έρχονται, είναι ξεκάθαρος ο προσανατολισμός της κυβέρνησης προς τον ιδιωτικό τομέα.
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, το πρώτο μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ο ΕΟΠΥΥ θα μετατραπεί σε αμιγώς ασφαλιστικό οργανισμό, ο οποίος θα λειτουργεί με περισσότερα ιδωτικοοικονομικά κριτήρια. «Αυτό είναι πρόβλημα από μόνο του, αλλά γίνεται ακόμα μεγαλύτερο όταν τον καθιστά συντονιστικό όργανο ολόκληρης της Πρωτοβάθμιας, δημόσιας και ιδιωτικής» εξηγεί στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο πρώην γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Σταμάτης Βαρδαρός. Δηλαδή, χάνεται ο επιτελικός ρόλος του υπουργείου Υγείας και των Υγειονομικών Περιφερειών και αναλαμβάνει ο ΕΟΠΥΥ τον συντονισμό, την επιτελική ευθύνη και επίβλεψη της Πρωτοβάθμιας.
Το δεύτερο πρόβλημα αφορά την κατάργηση της προτεραιοποίησης του δημόσιου τομέα με τον νόμο Πλεύρη. «Ακόμα και τη μνημονιακή περίοδο, ενισχύαμε το σύστημα Υγείας. Μόνο όπου δεν έφτανε το capacity του δημόσιου συστήματος, αγοράζαμε υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα» διευκρινίζει ο Στ. Βαρδαρός.
Τρίτον, σε μια σειρά διατάξεις ενισχύεται η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα σε δημόσιες δομές, τόσο στην Πρωτοβάθμια και τα νοσοκομεία όσο και στην κατ’ οίκον φροντίδα. «Μάλιστα, κάνουν λόγο και για οδοντιατρική κατ΄ οίκον φροντίδα, που το Δημόσιο δεν έχει τίποτα σε αυτόν τον τομέα. Άρα θα επωφεληθεί ο ιδιωτικός τομέας» υπογραμμίζει ο πρώην γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Μετακύλιση κόστους στον πολίτη
Στα απογευματινά χειρουργεία προβλέπεται συμμετοχή 30% του ασθενή στο κόστος. «Ουσιαστικά, είναι η μετακύλιση κόστους στον πολίτη» σχολιάζει ο Σταμάτης Βαρδαρός και εκτιμάει ότι η πρωινή λειτουργία θα υποβαθμιστεί, θα μικρύνει ο αριθμός χειρουργείων σε τακτικό ωράριο και θα αρχίσουν να σπρώχνουν χειρουργεία στην απογευματινή λειτουργία, για να παίρνουν λεφτά οι χειρουργοί και τα νοσοκομεία.
Βέβαια, αυτό επιβαρύνει τους πολίτες. Ναι μεν ο ΕΟΠΥΥ θα πληρώνει ένα κομμάτι, αλλά η συμμετοχή του ασθενή δεν είναι αμελητέα. Δεν είναι λίγες οι κοινές επεμβάσεις που κοστίζουν 4.000-5.000 ευρώ. Επομένως, είναι σαν να πηγαίνει ο πολίτης σε ένα ιδιωτικό θεραπευτήριο…
Από την ανάπτυξη του δημόσιου βραχίονα στους ιδιώτες
Η κυβέρνηση… καθιερώνει τον προσωπικό γιατρό, ο οποίος όμως υπήρχε ως «οικογενειακός». Πέρα από την αλλαγή στην ονομασία για να παρουσιαστεί ως κάτι καινούργιο, πλέον θα μπορεί να είναι προσωπικός γιατρός οποιοσδήποτε ιδιώτης, χωρίς απαραίτητα να είναι συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ. «Εμείς λέγαμε 'φροντίδα υγείας για όλους', αυτοί λένε 'γιατρός για όλους'. Φεύγει από το κομμάτι της πιο ολιστικής προσέγγισης, γυρίζει στο ιατροκεντρικό μοντέλο» τονίζει ο Σταμάτης Βαρδαρός. Επισημαίνει δε ότι, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όπου άνοιγαν ΤΟΜΥ, μειωνόταν ο αριθμός των συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ, δηλαδή αναπτυσσόταν ο δημόσιος βραχίονας.
Απαξίωση των ΤΟΜΥ
Μια σημαντική παρακαταθήκη της ηγεσίας Ξανθού - Πολάκη στο υπουργείο Υγείας ήταν οι Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ), οι οποίες απαξιώνονται με τον νόμο Πλεύρη, διότι ενοποιούνται με τα Κέντρα Υγείας. «Προσπαθήσαμε συνειδητά οι ΤΟΜΥ να έχουν μια αυτοτέλεια, γιατί ήταν καινούργιο κομμάτι και τα Κ.Υ. είχαν μια νοσηρή προσέγγιση» αναφέρει ο Στ. Βαρδαρός. Τώρα, για να καλυφθούν τα κενά στα Κέντρα Υγείας, θα τραβάνε εργαζόμενους από ΤΟΜΥ. Ωστόσο, το νόημα αυτών των Μονάδων ήταν πως λειτουργούσαν ως ομάδα, μάθαιναν τη γειτονιά. Με το ξήλωμα της δομής, αποδομείται η μεταρρύθμιση από μέσα.
Διάλυση ελεγκτικών μηχανισμών
Οι σαρωτικές αλλαγές της κυβέρνησης Μητσοτάκη αγγίζουν και το διοικητικό κομμάτι. Με το νομοσχέδιο Πλεύρη καταργείται η ΥΠΕΔΥΦΚΑ, δηλαδή ο ελεγκτικός μηχανισμός του ΕΟΠΥΥ. Η υπηρεσία λειτουργεί με αυτονομία, ο γενικός διευθυντής προκύπτει μέσω πρόσκλησης και δεν συμβαδίζει απαραίτητα με την κυβέρνηση. Όσο υπήρχε αυτή η ανεξαρτησία, γινόταν ελεγκτική δουλειά, σε σημείο μάλιστα να βεβαιωθούν πρόστιμα συνολικού ύψους 15 εκατ. ευρώ για το 2021. Η υπηρεσία θα υπάγεται απευθείας στον πρόεδρο, άρα είναι απόλυτα ελεγχόμενη και δημιουργείται ένα χαλαρό περιβάλλον για τους μεγάλους ομίλους.
Επίσης, καταργείται εντελώς η κοινωνική εκπροσώπηση από το Δ.Σ. του ΕΟΠΥΥ. Μέχρι τώρα προβλεπόταν συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων (συνταξιούχων, ΑμεΑ, εργοδοτικών οργανώσεων και εργαζομένων). Το Δ.Σ. θα απαρτίζεται από έξι άτομα που θα ορίζει ο υπουργός Υγείας, συν τον εκπρόσωπο του ΕΦΚΑ, τη διοικήτρια και την εκτελεστική πρόεδρο του ΕΟΠΥΥ.
