Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Μπρουνό Λατούρ / Ο φιλόσοφος της κοινής λογικής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μπρουνό Λατούρ / Ο φιλόσοφος της κοινής λογικής

Ο Μπρουνό Λατούρ, ο «διανοητής τρίτου τύπου», όπως τον ονόμασε σε πρόσφατο αφιέρωμά του ο Nοuvel Observateur, είναι σήμερα ίσως ο πιο γνωστός Γάλλος φιλόσοφος στον κόσμο. Πλέον τα έργα του, που δίνουν νέα «κλειδιά» ανάγνωσης και ανάλυσης της κοινωνίας στη βάση της κλιματικής αλλαγής, διαβάζονται και μεταφράζονται σε όλες τις γλώσσες, ακόμη και στα κινεζικά - στη χώρα μας κυκλοφορεί, μεταξύ άλλων, και το πιο σημαντικό του έργο «Πού θα προσγειωθούμε;», δοκίμιο πολιτικού προσανατολισμού στο Νέο Κλιματικό Καθεστώς (εκδόσεις Πόλις, σε μετάφραση του Αγγ. Μουταφίδη). Ο 76χρονος Λατούρ εξέδωσε πριν από λίγες μέρες ένα νέο δοκίμιο σχετικά με την κατάσταση εγκλεισμού που βιώνουν εκατομμύρια πολίτες ανά την υφήλιο λόγω της πανδημίας, με τον τίτλο «Ou suis-je?» («Πού είμαι;», «Πού βρίσκομαι;») σχετικά με τα μαθήματα της τελευταίας περιόδου.

«Πιστεύω ότι πρέπει να βγάλουμε κάτι θετικό από το αρνητικό» είπε αναφερόμενος στο βιβλίο του στη συνέντευξή του στον Nοuvel Observateur, επισημαίνοντας ότι από την αρχή «η σύνδεση μεταξύ της υγειονομικής και της οικολογικής κρίσης μου φάνηκε αυτονόητη, η μία βρίσκεται μέσα στην άλλη». «Για την πρώτη θα βρεθεί σύντομα λύση. Η δεύτερη είναι μετάλλαξη χωρίς επιστροφή». «Θα χρειαστεί να πάμε προς έναν άλλο κόσμο. Με την έννοια αυτή, ο εγκλεισμός μάς βγάζει έξω από τους εαυτούς μας, μπορούμε δηλαδή να πούμε το παράδοξο ότι μας απεγκλωβίζει», ενώ μιλώντας στην εκπομπή του ερευνητικού ιστότοπου Mediapart παρατήρησε ότι «η σημερινή κρίση αποκάλυψε το εύρος των ανισοτήτων».

Μιλώντας για την προοπτική της σύγχρονης οικολογίας, ο Λατούρ παρατήρησε ότι «η φιλοδοξία της δεν πρέπει να είναι μόνο η προστασία της φύσης, αλλά το πώς θα διαρκέσουν οι συνθήκες κατοικησιμότητάς μας». Ο φιλόσοφος, σχολιάζοντας το κεφάλαιο του βιβλίου του όπου περιγράφει το πώς η οικονομία εγκλωβίζει τους ανθρώπους στη βάση του δόγματος του αυτόνομου ατόμου που αναζητά την ικανοποίηση του εγωιστικού του συμφέροντος, τονίζει την ανάγκη υπέρβασης της οικονομίας. «Όσο παρατεταμένοι, επώδυνοι και τραγικοί κι αν είναι οι εγκλεισμοί, έκαναν τους πάντες να σκεφθούν. Καταλάβαμε ότι τα κράτη, που έλεγαν ότι δεν έχουν δεκάρα να ξοδέψουν, βρήκαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια να μοιράσουν. Ξεπετάχθηκε μια αμφιβολία: η οικονομία αποτελεί πράγματι αυτόν τον αξεπέραστο ορίζοντα που μας παρουσιάζουν; Ρίχνει ένα πέπλο στις ανθρωπολογικές μας σχέσεις, στις πολιτικές μας αποφάσεις». Ο ίδιος θυμίζει ότι «το γεγονός της ηγεμονίας δεν σημαίνει ότι αυτή θα διαρκέσει, όπως μας έδειξε έξοχα η σοβιετική περίπτωση. Πρέπει να υπερβούμε τον αναπότρεπτο χαρακτήρα της οικονομίας που μας πουλούσαν εδώ και πάρα πολύ καιρό, το ‘there is no alternative’ της Θάτσερ». Ο ίδιος θεωρεί ότι θα πρέπει «να εφεύρουμε ό,τι πάρει τη θέση της οικονομίας, αλλά ακόμη δεν έχουμε φθάσει σε αυτό το σημείο». «Κατ’ αρχάς θα πρέπει να πάψουμε να τα περιμένουμε όλα από το κράτος», που δεν μπορεί να απαντήσει «στα ερωτήματα των ανθρώπων, που δεν είναι ούτε οικολογικά ούτε πολιτικά, αλλά υπαρξιακά». «Το κράτος δημιουργήθηκε για να κάνει πόλεμο, να καταλαμβάνει εδάφη, να λειτουργεί αποικιοκρατικά, να εκβιομηχανίζει, να εκσυγχρονίζει»: το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, εξηγεί «την αποτυχία των ‘Κίτρινων Γιλέκων’: απευθύνονταν σε μια οντότητα ανίκανη να ακούσει όσα της ζητούσαν».

Ο Λατούρ αρνείται το τίτλο του «δημόσιου διανοούμενου». «Δεν είμαι κριτικός ούτε ριζοσπάστης διανοούμενος, είμαι φιλόσοφος της κοινής λογικής». Εξηγεί επίσης γιατί αρνείται να γίνει ο οργανικός διανοούμενος της πολιτικής οικολογίας. «Γιατί, εμφανιζόμενη ως παγκόσμια εναλλακτική λύση, η οικολογία προτείνει κατά βάθος να υποκαταστήσει την παλιά οικονομία και άρα να καταλάβει την ίδια κυρίαρχη θέση. Θα ήταν μια πρόοδος, αλλά το πραγματικό διακύβευμα είναι να βγούμε από αυτές τις κυρίαρχες προσεγγίσεις». «Στην πραγματικότητα οι οικολόγοι δεν έχουν ξεπεράσει την ιδέα ότι το κράτος είναι σε θέση να ξέρει τι πρέπει να κάνει. Η Σύμβαση των Πολιτών για το Κλίμα, που δημιούργησε ο Μακρόν, στηρίζεται στην ίδια ψευδαίσθηση».

Φαρμακερά βέλη κατά Μακρόν...

Στο “Που θα προσγειωθούμε;” ο Λατούρ ανέλυε τα τρία φαινόμενα -τις συνέπειες της απορρύθμισης που κατέληξε στην παγκοσμιοποίηση και την έκρηξη των ανισοτήτων με παράλληλη εμφάνιση της προσπάθειας άρνησης της κλιματικής αλλαγής-, ως μια σχέση σε μια συγκεκριμένη στιγμή της Ιστορίας που “αντιστοιχεί στην εγκατάλειψη του κοινού κόσμου μας από ανθρώπους που βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας”. Στο τελευταίο του βιβλίο για τον εγκλεισμό, παρατηρεί ότι “είμαστε υποχρεωμένοι να επιστρέψουμε στη γη και να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας”, αντικαθιστώντας τη νεωτερικότητα με την επιστροφή στην κρίσιμη ζώνη της βιοσφαίρας, όπου “πρέπει να επανεφεύρουμε τα πάντα, την πολιτική, το δίκαιο, την επιστήμη, τις πόλεις αλλά και το νόημα της κίνησης, να μην πηγαίνουμε πάντα μπροστά αλλά να ξέρουμε να κάνουμε πίσω”, με στόχο να διατηρήσουμε την κατοικησιμότητα του πλανήτη, εξηγεί στον Νουβέλ Ομπς.

Ο ίδιος αποδεικνύεται αιχμηρός πολιτικά. Εκτός από κριτική στην Αριστερά, “γιατί από τα μέσα του 19ου αιώνα εγκατέλειψε το θέμα της εδαφικότητας στη Δεξιά;”, σφάζει με το βαμβάκι τον Μακρόν, λέγοντας ότι τον “ενδιαφέρει ως προσωπικότητα με την παιδική του πλευρά και την έλλειψη βάθους”. “Από την άποψη της σημερινής κατάστασης, δεν έχει πραγματικά καμία σημασία”...

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL