Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προσεγγίσει κανείς τη νέα, υπερφιλόδοξη τηλεοπτική δουλειά του υπερφωταγωγημένου Χριστόφορου Παπακαλιάτη. Είναι εύκολο να προσεγγίσουμε την πολυσυζητημένη μίνι σειρά με κυνισμό, καθώς η ίδια κομπάζει σε κάθε επεισόδιο πως ανήκει στην οικογένεια της αφρόκρεμας των μεγάλων παραγωγών του ΗΒΟ. Είναι ακόμη ευκολότερο να σταθούμε επικριτικά απέναντι στην εξόφθαλμα αλαζονική τάση του Παπακαλιάτη να χριστεί ο εμβληματικός auteur (σ.σ.: ο δημιουργός που συγκεντρώνει τα πάντα, από τη σκηνοθεσία και το σενάριο, μέχρι τον πρώτο ρόλο) της γενιάς του και το τρομερό παιδί της σύγχρονης ελληνικής μυθοπλασίας, καθώς το υφολογικό πανωφόρι κάθε νέας δημιουργίας του προκρίνει όλο και περισσότερο τον ναρκισσισμό στο στιλ και στις ιδέες.
Ένα φιλόδοξο εγχείρημα
Το αυτάρεσκα τιτλοφορούμενο «Maestro» είναι το αποκορύφωμα της καριέρας του και κατάφερε να μονοπωλεί τις συζητήσεις από τη στιγμή που ανακοινώθηκε, κάτι που δεν μπορεί να καταφέρει κανείς όμοιός του. Το σενάριο εστιάζει σε ένα κοινωνικά απαγορευμένο ρομάντζο μέσα από τα μάτια ενός τίμιου καθηγητή Μουσικής, ο οποίος ξυπνάει τα πάθη στη μικρή κοινωνία που μετατίθεται, όχι μόνο για να εκπαιδεύσει μουσικά, αλλά και για να συμμορφώσει, να αφυπνίσει συναισθηματικά, αλλά και να σώσει τελικά από τις αμαρτίες τους όσους θα συναντήσει στα διάβα του. Η μεσσιανική φιγούρα του ήρωα που ερμηνεύει ο ίδιος ο Παπακαλιάτης είναι το μεγάλο πρόβλημα που κοιτάει κατάματα τους τηλεθεατές. Σίγουρα όχι αυτούς στους οποίους στόχευε επικοινωνιακά ο πρωθυπουργός όταν έδωσε συγχαρητήρια στον δημιουργό για την επιτυχία του να αγοραστεί η σειρά από το Netflix, με ελαφρότητα ανάλογη με την οποία θα έλεγε συγχαρητήρια σε έναν τραγουδιστή για την κατάκτηση της πρωτιάς στη Eurovision, αγνοώντας την ουσιαστική λειτουργία ενός διεθνούς φεστιβάλ κινηματογράφου και τους εγχώριους σκηνοθέτες που πασχίζουν για χρηματοδότηση.
Οχι πως δεν είναι άξιος συγχαρητηρίων ο Παπακαλιάτης, καθώς χάρη στις σκηνοθετικές τεχνικές «μεγέθυνσης» μέσα από πανέμορφα τράβελινγκ πλάνα και χάρη στις σαγηνευτικές λήψεις με drone, έχει πετύχει διάνα στην απόπειρα να πλημμυρίσει με φωτογένεια μέχρι και το τελευταίο πλάνο. Η κοσμοπολίτικη διάθεση και η ιλαρότητα των πιο συναισθηματικών σκηνών είναι το εισιτήριό του για τις τηλεοράσεις στα οικογενειακά σαλόνια και στην «πρεστιζάτη» πλατφόρμα του Netflix, και σε αυτό το τερέν θριαμβεύει με ευκολία. Η ντελικάτη και φροντισμένη φωτογραφία ψάχνει την ομορφιά παντού και την τονίζει με λαχτάρα, όμως ο αδιαμφισβήτητα ταλαντούχος σκηνοθέτης αγκιστρώνεται στην αγωνία του να καλοπιάσει το κοινό. Οι εικόνες μοσχομυρίζουν ακριβό άρωμα και είναι ντυμένες στην τρίχα, σε τέτοιο βαθμό, που δεν σε αφήνουν να διακρίνεις αληθινές οσμές και να δεις κάτι αληθινά βιωμένο.
Ένα σενάριο γεμάτο ηθικά διδάγματα
Ο δημιουργός επιμένει να στήνει την αφήγησή του πάνω σε ξεκάθαρους, στερεοτυπικούς χαρακτήρες που εκφράζονται με ολοστρόγγυλες, κατανοητές εκφράσεις για να μην μείνει τίποτα αδιευκρίνιστο, να μην υπάρχει δεύτερη ανάγνωση, να μην μείνουν απορίες ή διπλά συμπεράσματα. Ο τίμιος εραστής, ο βάναυσος κακοποιητής, η αγία μητέρα, η νεαρή στρίγγλα, το καταπιεσμένο gay αγόρι, η σοφή γιαγιά, ο διεφθαρμένος παράγοντας, ο κρυφός εραστής κ.λπ. Ο Παπακαλιάτης παρασύρεται από την τάση να τονίζει με ζήλο τα πιο τίμια κοινωνικά μηνύματα αντί η ιστορία να τα υπαινιχθεί από μόνη της. Στο επίκεντρο λοιπόν φέρνει την έμφυλη βία της διπλανής πόρτας, την υποκρισία της αγίας ελληνικής οικογένειας, τη διαφθορά των επιφανών πολιτών, την πατριαρχική τυραννία, τον καθημερινό σεξισμό, μέχρι και την οικονομική κρίση που οδήγησε σε προδομένα καλλιτεχνικά όνειρα. Όλα αυτά με εκπαιδευτική διάθεση, καθώς θεωρεί πως οποιαδήποτε υποψία αμφισημίας στους ήρωες θα αποπροσανατολίσει το κοινό. Ως σεναριογράφος, βέβαια, κατάφερε να συρράψει με φρεσκάδα τα αιτήματα της εποχής και να προσφέρει την κοσμοπολίτικη βιρτουοζιτέ που αποζητούν όσοι φανατικοί τον ακολουθούν και είχαν γεμίσει τις αίθουσες στις δύο κινηματογραφικές δουλειές του.
Κερδίζει τελικά το στοίχημα;
Το «Maestro» αναδεικνύουν η Χάρις Αλεξίου με τη φυσικότητά της στην έκφραση, η Μαρία Καβογιάννη με τη στωικότητα που προσεγγίζει την ηρωίδα της, ο Γιάννης Τσορτέκης με τον νατουραλισμό στη συμπεριφορά και η Στεφανία Γουλιώτη στην καλύτερη ερμηνεία της σειράς. Οι ηθοποιοί κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν προκειμένου να σκάψουν ένα βάθος μέσα στις ολόσωστες και ολοστρόγγυλες ατάκες που ανταλλάσσουν. Προς τιμήν της, η παραγωγή αξιοποιεί τον θηριώδη προϋπολογισμό της και τα γυρίσματα δεν μοιάζουν με το αβασάνιστο ξόδεμα ενέργειας που έχουμε συνηθίσει στην ελληνική τηλεόραση. Είναι όμως κρίμα που ο σκηνοθέτης δεν αξιοποιεί αυτή την ευκαιρία για να δείξει το αληθινό καλλιτεχνικό του αποτύπωμα, καθώς το δημιούργημά του βασίζεται σε υπολογισμένες προσδοκίες. Για να είμαστε όμως δίκαιοι, εάν τολμούσε κάτι διαφορετικό ο Παπακαλιάτης, το κοινό που έχει γαλουχήσει μέσα στα χρόνια δεν θα του το συγχωρούσε ποτέ και θα του γύριζε την πλάτη. Μπορούμε να τον αδικήσουμε σε αυτό;
