Το κάντρι τραγούδι «Jolene» γράφτηκε από την Dolly Parton και ηχογραφήθηκε σε παραγωγή του Bob Ferguson στο Nashville. Η έμπνευση του τραγουδιού ξεκινάει περίπου στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όταν ο πρώτος γάμος της τραγουδοποιού με έναν εργολάβο κλονίστηκε από την παρουσία μιας όμορφης τραπεζικής υπαλλήλου που είχε γοητεύσει τον σύζυγό της. Η Parton την ονόμασε «Jolene» γιατί της άρεσε ηχητικά το όνομα και τοποθέτησε τον εαυτό της στον ρόλο της αφηγήτριας που απευθύνεται ικετευτικά σε μια πανέμορφη γυναίκα. Η τραγουδίστρια ανησυχεί πως ο άνδρας που αγαπάει δεν θα μπορέσει να αντισταθεί στη γοητεία της Jolene αν εκείνη του δείξει λίγη προσοχή. Της λέει, λοιπόν, πως είναι ασύγκριτα όμορφη και πως ξέρει ότι δεν μπορεί να την ανταγωνιστεί. Με λόγια απελπισίας και θαυμασμού, η αφηγήτρια ξεδιπλώνει τις αγωνίες της και εκλιπαρεί τη γυναίκα με τα σμαραγδένια μάτια, με το χαμόγελο που φέρνει την άνοιξη και τη φωνή που είναι απαλή σαν καλοκαιρινή βροχή, να μην κλέψει τον άνδρα της γιατί αυτός είναι όλος της ο κόσμος, ενώ εκείνη μπορεί να έχει όποιον άλλον θέλει. Η αντιπαλότητα άφηνε χώρο και για ειλικρινή θαυμασμό. Στην τελευταία και πιο σπαρακτική στροφή του τραγουδιού η Dolly Parton λέει στην Jolene πως η δική της ευτυχία εξαρτάται από ό,τι τελικά αποφασίσει εκείνη να κάνει. Ποτέ στην ιστορία της δισκογραφίας μια γυναίκα δεν έδειξε τόσο αφοπλιστική κατανόηση στην υπεροχή μιας γυναίκας που κάνει τους άνδρες να παραμιλάνε. Η αφηγήτρια ξέρει πως αν τελικά χάσει τον πολύτιμο άνδρα που αγαπά, δεν θα φταίει ούτε αυτός ούτε εκείνη που την ερωτεύτηκε. Το τραγούδι κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών τον Οκτώβριο του 1973 ως το πρώτο single από το ομώνυμο άλμπουμ της Parton και σημείωσε μεγάλη επιτυχία, φτάνοντας στην κορυφή των charts.
Από τον θαυμασμό στις απειλές
Με τον φετινό της δίσκο η Beyonce αποφάσισε να κάνει μια τουριστική απόπειρα στην κάντρι διασκευάζοντας αυτό το αριστουργηματικό τραγούδι, θέλοντας να παρουσιαστεί χειραφετημένη (;) και τσαμπουκαλεμένη, αντιστρέφοντας το νόημα και αφαιρώντας κάθε γοητεία από το δράμα των στίχων. Το μοτίβο της επίθεσης στην «αντροχωρίστρα» έχει περίοπτη θέση στην R’n’B («The Boy Is Mine») και η διεκδίκηση της Beyonce πυροδοτεί -τουλάχιστον- συντηρητικούς στίχους («χρειάζεται κάτι παραπάνω από σαγηνευτικά βλέμματα για να χαλάσεις μια οικογένεια»,) προκλήσεις («δεν θέλεις να μπλέξεις μαζί μου, Τζολίν»), μαζί με μια άβολη αυτοπεποίθηση («εγώ μεγάλωσα αυτόν και τα παιδιά του και τον ξέρω καλύτερα απ’ ό,τι ξέρει ο ίδιος τον εαυτό του»), που οδηγεί σε μισογύνικες προσβολές («σε προειδοποιώ, βρες τον δικό σου άντρα, γιατί εγώ είμαι βασίλισσα κι εσύ μια σκύλα από τη Λουιζιάνα»). Το πλέον αποκαρδιωτικό είναι πως η Beyonce, με αυτήν την άψυχη και αποπροσανατολιστική διασκευή, που επιβλέπει ο σύζυγός της Jay Z, θεωρεί πως κάνει μαθήματα γυναικείας ενδυνάμωσης, ενώ έχει ύφος που αντλεί έμπνευση από τα εφήμερα ρεύματα και τις χειρότερες συμβουλές βιβλίων αυτοβελτίωσης. Βέβαια, η Beyonce θεωρούσε την επιτυχία της «Single Ladies» που έλεγε λίγο πολύ: «Αν με θες, πρώτα να δω τη βέρα γάμου», ως φεμινιστικό μανιφέστο, οπότε τα λόγια μας περισσεύουν.
Οι δεκάδες διασκευές
Το γυναικείο δράμα της «Jolene» έχει διασκευαστεί κατά κόρον στην ιστορία. Οι πιο εμβληματικές εκτελέσεις είναι της Olivia Newton John το 1976 που έφερε αρκετό από το λούστρο της disco της εποχής, η funky διασκευή της Kellee Patterson το 1976, η countrypolitan εκδοχή της Reba McEntire το 1989, η σκωτσέζικη new wave διασκευή των Strawberry Switchblade από το 1985 και φυσικά εκείνη των White Stripes το 2000, που με ένα οργισμένο blues rock θύμιζαν την εύθραυστη ορμή των πρώιμων Led Zeppelin. Αξίζει, επίσης, να αναζητήσετε την εκτέλεση των 10.000 Maniacs μέσα από το MTV Unplugged, την jazz ερμηνεία της Norah Jones (2012) με τα μη παθιασμένα φωνητικά που απαιτεί το τραγούδι, αλλά και τη σπάνια εκτέλεση της Melissa Etheridge. Για την ιστορία, η Dolly Parton είχε πάντα γνήσιο ταλέντο να γράφει όμορφες, «λαϊκές» μελωδίες και ο ίδιος δίσκος της έβγαλε άλλο ένα τραγούδι που θα έγραφε ανεξίτηλα ιστορία, το «I Will Always Love You», προορισμένο να γίνει η μεγαλύτερη επιτυχία της καριέρας της Whitney Houston το 1992.
