Η Μαρία Πανοσιάν γεννήθηκε στην Κύπρο, ασχολήθηκε με τη μουσική από πολύ μικρή, σπούδασε Μουσική Τεχνολογία στην Αγγλία και από 18 ετών ζει στην Αθήνα, όπου εργάστηκε επίσης ως ηχολήπτρια και DJ. Κυκλοφόρησε το πρώτο album της το 2011, που το ακολούθησαν τρία EPs πριν το δεύτερο, το «Red Soul», τo 2016. Αν και οι συνθέσεις της ήταν πάντα στην πλειονότητα τους οργανικές, η τρίτη ολοκληρωμένη εργασία της «The charm of darkness» που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό είναι εξ ολοκλήρου instrumental. Συνομιλήσαμε μαζί της για το τι προκάλεσε αυτή την ανάγκη, καθώς και για μια συνολικά περισσότερη λιτότητα.
Ο τίτλος σημαίνει αυτό που λέμε απλά σκοτεινή γοητεία ή κάτι άλλο;
Ο τίτλος αναφέρεται στις σκοτεινές πτυχές που έχουμε όλοι μέσα μας -δεν εννοώ τις καταστροφικές- και πολλές φορές αποδεικνύονται ισχυρές και δημιουργικές. Αναφέρομαι στις εσωτερικές μας πλευρές, τις οποίες μπορεί να μην έχουμε εκδηλώσει ή συμφιλιωθεί μαζί τους είτε από φόβο είτε λόγω κοινωνικής καταπίεσης ή άλλους παράγοντες. Θεωρώ πως μόνο αν ρίξουμε φως στο σκοτάδι μέσα μας μπορούμε να αποδεχτούμε πλήρως τον εαυτό μας και να νιώσουμε ολοκληρωμένοι.
Είναι σαφώς ένας πολύ διαφορετικός δίσκος από τους προηγούμενούς σου. Έχουμε να κάνουμε με σύγχρονη μουσική δωματίου, κάτι που υπήρχε και στις άλλες εργασίες σου, αλλά εδώ κυριαρχεί, ενώ αντίστοιχα τα ηλεκτρονικά παίζουν συμπληρωματικό ρόλο, εκτός ίσως από το τελευταίο κομμάτι. Πώς αποφάσισες μια τόσο σχεδόν δραματική αλλαγή στο ύφος αλλά και στα εκφραστικά μέσα σου;
Τα τελευταία χρόνια αισθανόμουν την ανάγκη να αφαιρώ και όχι να προσθέτω στη μουσική μου, όπως επίσης και στη ζωή μου. Τα ερεθίσματα που γεννούν τις συνθέσεις μου συνήθως περιγράφουν ανθρώπους, συναισθήματα ή κάποιες έντονες καταστάσεις. Αυτή τη φορά ήθελα να το κάνω όσο πιο απλά και λιτά.
Οι εμπειρίες σου από την πανδημία και τις καραντίνες αλλά και το συνολικό κλίμα αυτής της περιόδου επηρέασαν καθόλου τη σύνθεση των κομματιών του δίσκου;
Δεν ήμουν ιδιαίτερα δημιουργική εκείνη την περίοδο. Από τη μία αισθανόμουν μια συνεχή ανησυχία για το μέλλον και από την άλλη είχα μπει σε μια εσωτερική αναζήτηση. Ίσως όμως αυτό να με οδήγησε στην αναθεώρηση της κοσμοθεωρίας μου, στον τρόπο που βλέπω τα πράγματα και κατ’ επέκταση στην «αφαίρεση» που προανέφερα. Ενώ πολλά από τα κομμάτια του δίσκου είχαν γραφτεί πριν από την πανδημία ως ιδέες και μελωδίες μόνο με ένα πιάνο, ενορχηστρωτικά τα ολοκλήρωσα αμέσως μετά.
Στις προηγούμενες εργασίες σου μπορεί μεν η πλειονότητα των συνθέσεων να ήταν οργανική, αλλά πάντα υπήρχαν και μερικά κομμάτια με φωνή, ενώ αυτή τη φορά κανένα. Είχες αποφασίσει εξαρχής να αφήσεις εντελώς εκτός το φωνητικό στοιχείο;
Η αλήθεια είναι πως, ακούγοντας τις προηγούμενες εργασίες μου, αισθανόμουν την ανάγκη για τη δημιουργία ενός δίσκου όπου η μουσική να μιλάει από μόνη της στην ψυχή του ακροατή χωρίς την ανάγκη «υποτίτλων».
Σε ελκύει τόσο πολύ ο συνδυασμός πιάνου και βιολοντσέλου ή είχε να κάνει συγκεκριμένα με τη «χημεία» σου με την Ιλιάνα Κορέτση;
Το πιάνο και το βιολοντσέλο είναι τα αγαπημένα μου όργανα και μαζί είναι μια συνταγή που λειτουργεί σαν βάλσαμο για την ψυχή μου. Η Ιλιάνα είναι μία εξαίρετη μουσικός, με την οποία δέσαμε πολύ καλά εξαρχής και στις ζωντανές εμφανίσεις αλλά και στο στούντιο. Αυτή τη φορά με εξέπληξε όταν ήρθε στην ηχογράφηση με ένα βιολοντσέλο του 18ου αιώνα με υπέροχο ήχο.
Και ενώ όπως μαρτυρούν οι τίτλοι τους η πηγή έμπνευσης όλων των υπόλοιπων κομματιών είναι προσωπικά και μάλλον κυρίως ερωτικά βιώματα, υπάρχει και ένα με τον τίτλο «Πλάτων». Από πού και πώς προέκυψε ο φόρος τιμής, υποθέτω, στον τόσο σπουδαίο φιλόσοφο;
Ο Πλάτωνας έχει συνδεθεί με κάποια κομβικά γεγονότα της ζωής μου. Το πρώτο βιβλίο του που έφτασε στα χέρια μου, το «Απολογία Σωκράτους», ήταν δώρο από έναν πολύ αγαπημένο φίλο που δυστυχώς έχει φύγει από τη ζωή. Μέσα από αυτό πήρα σημαντικές απαντήσεις σχετικά με τις κοινωνικοπολιτικές μου ανησυχίες. Μία από τις αξέχαστες στιγματικές στη διαδρομή μου ήταν η συνεργασία μου με την Καμεράτα - Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής στο πλαίσιο του project «Δις-Αρμονία» το 2014 που είχε ως επίκεντρο την ορχηστρική απόδοση πολιτικών λογοτεχνικών κειμένων, οπότε επέλεξα την «Απολογία» του Σωκράτη. Το κομμάτι αυτό συμπεριλήφθηκε στη συνέχεια στον προηγούμενο δίσκο μου «Red Soul».
Τι σε οδήγησε στον «μεικτό» ακουστικοηλεκτρονικό χαρακτήρα του ομότιτλου κομματιού και τι ήθελες να εκφράσεις με αυτόν;
Το «The charm of darkness» είναι στην ουσία ο τίτλος που επέλεξα για να περιγράψω μια περίοδο της ζωής μου που ανακάλυπτα όλο και περισσότερες πλευρές του εαυτού μου. Πιστεύω πως μαθαίνουμε περισσότερα για τον εαυτό μας μέσα από τις σχέσεις μας με τους άλλους. Έτσι κι εγώ οδηγήθηκα σε μια ενδοσκόπηση, ανάλυση και κατ’ επέκταση εξέλιξη, θέλω να πιστεύω, του εαυτού μου. Ως σύνθεση έχει περισσότερα στοιχεία που θυμίζουν προηγούμενα projects μου καθώς το έγραψα πριν από έξι χρόνια, γι’ αυτό και επέλεξα να το βάλω πρώτο στον δίσκο, ως συνέχεια της προηγούμενης περιόδου.
Μίλησε μου για το «Dialogue in between», το οποίο είναι ίσως το πιο σύνθετο και σίγουρα το πιο παράξενο κομμάτι που έχεις γράψει ποτέ, με τα ηλεκτρονικά να έχουν πολύ ισχυρό ρόλο αλλά και περισσότερα ακουστικά όργανα από το πιάνο και το βιολοντσέλο. Και από πού ήρθε, αλήθεια, το μπουζούκι, που το χρησιμοποιείς για πρώτη φορά και παραπέμπει σε ιδιώματα και ακούσματα που ποτέ μέχρι τώρα δεν είχες δείξει ότι είναι μέρος των επιρροών σου; Υπάρχει μήπως και κάποιος συμβολισμός στην παρουσία του;
Είναι γεγονός ότι είναι πολύ σύνθετο κομμάτι και το μεγαλύτερο σε διάρκεια που έχω γράψει. Χρησιμοποίησα φλάουτο, κλαρινέτο, βιολοντσέλο, πιάνο, βιολί, κρουστά και μπουζούκι εκτός των ηλεκτρονικών στοιχείων. Είναι σαν να ακούς τρεις διαφορετικές συνθέσεις που γίνονται μία και αφορμή στάθηκε και πάλι ένα πολιτικό κείμενο του Πλάτωνα, το οποίο είχα συνδέσει με προσωπικά γεγονότα. Το μπουζούκι λειτούργησε ως συμβολισμός του ελληνικού στοιχείου. Περιγράφω μια εναλλαγή γεγονότων και έντονων συναισθημάτων. Χρειάστηκαν αρκετοί μήνες μέχρι να το ολοκληρώσω συνθετικά.
Ποια είναι τα τρία κυρίαρχα συναισθήματα-διαθέσεις του δίσκου;
Ηρεμία, ταξίδι, ελπίδα.
Είναι σίγουρα ένα album φτιαγμένο για να ακούγεται κατ’ ιδίαν. Μπορεί και έχει νόημα να παιχτεί ζωντανά;
Χαίρομαι που το λες αυτό. Ναι, πιστεύω πως έχει νόημα αν η εκτέλεσή του γίνει σε έναν όμορφο και ήρεμο ενεργειακά χώρο, μέσα σε ένα ατμοσφαιρικό πλαίσιο. Κάπως έτσι το έχω φανταστεί.
Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα προσεχή σχέδια ή όχι ακόμα;
Υπολογίζω προς Οκτώβριο ή Νοέμβριο να κάνω την παρουσίαση του δίσκου στην Αθήνα και την Κύπρο και μετά κάποιες ζωντανές εμφανίσεις.
Εξαρχής η Μαρία Πανοσιάν χάραζε τη διαδρομή της αργά, με μελέτη και πολλή προσοχή και συνεχίζει να το κάνει.
