Σε ποια σύνορα συναντιούνται ο Γάλλος Ερίκ Βυϊγιάρ, οι Ελληνίδες Μάρω Δούκα, Ζυράννα Ζατέλη, ο Περουβιανός Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, ο Βάσκος Μπερνάντο Ατσάγα, ο Ουκρανός Αντρέι Κούρκοφ, η Βρετανή Ρουθ Παντέλ; Σε μια εποχή που τα σύνορα και κάθε είδους όρια τίθενται εκ νέου στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, η λογοτεχνία, που ορίζεται ως μοναδικός ασφαλής τόπος, και το βιβλίο ως διαβατήριο ελευθερίας μπορούν να σπάσουν τα σύνορα. Αυτό τουλάχιστον επιδιώκει ένας νέος θεσμός για το βιβλίο που γίνεται αφορμή να συναντηθούν και να συνομιλήσουν σημαντικοί ξένοι και Έλληνες συγγραφείς στην καρδιά του καλοκαιριού σε μία από τις ομορφότερες ελληνικές πόλεις.
Τα Χανιά φιλοξενούν το 1ο Φεστιβάλ Βιβλίου από την Τετάρτη 29 Ιουνίου μέχρι την Κυριακή 3 Ιουλίου φιλοδοξώντας σε μια διοργάνωση που θυμίζει τις καλές εκθεσιακές ημέρες του παρελθόντος και συγκεντρώνει αρκετές προοπτικές να διανύσει με στιβαρότητα το μέλλον. «Το Φεστιβάλ επιδιώκει να καταστεί ένα πεδίο διαλόγου, ελεύθερης ανταλλαγής ιδεών και ένας βιβλιοφιλικός χώρος όπου οι αναγνώστες θα μπορούν να συναντούν τους συγγραφείς που εκτιμούν αλλά και τους ανθρώπους που εργάζονται στον χώρο του βιβλίου, συμμετέχοντας έτσι σε ένα κλίμα που έστω και για λίγες ημέρες θα μπορεί να δίνει και παράδειγμα μιας άλλης πραγματικότητας, ενός τρόπου αντίληψης των πραγμάτων που ξεφεύγει από τον μάλλον αντιπνευματικό σημερινό περίγυρο» λέει ο διευθυντής του Μανώλης Πιμπλής.
Από τις πρώτες σκέψεις και τις πρώτες συζητήσεις όλοι δρόμοι οδηγούσαν στα Χανιά για τη διοργάνωση του Φεστιβάλ. Αφενός ο διοργανωτής Δήμος Χανίων και η συνδιοργανώτρια Περιφέρεια Κρήτης, από την άλλη η εμπειρία του Χανιώτη Μανώλη Πιμπλή από τη διεύθυνση της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης καθώς και «μια διάθεση βαθύτερης συνεργασίας με τους θεσμούς» τοποθετούν την πόλη στον εγχώριο βιβλιοφιλικό χάρτη. «Τα Χανιά είναι μια πόλη πολύ δραστήρια πολιτιστικά, έχει μια ατμόσφαιρα ιδιαίτερη και μάλλον μοναδική στην Ελλάδα, που μπορεί κανείς να την εντοπίσει και στο πολιτιστικό της παλίμψηστο, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και στην πολύ ζωντανή παρουσία στο πολιτιστικό και κοινωνικό πεδίο. Θεωρήσαμε λοιπόν ότι ήταν η πλέον κατάλληλη πόλη για να ιδρυθεί ένας νέος θεσμός, ένας θεσμός που φιλοδοξεί να ξεφύγει από την πεπατημένη των εκθέσεων που διανθίζονται με λίγες εκδηλώσεις, και να δώσει ένα παράδειγμα αμιγώς φεστιβαλικού γεγονότος» υπογραμμίζει ο Μ. Πιμπλής.
Το Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης», το μεγάλο Αρσενάλι που στεγάζει το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου και το Γιαλί Τζαμί στο λιμάνι μαζί με τον Φιλολογικό Σύλλογο «Χρυσόστομος» στην είσοδο της Παλιάς Πόλης είναι τα ορμητήρια του Φεστιβάλ. Εκεί θα φιλοξενηθούν πάνω από 60 εκδηλώσεις, περισσότεροι από 70 Έλληνες και Κύπριοι συγγραφείς και οι ξένοι ομότεχνοί τους, συνολικά 100 ομιλητές, που καλούνται να διερευνήσουν την έννοια του συνόρου και του ορίου στα πεδία της λογοτεχνίας, της Ιστορίας και της διεθνούς πολιτικής, να συζητήσουν για τα υβριδικά είδη και τη μείξη των λογοτεχνικών ειδών υπό το πρίσμα της κεντρικής θεματικής «Στις γραμμές των συνόρων» αλλά και των επιμέρους αξόνων που θα περιστραφούν γύρω από θεματικές όπως «Τα σύνορα στην Ευρώπη», «Τα όρια Ιστορίας και λογοτεχνίας», «Διαβάζοντας τα σύνορα της προσφυγιάς», «Η Κρήτη ως όριο» και «Μίκης Θεοδωράκης: Ένας διανοούμενος εκτός ορίων».
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που θέτει εκ νέου ερωτήματα για την ειρήνη που θεωρούσαμε δεδομένη και φέρνει ανατροπές παγκόσμιας εμβέλειας, μας οδήγησε να επιλέξουμε αυτή τη θεματική» λέει ο διευθυντής του Φεστιβάλ. «Τα αυστηρά χαραγμένα σύνορα που είναι νεωτερική ιδέα της εποχής των εθνικών κρατών τίθενται ξανά υπό συζήτηση σε μια εποχή που τα αυστηρά όρια αμφισβητούνται γενικότερα σε όλα τα πεδία, είτε μιλάμε για τα λογοτεχνικά είδη είτε μιλάμε για τις εθνικές ταυτότητες ή ακόμα και για την ταυτότητα φύλου, είτε μιλάμε για τα σύνορα που εγκλωβίζουν μετακινούμενους πληθυσμούς προσφύγων και μεταναστών. Όλα αυτά μας κάνουν να σκεφτούμε ξανά τις έννοιες “σύνορο” και “όριο”» εξηγεί.
Μέσα από αυτόν τον όγκο των εκδηλώσεων μπορεί να αναδειχθεί η ταυτότητα του Φεστιβάλ, ρωτάμε τον διευθυντή του. «Ο όγκος είναι ένα στοίχημα σε σχέση με το μέγεθος της πόλης αλλά και με τη δυνατότητα προσέγγισης και άλλων φίλων του βιβλίου από διάφορες περιοχές της Κρήτης και εκτός αυτής. Είναι και ένας οδηγός για το πώς θα εξελιχθεί το Φεστιβάλ στο μέλλον» λέει.
Σε κάθε περίπτωση, φέτος το βιβλιοφιλικό κοινό, συγγραφείς, εκδότες και άνθρωποι του βιβλίου βρίσκουν μια σταθερά στο 1ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, που βάζει το δικό του άνευ ορίων και συνόρων στοίχημα.
