Συναντηθήκαμε με τον Πάνο Βλάχο στα σκαλιά την Εθνικής Βιβλιοθήκης. Μέσα στην κίνηση της πόλης και τον καταιγισμό των ερωτήσεών μου, με τον δικό του μοναδικό, χειμαρρώδη τρόπο σχολίασε τα πάντα. Μίλησε με ενθουσιασμό για την παράσταση "Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού" με τα δεκάδες sold out, μίλησε με πάθος για τα τραγούδια που γράφει και τον αθλητισμό που καταλαμβάνει χώρο και χρόνο στη ζωή του αλλά εξίσου τολμηρά, ελεύθερα και παθιασμένα σχολίασε και ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Τον αφορά η πόλη και οι άνθρωποί της, ομολογεί τη θλίψη του για όσα έχουν συμβεί στον καλλιτεχνικό χώρο, φωνάζει αυτά που τον πνίγουν και αποδεικνύει ότι τίποτα δεν μπορεί να τον εμποδίσει να λέει τη γνώμη του και τις ανησυχίες του. Ο Πάνος Βλάχος είναι σε μια διαρκή καλλιτεχνική και υπαρξιακή κίνηση. Είναι εντελώς ζωντανός και αυτό το μαρτυρούν οι λέξεις του. Αυτός είναι ο Πάνος Βλάχος. Ολόκληρος.
Τι συμβαίνει με τον "Τυχαίο Θάνατο ενός Αναρχικού" στο Θέατρο Γκλόρια;
Αυτή η παράσταση είναι το αποτέλεσμα μιας ιστορίας η οποία είναι και ζωτικής και κυτταρικής σημασίας για όλους εμάς επί σκηνής και πρωτίστως για τον Κακλέα, που είχε μια διαφορετική οπτική στο έργο. Είναι ζητήματα ζωής και θανάτου αυτά που πραγματεύεται αυτή η ιστορία. Το αποτέλεσμα που δίνουμε είναι για εμάς ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει. Και για μένα προσωπικά όχι μόνο λόγω του ρόλου αλλά και λόγω της ελευθερίας που μου έχει δοθεί να καταθέσω την προσωπική άποψη σε πράγματα δίπλα στο έργο. Θέματα που αφορούν έναν άνθρωπο του σήμερα, υπαρξιακά ζητήματα, την οπτική του καλλιτέχνη, πράγματα που δεν τα έχει μέσα το έργο αλλά τα έχει η ζωή του Φο και τα έργα του και κυρίως στο "Μίστερο Μπούφο", τις απόψεις μου για τη θρησκεία, την εκκλησία, την εξουσία, τη γυναίκα, τον άντρα στο σήμερα.
Γιατί θεωρείς πως αυτό το έργο παραμένει τόσο επίκαιρο;
Θα σου απαντήσω με έναν στίχο που έχω γράψει για την παράσταση, “υπάρχει ένας θάνατος, ένας τυχαίος φόνος, που επαναλαμβάνεται στα μάτια μου μπροστά, απέναντι στο άδικο κανείς μη μένει μόνος, δεν φτιάχτηκαν οι άνθρωποι να ζούμε χωριστά”. Δυστυχώς, η κατάχρηση εξουσίας είναι κάτι που επαναλαμβάνεται - και η βία. Η βία είναι κάτι που υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και εμείς απλά προσπαθούμε να δώσουμε μια αγκαλιά και μια παρηγοριά στους ανθρώπους που διώκονται και θα διώκονται στο μέλλον. Δεν το λέω αυτό από τη ματαιότητα που έχω για τα πράγματα και την ύπαρξή μου. Είναι πνιγηρό το ότι αυτό το έργο, χωρίς να αλλάξεις ούτε λέξη, αν μιλήσεις μόνο για την ιστορία του Πινέλι που εκπαραθυρώθηκε το 1969, ακουμπάει παραδείγματα χθεσινά στην Ελλάδα του 2022.
Άρα η εξουσία είναι το πρόβλημα σήμερα;
Εγώ πιστεύω ότι ο πιο εύκολος τρόπος να αναγνωρίσεις κάποιον είναι να του δώσεις εξουσία για να δεις τι θα την κάνει και πώς θα την χρησιμοποιήσει. Η εξουσία τού σήμερα για μένα είναι ο χώρος να εκφραστείς. Από το κινητό σου, από την τοποθέτηση και από την επιρροή και το influencing που τόσο χυδαία χρησιμοποιείται σαν όρος. Η «εξουσία» που έχουμε εμείς αυτή τη στιγμή είναι η δυνατότητα να μιλήσουμε για κάτι που δεν θα αλλάξει τον κόσμο, αλλά θα κάνει αυτές τις ώρες πιο όμορφες.
Στους στίχους που έγραψες για την παράσταση κάνεις αναφορές σε δικά μας γεγονότα τωρινά σχεδόν ευθέως. Δεν το φοβήθηκες αυτό;
Σε αυτό με βοήθησε πολύ ο Κακλέας, που από την αρχή είδε στον τρόπο με τον οποίο έγραφα στον τελευταίο μου δίσκο μια πρόθεση να μιλήσω καθημερινά με έναν τρόπο λίγο παλιάτσικο, σατυρικό, αλλά με την έννοια του «σάτυρου» που θέλει πιο πολύ να δημιουργήσει έξυπνες ρίμες και όχι να προκαλέσει. Από την αρχή ο Κακλέας μού έδωσε την ελευθερία να μη φοβηθώ να κινηθώ προς τα εκεί. Με απελευθέρωσε. Εδώ είχα την τύχη να με εμπιστευτεί ο Κακλέας και ο παραγωγός σε ένα κεντρικό θέατρο σε μια τρέλα όπως ξεκίνησε, στο να πούμε τα πράγματα όπως θέλουμε εμείς, με τη δικιά μας ηθική, γι' αυτό και ο στίχος δεν είχε καμία απολύτως πρόθεση.
Δεν δημιουργήθηκε τίποτα πριν ξεκινήσει η παράσταση, δημιουργήθηκαν όλα κατά τη διάρκεια των αυτοσχεδιασμών στην πρόβα. Ήμασταν μια ζωντανή ομάδα ανθρώπων που προβληματίστηκε και για το πώς θα πούνε αυτή την ιστορία και για τον αν αυτή η ιστορία από μόνη της στέκει σήμερα ή θέλει μια πιο επίκαιρη ματιά. Τη λύση την έδωσε ο Φο, που είπε ότι το έργο είναι ζωντανό και πεθαίνει μόνο όταν πεθάνει η αστυνομική βία και η εξουσία. Όπου υπάρχει εξουσία, όπου υπάρχει μειονότητα, όπου υπάρχει άνθρωπος με περιορισμένο χώρο, το έργο είναι ζωντανό.
Πολλές φορές τοποθετείσαι δημόσια και μετά γίνεται ένας τηλεοπτικός και διαδικτυακός χαμός. Πού το αποδίδεις αυτό;
Δεν θέλω να τοποθετούμαι για να γίνεται χαμός. Μιλάω όσο λιγότερο μπορώ. Μιλάω για τη δουλειά μου και τις προεκτάσεις της. Λέω τα αυτονόητα. Εκφράζω το πρόβλημα κατά τη δική μου οπτική στον χώρο ακριβώς που δημιουργεί το πρόβλημα. Όταν με καλεί μια πρωινή εκπομπή να μιλήσω για τη δουλειά μου, θα εκφράσω εκεί και το πρόβλημα το οποίο υπάρχει κατά τη δική μου άποψη. Για κάποιον άλλον, μπορεί να είμαι τρελός. Μια φορά που είπα για τους δημοσιογράφους τη λέξη «μαρκούτσι» για τον τρόπο που κατά την άποψή μου οι δημοσιογράφοι δημιουργούν σύγχυση και μια διάθεση βίας και διχασμού στον κόσμο, έγινε χαμός. Δεν τους αρέσει τόσο πολύ να μιλάς στο σπίτι κάποιου για το πρόβλημα που δημιουργεί. Ενώ για μένα είναι ο μόνος λόγος να δώσω μια συνέντευξη. Για να πω την πραγματική μου άποψη για σένα σε σένα. Το να δώσω μια συνέντευξη σε σένα για να σχολιάσω κάποιον τρίτο είναι πάντα ασφαλές και βαρετό.
Γράφεις στίχους, μουσική και τραγουδάς. Νιώθεις τόσο τραγουδιστής όσο και ηθοποιός;
Νιώθω ηθοποιός και τραγουδοποιός. Τραγουδάω τα τραγούδια που γράφω σαν να είμαι ο απόλυτος εκφραστής ενός σύμπαντος που καταλαβαίνω περισσότερο. Έχω δώσει τραγούδια σε άλλους, μπορεί και να το ξανακάνω. Τώρα γράφω πιο πολύ πράγματα που προκύπτουν από την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκομαι. Νιώθω περισσότερο ηθοποιός και ένας άνθρωπος που θέλει να λέει ιστορίες με όποιο μέσο έχω. Η υποκριτική με εκφράζει περισσότερο αλλά η δυνατότητα να εκφράζομαι και μουσικά και με στίχο μόνο με απελευθερώνει.
Πώς είναι να είσαι ηθοποιός μέσα στην πανδημία;
Εγώ είχα την ευτυχία να ζήσω στην καταπίεση των ΗΠΑ, που είναι μια μόνιμη πανδημία για έναν καλλιτέχνη, με την έννοια ότι εκεί υπάρχει μια μόνιμη δυσκολία εύρεσης καλλιτεχνικού χώρου. Οπότε στην πανδημία προσπάθησα να γράψω, ολοκλήρωσα ένα ντοκιμαντέρ και προετοιμάστηκα για ό,τι θα έρθει. Δεν είναι εύκολο. Η μοναξιά όμως του καλλιτέχνη σε μια τέτοια συνθήκη που δεν έχει καμία υποστήριξη από πουθενά, εννοώ πολιτικά, αυτή η μοναξιά μπορεί να σε σκοτώσει. Έγω κατάλαβα ότι μόνος μου δεν είμαι μόνο όσο υπάρχει έμπνευση και χώρος να δημιουργήσω, αλλιώς είναι τεράστια η μοναξιά.
Τι κρατάς και τι πετάς από την Αθήνα;
Δεν μου αρέσει η Αθήνα, όμως κρατάω τους ανθρώπους της. Πετάω την ασχήμια της γραφειοκρατίας της, τη δυσκολία να μην μπορείς σε μια πόλη που έχει οχτώ μήνες καλοκαίρι να κάνεις ποδήλατο, που δεν έχουμε ποτάμι, που δεν είναι φιλική σε ανθρώπους που αγαπούν την κίνηση. Όμως οι άνθρωποι φτιάχνουν την πόλη και γι' αυτό κρατώ τους ανθρώπους. Η λύση είναι οι άνθρωποι. Η ομορφιά δεν είναι τα κτήρια. Η Αθήνα έχει vibe. Το vibe είναι το σύνολο κάποιων ανθρώπων που αρνούνται να καταπολεμήσουν την κίνησή τους μπροστά στη βαρβαρότητα που τους περικλείει.
Ο αθλητισμός είναι κυρίαρχος στη ζωή σου. Τι βρίσκεις εκεί;
Είναι ένας κινούμενος διαλογισμός. Εξαντλώ τα εμπόδια που υπάρχουν μέσα μου και με βοηθάει να χαίρομαι τη ζωή αυτή η κίνηση. Όσο και αν σου φαίνεται παράξενο, όταν κάνεις αθλητισμό, είτε στην πόλη είτε στο βουνό, σε μαθαίνει ότι δεν είσαι παντοδύναμος. Πάντα το βουνό θα σε ταπεινώσει, πάντα ο μαραθώνιος είναι πιο δυνατός από σένα και πάντα το σώμα σου θα σου δείξει ότι έχει όρια, ότι είσαι θνητός. Εγώ το λέω πάντα στον εαυτό μου. Αυτά που κάνω είναι σημαντικά. Εγώ δεν είμαι σημαντικός. Ο αθλητισμός σού δείχνει τη θνητότητά σου και έτσι απολαμβάνεις τη ζωή περισσότερο.
Τι θα ακολουθήσει καλλιτεχνικά το επόμενο διάστημα;
Συνεχίζει "Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού" και πάει Θεσσαλονίκη μετά το Πάσχα. Θα παρουσιάσω live τα τραγούδια μου από τον τελευταίο μου δίσκο, τις Τρίτες του Μαρτίου, στο Faust, με τους εξαιρετικούς Βάιο Πράπα και Αλέξανδρο Κούρο, μόνιμοι συνεργάτες μου και οι δύο.
Ξεκινούν οι δίκες του δικού μας Me Too. Πώς σε κάνει να νιώθεις αυτό που συμβαίνει;
Είναι μια πολύ θλιβερή περίοδος που πρέπει να δικαστούν αξιόποινες πράξεις πρωταγωνιστών από τον καλλιτεχνικό χώρο. Δεν μπορεί να είναι χαρούμενη αυτή η περίοδος. Γιατί, απ' ό,τι φαίνεται, αυτό συνέβαινε για πολλά χρόνια. Δεν νιώθω καμία χαρά. Θέλω να αποδοθεί δικαιοσύνη αλλά πιο πολύ θέλω να αλλάξει η ιδεολογία των ανθρώπων. Και αυτό δεν θα γίνει. Αυτό με θλίβει ακόμα περισσότερο. Γιατί ακόμα και αυτές οι συζητήσεις που γίνονται πάνω σε αυτό το θέμα αφορούν στιγμές και πρόσωπα, δεν είναι συζητήσεις ιδεών και συμπεριφορών οι οποίες ακολουθούν έναν χώρο. Δεν είναι το θέμα μου εμένα τι θα πει ένας άνθρωπος που είναι σταρ ή δεν είναι.
Το θέμα μου είναι ποιο σύστημα εξυπηρετεί. Το θέμα μου είναι τι θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε και πώς τα κανάλια, ακόμα και το υπουργείο Πολιτισμού, θα εκμεταλλευτούν τη θέση της γυναίκας, τη θέση των καταπιεσμένων ανθρώπων, των ομοφυλόφιλων, το αν θα γίνει μόδα του χρόνου να παίζουν περισσότερες γυναίκες στο θέατρο, περισσότερες γυναίκες σε θέσεις εξουσίας, και μιλάμε για την απόλυτη εκμετάλλευση μιας κατάστασης που δεν αλλάζει. Δεν είναι αυτός ο τρόπος που θα αλλάξει τις συνειδήσεις του κόσμου. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ιδεολογικά πάνω σε ξεκάθαρες αξιόποινες πράξεις. Βιάζεται μια γυναίκα και συζητάμε παντού τι φόραγε.
Υπάρχουν κατηγορίες για βιασμούς ανηλίκων και συζητάμε το Μητσοτακέικο, το αν το θέλανε, το αν υπάρχουν επαγγελματίες ομοφυλόφιλοι. Είναι βάρβαρο. Βάρβαρες ιδεολογίες μάς ακολουθούν και δεν μπορώ να σου πω αν το Me Too θα λύσει κάτι. Η συνέντευξη του εθνικού μας σταρ στη Σίσσυ Χρηστίδου είναι μια βάρβαρη συνομιλία, λέξεις βαλμένες στη σειρά από έναν άνθρωπο πολύ χαμηλού πνευματικού επιπέδου, και τις συζητάμε σαν να βγήκε ο πιο σημαντικός φιλόσοφος του αιώνα. Είναι βαρβαρότητα αυτό.
