Είκοσι μία κορυφαίες, σε παγκόσμιο επίπεδο, εταιρείες ορυκτών καυσίμων υπολογίζεται ότι ευθύνονται για περιβαλλοντικές καταστροφές (ξηρασίες, πυρκαγιές, αύξηση στάθμης των θαλασσών, τήξη των πάγων, κ.λπ.) ύψους 5,4 τρισ. δολαρίων που αναμένονται για την περίοδο 2025 έως 2050: πρόκειται για το βασικό εύρημα έρευνας που δημοσιεύθηκε στην εξειδικευμένη ιστοσελίδα One Earth. «Αυτό το προτεινόμενο πλαίσιο για την ποσοτικοποίηση και την καταβολή αποζημιώσεων από τους σημαντικούς παραγωγούς ορυκτών καυσίμων βασίζεται στην ηθική θεωρία και είναι η αφετηρία σχετικά με το οικονομικό καθήκον που έχει η βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων απέναντι στα θύματα της κλιματικής κρίσης» εξηγεί ένας από συντάκτες της έρευνας, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου Μάρκο Γκράσο. Η έρευνα με τον τίτλο «Time to Pay the Piper» υποστηρίζει ότι οι μεγάλες εταιρείες ορυκτών καυσίμων χρωστούν τουλάχιστον 209 δισ. δολάρια ως ετήσιες αποζημιώσεις για τις ζημιές που υπέστησαν οι κοινότητες που έχουν πληγεί περισσότερο από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Το ποσό μοιάζει μεγάλο, ωστόσο δεν είναι αν λάβει κανείς υπόψη τα τεράστια ετήσια κέρδη τους, όπως παρατηρεί η εξειδικευμένη αναλύτρια του Guardian Νίνα Λακάνι.
«Τα πράγματα είναι σαφή σχετικά με τις αποζημιώσεις που οφείλουν οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου για τις ζημιές που προκάλεσαν τα ορυκτά τους καύσιμα. Όχι μόνο η βρόμικη ενέργειά τους έχει καταστρέψει το κλίμα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις ξόδεψαν εκατομμύρια δολάρια σε λόμπι και παραπληροφόρηση για να αποτρέψουν κλιματικές δράσεις» σχολίασε ο Μοχάμεντ Άντοου, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης «Power Shift Africa» με έδρα την Κένυα. Η έκθεση στοιχειοθετεί για πρώτη φορά την ευθύνη των εταιρειών πέρα από εκείνη των κρατών και θεωρείται ότι αλλάζει τα δεδομένα ως «game changer». «Βάζει τους αριθμούς πάνω στο τραπέζι, όσοι ρυπαίνουν δεν μπορούν πλέον να κρύβουν τα εγκλήματά τους κατά της ανθρωπότητας και της φύσης» εξήγησε ο Χάρζιτ Σινγκ, επικεφαλής Πολιτικής Στρατηγικής του Διεθνούς Δικτύου Κλιματικής Δράσης, που συσπειρώνει περίπου 2.000 ΜΚΟ σε 130 χώρες. «Καθώς αυξάνονται οι καταστροφικές θύελλες, οι πλημμύρες και η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει, με αποτέλεσμα την εξαθλίωση εκατομμυρίων ανθρώπων καθημερινά, τα θέματα των αποζημιώσεων πρέπει να έρθουν στο προσκήνιο» πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
«Αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου των μακροχρόνιων κλιματικών ζημιών, του κόστους για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή» στα νέα κλιματικά δεδομένα, σχολίασε ένας από τους συντάκτες νέας έρευνας της One Earth, ο Ρίτσαρντ Χιντ, συνιδρυτής και διευθυντής του Ινστιτούτου Κλιματικής Λογοδοσίας. Βέβαια, η εστίαση του ενδιαφέροντος στην οικονομική ευθύνη των εταιριών ορυκτών καυσίμων λειτουργεί συμπληρωματικά. Δεν υποκαθιστά τις ευθύνες των αναπτυγμένων έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών. Ευθύνες που επιβεβαίωσε, άλλωστε, και πρόσφατη μελέτη στην επιθεώρηση Nature. Αναδείχθηκε το γεγονός ότι πλούσιες βιομηχανοποιημένες χώρες που ευθύνονται για υπερβολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να πληρώσουν 170 τρισ. δολάρια έως το 2050 σε αναπτυσσόμενες χώρες για την πράσινη μετάβασή τους, προκειμένου να τηρηθεί ο στόχος του περιορισμού της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από 1,5 βαθμό Κελσίου.
Οι εξελίξεις αυτές σημειώνονται σε περίοδο που τα θέματα κλιματικής δικαιοσύνης, χρηματοδότησης και αποζημιώσεων βρίσκονται στο προσκήνιο, ειδικά μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε πέρσι στη Διεθνή Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα, στην Αίγυπτο, για την ίδρυση Ταμείου Απωλειών και Ζημιών. Έρευνες που δείχνουν κινητικότητα σε νομικό επίπεδο, εμπλέκοντας πλέον, εκτός από τους συνήθεις υπόπτους, τα κράτη, και τις εταιρείες: «Αυτό είναι το επόμενο βήμα για τη λογοδοσία των εταιρειών ορυκτών καυσίμων για τον αντίκτυπο των τρισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν στο κλίμα» παρατήρησε ενδεικτικά η Έρικα Λένον, επικεφαλής συνήγορος στο Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου.
Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για το Περιβάλλον, την Κλιματική Αλλαγή και την Ενεργειακή Κρίση
