Πολλά έχει επενδύσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο αυριανό ταξίδι του στην Ουάσιγκτον - και καλό θα ήταν να του βγουν τουλάχιστον εκείνα που έχουν σημασία για τη χώρα. Δύο χρόνια πάλευε την πολυπόθητη πρόσκληση από τον Λευκό Οίκο και την πήρε σε μια φάση εκρηκτική για την Ευρώπη και τον πλανήτη, σε μια φάση που ανατρέπονται άρδην τα δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών. Το τοπίο είναι τόσο ρευστό, ώστε από την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, βράδυ Παρασκευής μέχρι τη στιγμή που θα προσγειωθεί στην αμερικανική πρωτεύουσα ο Μητσοτάκης μπορεί να δούμε ακόμη μεγαλύτερη κλιμάκωση στη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας - και πέρα από τα ματωμένα χώματα της Ουκρανίας.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, αφού κατάφερε με την εισβολή του στην Ουκρανία να νεκραναστήσει το ΝΑΤΟ, πέτυχε και να ωθήσει στην αγκαλιά της Συμμαχίας δύο χώρες που ήταν μάλλον ευτυχισμένες με την ουδετερότητά τους, τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Από την περασμένη Πέμπτη, λοιπόν, όλα κινούνται στον ρυθμό της ενδεχόμενης ένταξης κατ’ αρχάς της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, μιας χώρας με πάνω από 1.300 χιλιόμετρα σύνορα με τη Ρωσία. Η Μόσχα τώρα απειλεί ότι θα αντιδράσει και αίφνης μπήκε στο παιχνίδι και μία από τις σημαντικότερες χώρες του ΝΑΤΟ, που τα πάει καλά με τη “στρατηγική ουδετερότητα”, η δύσκολη γειτόνισσα Τουρκία. Βγήκε, λοιπόν την Παρασκευή ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και είπε ότι δεν βλέπει με καλό μάτι την ένταξη των δύο χωρών του Βορρά στο ΝΑΤΟ, κυρίως επειδή “έχουν μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας τρομοκρατικών οργανώσεων”.
Η τοποθέτηση αυτή έχει δύο πλεονεκτήματα για τον Τούρκο Πρόεδρο. Πρώτον, βοηθάει το παζάρι του με τις ΗΠΑ για τη βελτίωση των σχέσεών του με τη Ουάσιγκτον και δεύτερον, κλείνει το μάτι στη Ρωσία.
Τα παζάρια και οι δεδομένοι
Όταν, λοιπόν, στις 18 του μηνός θα πάει ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Ουάσιγκτον, θα έχει ακόμη έναν μοχλό πίεσης για να διεκδικήσει από τους Αμερικανούς αυτά που θέλει, π.χ. την αναβάθμιση των μαχητικών F-16 και την αγορά νέων. Αντιθέτως, ο Μητσοτάκης πάει αύριο στην Ουάσιγκτον ως… υπεράνω, ως “συνετός και δεδομένος” σύμμαχος, και μάλιστα με δώρο στις βαλίτσες του την επικυρωμένη συμφωνία για τις βάσεις. Όπως, πολύ επιτυχημένα σημείωσε ο διεθνολόγος Σωτήρης Ρούσσος, η διαφορά της τουρκικής διπλωματίας είναι ότι δεν θα πήγαινε ποτέ Πρόεδρος, πρωθυπουργός ή υπουργός Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον με την αμυντική συμφωνία κυρωμένη. Κι αυτό διότι “μια σοβαρή εξωτερική πολιτική θεωρεί μια σημαντική επίσκεψη, και μάλιστα στην Ουάσιγκτον, ως ευκαιρία για σκληρό παζάρι στο ανώτατο επίπεδο και όχι ως επιβράβευση”.
Το “αγκάθι” των F-16
Ο πρωθυπουργός θα προτιμούσε, βέβαια, να μην ασχοληθεί με ταπεινά παζάρια στην Ουάσιγκτον. Θα ήθελε να στραφούν οι προβολείς στην εμφάνισή του στο Κογκρέσο και στην εμπνευσμένη ομιλία που του έχουν ετοιμάσει για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Ωστόσο, η πληροφορία που είδε το φως της δημοσιότητας στη Wall Street Journal λίγες μέρες πριν την έλευσή του στις ΗΠΑ, ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει την πώληση προηγμένων όπλων και άλλου εξοπλισμού για τον τουρκικό στόλο των μαχητικών F-16, προετοιμάζοντας το έδαφος για την πώληση επιπρόσθετων αεροσκαφών στην Άγκυρα, του χάλασε τα σχέδια. Τώρα θα πρέπει να θέσει τόσο στη συζήτησή του με τον Πρόεδρο Μπάιντεν όσο και στην ομιλία του στο Κογκρέσο όλα τα ζητήματα που αφορούν τη σχέση της χώρας με την Τουρκία, όπως παραδέχθηκε την Παρασκευή και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Ο πήχης είναι ψηλά
Να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός είχε δεχθεί σχετικά το ανελέητο σφυροκόπημα της αντιπολίτευσης στη Βουλή κατά τη συζήτηση για την κύρωση της αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, ενώ και ο υπουργός του των Εξωτερικών είχε βάλει στην ίδια συζήτηση τον πήχη ψηλά: “Η αναβάθμιση του τουρκικού οπλοστασίου συνιστά πρόβλημα για έναν απλό λόγο: γιατί η Τουρκία έχει εκδώσει απειλή πολέμου και αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Η θέση της κυβέρνησης είναι σαφής: όχι. Αυτή είναι η θέση της κυβέρνησης, αυτή θα διατυπώσουμε” είχε πει ο Νίκος Δένδιας, ο οποίος συνοδεύει τον πρωθυπουργό στο ταξίδι του στις ΗΠΑ. Μένει να το δούμε λοιπόν.
Οι συσχετισμοί
Για να πούμε και του στραβού το δίκιο όμως, οι Αμερικανοί σ’ αυτή τη φάση έχουν κάθε λόγο να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με την Άγκυρα - και δύσκολα θα πάρουν υπόψη τις ενστάσεις της Ελλάδας. Ο -ούτως ή άλλως σημαντικός- ρόλος της Τουρκίας μετά τη ρωσική εισβολή έχει αναβαθμιστεί, καθώς, μεταξύ πολλών άλλων, και ελέγχει τα Στενά, και προσφέρεται για διαμεσολάβηση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Το πιθανότερο λοιπόν είναι ότι ο Μητσοτάκης θα πάρει μια διαβεβαίωση ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται σε ένα ιστορικά υψηλό επίπεδο και ότι στο μέλλον θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η συνεργασία. Οι συνομιλητές του θα του επαναλάβουν την ευγνωμοσύνη τους “που η Ελλάδα παραμένει ένας σταθερός και έμπιστος σύμμαχος του ΝΑΤΟ, απολύτως απαραίτητος για την ασφάλεια της νότιας πτέρυγας της συμμαχίας”. Κι αν, ω μη γένοιτο, αγριέψουν τα πράγματα στο Αιγαίο, θα του υποσχεθούν πως θα σηκώσουν το τηλέφωνο - και θα πουν “βρείτε τα”.
