Στη μέση του νοσοκομειακού διαδρόμου οι γιατροί και γύρω-γύρω οι ασθενείς. Οι μεν όλο και λιγότεροι λόγω των εργασιακών συνθηκών που επικρατούν. Οι δε όλο και περισσότεροι, καθώς στερούνται το εισόδημα που θα τους επιτρέψει να προσέχουν τον εαυτό και την υγεία τους.
Οι συνεχείς υπερβάσεις του κανονικού τους ωραρίου εξαιτίας των αυξημένων αναγκών που έχει προκαλέσει η διαρκής υποστελέχωση έχουν εξωθήσει ακόμη περισσότερους έμπειρους γιατρούς να αποχωρήσουν από το αποψιλωμένο ΕΣΥ. Οι νεότεροι συνάδελφοί τους πάλι, αποκαρδιωμένοι από τις χαμηλές αμοιβές και την έλλειψη προοπτικής, στρέφουν όλο και πιο συχνά το βλέμμα τους στο εξωτερικό για μια καλύτερη σταδιοδρομία. Ο αντίκτυπος είναι φανερός τόσο στους εργαζόμενους που μένουν πίσω όσο και στους ασθενείς.
Το περιστατικό με τη γιατρό στην Πάτρα, η οποία είχε τροχαίο μετά την εφημερία της και πολλές ώρες συνεχόμενης εργασίας, έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά λίστα ατυχημάτων και δυστυχημάτων τα οποία φαίνεται ότι συνδέονται άμεσα με την εντατικοποίηση της δουλειάς στα νοσοκομεία, καθώς για να καλύπτονται οι ανάγκες, το υγειονομικό προσωπικό πρέπει να υπερβάλλει εαυτόν.
Μετά τη διάσταση που πήρε το τελευταίο ατύχημα, η κυβέρνηση επιχείρησε να αμβλύνει τις αρνητικές εντυπώσεις, με τον Άδωνη Γεωργιάδη να επικαλείται έρευνα που διαψεύδει την εφημερία των 36 ωρών και να εντοπίζει πίσω από τη διάδοση της συγκεκριμένης πληροφορίας μικροπολιτικά κίνητρα. Η πραγματικότητα όμως, όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες γιατρών σε όλη τη χώρα, επιβεβαιώνει ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μια υπερβολή πάνω στην ανάγκη για αντιπολίτευση με οποιονδήποτε τρόπο. Το καθεστώς εργασιακής εξουθένωσης συνιστά μια πραγματικότητα με καθημερινά αντίστοιχα περιστατικά αλλά και περιπτώσεις όπου καταγράφονται συνεχόμενες βάρδιες πολύ μεγαλύτερες των 36 ωρών.
Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που μας μεταφέρθηκε από τον Βασίλη Τσάπα, εντατικολόγο και γραμματέα της ΕΝΙΘ (Ένωση Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης): «Αναισθησιολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο “Άγιος Παύλος” στη Θεσσαλονίκη μού περιέγραφε ότι τη Μεγάλη Εβδομάδα έκανε δύο 48ωρες εφημερίες. Δούλεψε δηλαδή 96 ώρες μέσα σε μία εβδομάδα και δύο φορές 48 ώρες σερί. Ο ίδιος άνθρωπος επίσης μου ανέφερε ότι τον Φεβρουάριο μέσα σε μία εβδομάδα είχε κάνει τρεις εφημερίες και δύο πρωινά, δηλαδή έφτασε συνολικά τις 86 ώρες δουλειάς».
Δέσποινα Τοσονίδου, Ασκληπιείο Βούλας*
Οι υπερωρίες είναι η καθημερινότητα
Εχουν προηγηθεί και άλλα παρόμοια συμβάντα με συναδέλφους οι οποίοι, εξαιτίας της εργασιακής εξουθένωσης, παίρνουν το τιμόνι και γίνονται επικίνδυνοι για τον εαυτό τους. Κι αυτό θέτει κατ’ επέκταση ένα πραγματικό ερώτημα: αν ένας συνάδελφος έπειτα από τόσες ώρες συνεχούς εργασίας και ελάχιστης ξεκούρασης δεν είναι ασφαλής ως οδηγός, γιατί να είναι ασφαλής ως γιατρός; Είναι αυτό που λέμε και ξαναλέμε στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, ότι οι εργασιακές συνθήκες μέσα στις οποίες καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε είναι τέτοιες που μας καθιστούν επικίνδυνους. Το ότι δεν έχει γίνει σωρεία ιατρικών λαθών μέχρι τώρα έχει να κάνει κυρίως με την πολύ μεγάλη εμπειρία που έχουμε οι νοσοκομειακοί γιατροί στο ΕΣΥ.
Το πρωινό ωράριο των γιατρών κανονικά είναι 7ωρο. Η καθημερινή τους ζωή ωστόσο στο νοσοκομείο, ειδικά των ειδικευόμενων, είναι περίπου 10 με 12 ώρες. Και πρέπει να λάβει κανείς υπ’ όψιν ότι αυτές οι επιπλέον ώρες είναι απλήρωτες, δεν φαίνονται πουθενά. Μένουν παραπάνω για να μπορέσουν να διεκπεραιώσουν τα περιστατικά της κλινικής. Και από αλληλεγγύη στον ασθενή, και από αλληλεγγύη στον συνάδελφο που εφημερεύει.
Το τι σημαίνει ότι έχουν αφήσει το ΕΣΥ στον αυτόματο φαίνεται σε όλα τα επίπεδα. Το ακτινολογικό του Ασκληπιείου, νοσοκομείο που εφημερεύει καθημερινά, λειτουργεί το τελευταίο διάστημα με ενάμισι μηχάνημα αντί για τέσσερα, καθώς έχει να γίνει συντήρηση εδώ και επτά μήνες.
* Πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στο Ασκληπιείο, μέλος του Δ.Σ. της ΕΙΝΑΠ (Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας-Πειραιά) και μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της ΟΕΝΓΕ (Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας)
Αγάπη Ηλιάκη, Ιπποκράτειο*
Οκτώ νέοι γιατροί παραιτήθηκαν
Στο δικό μας νοσοκομείο είναι επίσης πολύ δύσκολη η κατάσταση. Οι ειδικευόμενοι δεν παίρνουμε κανένα ρεπό μετά την εφημερία, εξακολουθούμε να δουλεύουμε πρακτικά 32 ώρες συνεχόμενα, 24 ώρες την ημέρα της εφημερίας και άλλες 8 μετά, και παραπάνω αν χρειαστεί. Δεν υπάρχει πρόβλεψη να μας αντικαταστήσει κάποιος κι επειδή είναι πολλοί οι ασθενείς, δεν μπορούμε να φύγουμε.
Μπορεί να μην ξέρω ένα ίδιο περιστατικό που να έχει συμβεί στον δρόμο όπως στην Πάτρα, αλλά ξέρω περιπτώσεις με συναδέλφους που οριακά τους πήρε ο ύπνος στο χειρουργείο. Γιατί κανονικά δεν πρέπει να είσαι εκεί, πρέπει να ξεκουράζεσαι. Η πιθανότητα για ιατρικό λάθος έπειτα από τόσες ώρες υπεργασίας και υπερεφημέρευσης γιγαντώνεται.
Ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι, ενώ δεν παίρνουμε τα ρεπό που δικαιούμαστε, υπογράφεται ότι τα παίρνουμε κανονικά, με αποτέλεσμα και να μην ξεκουραζόμαστε, και να μην πληρωνόμαστε για τις επιπλέον εργάσιμες ημέρες.
Λόγω αυτής της αντιμετώπισης έχουν παραιτηθεί από το Ιπποκράτειο οκτώ νέοι ειδικευόμενοι παθολόγοι. Έφυγαν οκτώ άνθρωποι που είχαν σκοπό να μείνουν στο νοσοκομείο για τουλάχιστον δύο χρόνια χωρίς να έχει ακολουθήσει μέχρι στιγμής αντικατάστασή τους.
* Ειδικευόμενη παθολόγος, μέλος του Ενωτικού Κινήματος για την Ανατροπή
Βασίλης Τσάπας, Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκης*
Οι γιατροί της επαρχίας υπερβαίνουν ακόμη και τις 60 ώρες εργασίας
Η εντατική εργασία συνίσταται στο ότι η πλειονότητα των γιατρών δουλεύει πολύ περισσότερες ώρες απ’ ό,τι «πρέπει». Δεν τηρούνται βασικά εργασιακά δικαιώματα, όπως είναι η ημέρα ανάπαυσης, και δουλεύουμε επίσης σε πολύ κακές συνθήκες εργασίας, οι οποίες δεν έχουν να κάνουν μόνο με το ωράριο.
Η νομοθεσία που διέπει το ωράριο των γιατρών του ΕΣΥ λέει ότι πρέπει να εργαζόμαστε ως 48 ώρες την εβδομάδα και ύστερα από έγγραφη ελεύθερη συναίνεση του γιατρού το ωράριό μας μπορεί να επεκταθεί ως 60 ώρες την εβδομάδα. Η νομοθεσία για το 48ώρο έχει γίνει προς εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και στο πλαίσιο των εργασιακών δικαιωμάτων, και στο πλαίσιο ασφαλούς παροχής ιατρικής υπηρεσίας. Η υπέρβαση του 48ωρου είναι ελληνική προσθήκη, η οποία αρχικά έγινε για διάστημα τριών ετών, αλλά μετά παρατείνεται συνέχεια η χρονική διάρκεια ισχύος της. Σε κάθε περίπτωση, η νομοθεσία λέει ότι το απώτατο όριο είναι 60 ώρες την εβδομάδα.
Δεν υπάρχει ωστόσο ούτε ένας γιατρός στην Ελλάδα που να έχει δηλώσει εγγράφως ότι συναινεί στην υπέρβαση του 48ωρου. Παρ’ όλα αυτά, η συντριπτική πλειονότητα των γιατρών του ΕΣΥ υπερβαίνει το 48ωρο. Σε ό,τι αφορά το 60ωρο, η μεγάλη πλειονότητα των γιατρών της επαρχίας το υπερβαίνει και αυτό. Δεδομένου ότι πάρα πολλές κλινικές πρώτης γραμμής (Παθολογική, Χειρουργική, ΜΕΘ, Καρδιολογική) στην επαρχία είναι με λιγότερους από τέσσερις γιατρούς μέσα στην κλινική, αυτό τεκμαίρει το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα γιατρών με ειδικότητες πρώτης γραμμής ξεπερνούν το 60ώρο. Τρεις γιατροί θα πει δέκα εφημερίες τον μήνα.
* Εντατικολόγος ΜΕΘ, γραμματέας της ΕΝΙΘ (Ένωση Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης) και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΟΕΝΓΕ
Δημήτρης Ζιαζιάς, Γενικό Κρατικό Νίκαιας*
Συνάδελφός μας πέθανε ενώ έκανε διπλοβάρδια
Υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια κι έχει κατοχυρωθεί, κυρίως μετά την πανδημία, μια κατάσταση που είναι τραγική. Καταρχήν σημειώνεται ένα μεγάλο κύμα φυγής και παραιτήσεων, είτε προς τον ιδιωτικό τομέα είτε προς άλλες χώρες, παλιών γιατρών, έμπειρων, που είναι χρόνια στο ΕΣΥ, οι οποίοι λόγω της υπερεργασίας δεν αντέχουν άλλο. Άρα, πρακτικά έχουμε μείωση των απασχολούμενων γιατρών στα δημόσια νοσοκομεία, με συνέπεια αυτοί που μένουν πίσω να κάνουν δουλειά για δύο και τρεις γιατρούς.
Ταυτόχρονα, έχουμε αύξηση της προσέλευσης ανθρώπων σε δημόσια νοσοκομεία, άρα έχουμε και αύξηση του όγκου εργασίας. Αυτό συμβαίνει γιατί καταρχήν λόγω Covid εκτινάχθηκε ο αριθμός ανθρώπων που έχουν αφεθεί χωρίς προσωπικούς γιατρούς και παρακολούθηση και είναι επίσης άνθρωποι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα.
Στη δική μας περίπτωση έχουμε δεκάδες κενές οργανικές θέσεις ιατρικού και υγειονομικού προσωπικού. Όταν εφημερεύει το νοσοκομείο, κάθε φορά είναι και πιο δύσκολα. Έχουμε δεκάδες περιστατικά που μπαίνουν σε αγωγή, έχουμε έλλειψη πολλών κρεβατιών λόγω και των ανακαινίσεων σε διάφορους χώρους του νοσοκομείου.
Κάθε τρίμηνο-τετράμηνο υπάρχουν περιστατικά όπως της Πάτρας. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Συνάδελφός μας τραυματιοφορέας, νέος άνθρωπος, 57 ετών, πέθανε εν ώρα εργασίας τη Μεγάλη Παρασκευή ενώ εκτελούσε διπλοβάρδια.
* Επιμελητής-παθολόγος, μέλος Γενικού Συμβουλίου ΟΕΝΓΕ
Ελένη Γκιόκα, Γενικό Νοσοκομείο Άρτας*
Εφημερεύουμε χωρίς να υπάρχει Ακτινολογικό
Σε ποσοστό 45% οι οργανικές θέσεις του νοσοκομείου μας παραμένουν κενές εδώ και καιρό. Αυτή τη στιγμή υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα στην Παθολογική, όπου έχουν μείνει τρεις συνάδελφοι, και μάλιστα ο ένας είναι σε παράταση συνταξιοδότησης - μένουν μέχρι τα 70 οι γιατροί πια. Έχουμε μια καθημερινότητα με πολλές εφημερίες, 10, 11, 12, αντί για 6 τον μήνα, με όλη την επικινδυνότητα που μπορεί να έχει αυτό. Με μεταφερόμενους γιατρούς, «εντέλλεσθε» από άλλα νοσοκομεία, από άλλες δομές, από την Πρωτοβάθμια, με αποτέλεσμα ωστόσο και να υποστελεχώνεται η Πρωτοβάθμια, και να μην δίνεται ουσιαστική λύση σ’ εμάς. Να πηγαίνουν από τα Γιάννενα γιατροί να καλύψουν το Αγρίνιο, από τα Γιάννενα να καλύψουν την Άρτα, να πηγαίνουν στην Πρέβεζα, στη Λευκάδα. Δηλαδή ένα δίκτυο μεταφερόμενων, κινούμενων ανθρώπων, που λείπουν από κει που φεύγουν και δεν μπορούν και να προσφέρουν ουσιαστικά με μια εφημερία εκεί που πηγαίνουν. Είναι καθαρά προσχηματικό. Είναι ίσα για να υπάρχει ένα ανάχωμα στο έκτακτο που θα συμβεί.
Το Ακτινολογικό μας διαθέτει μόλις έναν μόνιμο γιατρό, ενώ υπάρχουν μέρες που μένουν κενές στο πρόγραμμα. Δηλαδή εφημερεύει το νοσοκομείο χωρίς να έχει Ακτινολογικό, χωρίς να μπορείς να κάνεις έναν υπέρηχο ή μια αξονική.
* Παιδίατρος, μέλος του Δ.Σ. της ΕΙΝΗ (Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Ηπείρου)
Κώστας Στόκος, ΜΕΘ Κοζάνης*
Εχω να πάρω άδεια από το 2022
Είμαστε τέσσερις γιατροί, πήραμε και μία πέμπτη, αλλά δεν μπορεί να μπει ακόμη στις εφημερίες, πρέπει να εκπαιδευτεί. Το αποτέλεσμα είναι να κάνουμε πολύ μεγάλο αριθμό εφημεριών πέραν του νόμιμου. Στον καθένα μας αντιστοιχούν περίπου 7 με 8 τον μήνα, ενώ το κανονικό είναι 4 με 6, ανάλογα αν δουλεύεις 48ωρο ή 60ωρο. Που σημαίνει ότι κάνουμε περίπου 2 εφημερίες την εβδομάδα. Επί Covid, για τρία χρόνια κάναμε 10, 11, 12 εφημερίες και δεν υπήρχε κανείς να μας αναπληρώσει αν αρρωσταίναμε. Εγώ έχω να πάρω άδεια από το 2022. Δεν υπάρχει κάποιος να με καλύψει, δεν βγαίνουν οι αριθμοί.
Εχουν υπάρξει πάρα πολλά περιστατικά κακής διαχείρισης σε βάρος των ασθενών εξαιτίας αυτής της πολιτικής. Το 2020 η κλινική βρέθηκε να μην έχει καθόλου αναισθησιολόγο λόγω της παραίτησης τριών αναισθησιολογών σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις συνθήκες που επικρατούν. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν πολύ σοβαρά προβλήματα με ασθενείς που ήρθαν εκείνες τις μέρες στα επείγοντα καθώς δεν υπήρχε κανείς να καλύψει με γνώση και επάρκεια τη συγκεκριμένη ανάγκη.
* Διευθυντής της ΜΕΘ του Μαμάτσειου Νοσοκομείου Κοζάνης
