Η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με τις σφοδρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η ταχύτητα μεταβολής των κλιματικών συνθηκών και η ένταση των καιρικών φαινομένων καθιστούν επιτακτική την ανάγκη συνειδητοποίησης της -υπαρξιακής για τις κοινωνίες μας- κρισιμότητας του φαινόμενου.
Παρότι σε διακηρυκτικό επίπεδο το σύνολο σχεδόν των διεθνών οργανισμών, των δημόσιων θεσμών, των επιχειρήσεων και των συλλογικών εκπροσωπήσεων της κοινωνίας αναφέρεται εμφατικά στην κλιματική μετάβαση και τη βιώσιμη ανάπτυξη, στο δια ταύτα καταγράφονται σημαντικές αποκλίσεις σε ό,τι αφορά τις προτεραιότητες που πρέπει να τεθούν και τα εργαλεία που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Η εξέταση της δημόσιας και επιστημονικής συζήτησης αναδεικνύει ειδικότερα ορισμένα διλήμματα και «ανοιχτά» θέματα. Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, οι απόψεις για τη δυνητική συνεισφορά των τεχνολογικών καινοτομιών σε σχέση με τους κλιματικούς στόχους και τα σχετικά χρονικά ορόσημα που έχουν τεθεί διαφέρουν. Αποτελεί η τεχνολογία ικανή συνθήκη για την υποστήριξη της κλιματικής μετάβασης στο πλαίσιο ενός μοντέλου πράσινης οικονομικής μεγέθυνσης ή, αντιθέτως, χρειάζονται σήμερα πιο ριζικές αλλαγές στο οικονομικό και καταναλωτικό μοντέλο στην κατεύθυνση του slow growth ή ακόμα και της απομεγέθυνσης;
Το Iνστιτούτο ΕΝΑ συμμετέχει στον σχετικό διάλογο δημοσιεύοντας δύο κείμενα εργασίας τα οποία παρουσιάζουν εναλλακτικά «μονοπάτια» για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων:
Το πρώτο κείμενο Εναλλακτικές «παρεμβάσεις» για την κλιματική αλλαγή με συντάκτη τον Γιάννη Κουρή, Συντονιστή του Κέντρου Πολιτικής Θεωρίας ΕΝΑ, Ειδικού Συμβούλου Ναυτιλιακών CleanTrade, για λογαριασμό του Παρατηρητηρίου Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΕΝΑ, παρουσιάζει μια σειρά «εναλλακτικών παρεμβάσεων» -οικονομικών και κοινωνικών- έχοντας ως παραδοχή ότι η τεχνολογία -αν και απολύτως αναγκαία- δεν μπορεί από μόνη της να εξασφαλίσει τη διάσωση του πλανήτη χωρίς να μεταβληθεί το ισχύον παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο το οποίο στηρίζεται στην άκρατη μεγέθυνση. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τον συντάκτη, επιτάσσει τη διερεύνηση ριζικών αλλαγών στο κυρίαρχο αναπτυξιακό μοντέλο, και εν γένει στην πολιτισμική και κοινωνική κατανόηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, με ένταξη -στον πυρήνα της προσέγγισης αυτής- της μέριμνας για τη μείωση των κοινωνικών και κλιματικών ανισοτήτων.
Το δεύτερο κείμενο Κλιματική αλλαγή – ανισότητες – τεχνολογία & οικονομική ανάπτυξη, του Κωνσταντίνου Βαλσαμάκη, ΜΒΑ, MSc, PhDc, Αποφοίτου Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και επιστημονικού συνεργάτη του ΕΝΑ, εστιάζει στις αναγκαίες τεχνολογικές επαναστάσεις και λύσεις που πρέπει να επιτευχθούν στους επιμέρους τομείς και κλάδους της οικονομίας με στόχο μια νέα μορφή οικονομικής ανάπτυξης η οποία θα έχει επίκεντρο τον πλανήτη και τη βιωσιμότητά του, και όχι αποκλειστικά το κέρδος. Στο πλαίσιο αυτό, ο συντάκτης παρουσιάζει τις δυνατότητες και προοπτικές της τεχνολογίας στους τομείς της ενέργειας, της αυτοκινητοβιομηχανίας και των μεταφορών, της γεωργίας και κτηνοτροφίας και της ναυτιλίας ενώ εξετάζει και το μείζον ζήτημα των κλιματικών ανισοτήτων.
Παρά τη διαφορετική έμφαση που αποδίδεται στο δυνητικό αντίκτυπο της τεχνολογίας, η σύγκλιση των δύο κειμένων είναι συνολικά ισχυρή σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές επιπτώσεις και προϋποθέσεις της κλιματικής μετάβασης. Η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής περνάει πρωτίστως και αναπόφευκτα μέσα από την καταπολέμηση των διαφόρων μορφών ανισοτήτων: εισοδηματικών, κλιματικών, περιφερειακών και μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών.
Ινστιτούτο ΕΝΑ / Μπορούν η αγορά και η τεχνολογία να μας «σώσουν» από την κλιματική αλλαγή;
