Οι προσπάθειές μας δείχνουν ότι η πολυμέρεια μπορεί να εκφράσει ελπίδα σε μια εποχή γεωπολιτικής αβεβαιότητας». Τα αισιόδοξα λόγια ανήκουν στον Στίβεν Γκιλμπό, τον Καναδό υπουργό Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, και σφράγισαν την ολοκλήρωση των εργασιών της 16ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα, της COP16, στη Ρώμη, στα τέλη Φεβρουαρίου. Πάνω από 140 χώρες κατάφεραν ό,τι δεν κατάφερε πέρυσι τον Νοέμβριο η σύνοδο κορυφής στο Κάλι της Κολομβίας: να δώσουν κάποιες απαντήσεις στις πιεστικές ανάγκες προστασίας των οικοσυστημάτων και των υπό εξαφάνιση ειδών.
Συγκεκριμένα, στη Ρώμη οι χώρες που μετείχαν στη Διάσκεψη συμφώνησαν σε έναν οδικό χάρτη για την εξεύρεση 200 δισ. δολαρίων ετησίως, με χρονικό ορίζοντα το 2030, για την προστασία της βιοποικιλότητας και την υλοποίηση των στόχων που έχει θέσει το Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα του Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ. Πρόκειται για τη συμφωνία-ορόσημο στην οποία κατέληξε τον Δεκέμβριο του 2022 η COP15 του ΟΗΕ με τον φιλόδοξο στόχο να μπει τέλος στην καταστροφή των οικοσυστημάτων και στη μαζική εξαφάνιση των ειδών. Τέθηκαν 23 στόχοι, όπως, μεταξύ άλλων, η διασφάλιση του καθαρού νερού, η μείωση της χρήσης βλαβερών χημικών ουσιών, η μείωση κατά το ήμισυ των αποβλήτων τροφίμων κ.ά. Όμως ο κεντρικός στόχος έχει να κάνει με την προστασία του 30% της ξηράς και των παράκτιων υδάτων ως το 2030, που κωδικοποιήθηκε ως «30-30». Θεωρείται εμβληματικός και συνδέεται με τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό Κελσίου, τον στόχο της εξίσου σημαντικής Συμφωνίας του Παρισιού.
Ωστόσο, τόσο η αισιοδοξία του Καναδού υπουργού όσο και τα δάκρυα της προέδρου της συνόδου Σουζάνα Μουχάμαντ, της απερχόμενης υπουργού Περιβάλλοντος της Κολομβίας, που κατά τη λήξη των εργασιών της Διάσκεψης μίλησε για «ιστορική μέρα», αποτυπώνουν την ανακούφιση αλλά παράλληλα και τα μεγάλα εμπόδια που αντιμετωπίζει η υπόθεση της προστασίας της φύσης. Παρά την επίτευξη συμφωνίας στη Ρώμη ύστερα από την παταγώδη αποτυχία στο Κάλι, εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για το ενδεχόμενο η δεκαετία του 2020 να σηματοδοτήσει άλλη μία χαμένη δεκαετία αποτυχημένων προσπαθειών περιορισμού της απώλειας της βιοποικιλότητας. Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Carbon Brief και τον βρετανικό Guardian, το 51% των χωρών που μετείχαν (70 χώρες από τις 137) και κατέθεσαν τα σχέδιά τους για την επίτευξη των στόχων του Πλαισίου για τη Βιοποικιλότητα δεν δεσμεύεται για τον στόχο του 30% προστασίας της βιοποικιλότητας ως το 2030 εντός των συνόρων του. Οι χώρες αυτές είτε δεσμεύονται για προστασία μικρότερου ποσοστού της φύσης τους είτε δεν παρέχουν κανένα αριθμητικό στοιχείο! Μεταξύ τους βρίσκονται κάποιες με την πιο πλούσια φύση στον πλανήτη, όπως η Ινδονησία, το Περού, η Νότιος Αφρική, μαζί με ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία.
Ο Μπράιαν Ο Ντόνελ, επικεφαλής της Εκστρατείας για τη Φύση, εξηγεί στον Guardian ότι οι χώρες δεν βρίσκονται σε τροχιά εκπλήρωσης του στόχου προστασίας του 30% εξαιτίας της απουσίας χρηματοδότησης από τις πλούσιες χώρες προς τις φτωχές και της μη δέσμευσης των παγκόσμιων ηγεσιών: «Να είμαστε σαφείς: Δεν μιλάμε για έναν “συμπαθητικό στόχο”, αλλά για έναν ουσιαστικό στόχο αν θέλουμε να αποτρέψουμε την εξαφάνιση χιλιάδων ειδών και να διατηρήσουμε τις υπηρεσίες που παρέχει μια αλώβητη φύση, όπως η επικονίαση, το φιλτράρισμα νερού και αέρα, η πρόληψη πανδημιών κ.ά.». Θέλουμε;
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων, Εξωτερικής Πολιτικής, Ευρωπαϊκής Ενέργειας και Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
