Ρημαγμένη από φυσικές καταστροφές, πραξικοπήματα, εγκληματικότητα, αλλά πάνω απ’ όλα την πιο ακραία φτώχεια, η Αϊτή συνεχίζει να διολισθαίνει προς το χάος και την ανομία. Ένας μετά τον άλλον κυβερνητικοί αξιωματούχοι και ξένοι υπήκοοι εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα Πορτ-ο-Πρενς, που ελέγχεται πλέον στο μεγαλύτερο μέρος της από εγκληματικές συμμορίες.
Η τελευταία σε μια σειρά κρίσεων που έχουν πλήξει τη φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου άρχισε να ξεδιπλώνεται το 2021 με τη δολοφονία του Προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ. Η κακοδαιμονία της Αϊτής έχει, φυσικά, πολύ βαθύτερα αίτια. Από τον καταστροφικό σεισμό του 2010 στη βάναυση δικτατορία του καθεστώτος Ντιβαλιέ ή ακόμα και στις τερατώδεις «αποζημιώσεις» που κλήθηκε να πληρώσει στη Γαλλία η χώρα αυτή των επαναστατημένων σκλάβων στις αρχές του 19ου αιώνα.
Η πιο πρόσφατη κρίση έφτασε στο απόγειό της την Κυριακή, όταν οι Αρχές κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απαγόρευση νυχτερινής κυκλοφορίας μετά τις εφόδους συμμοριών σε φυλακές της χώρας και την απελευθέρωση χιλιάδων κρατουμένων. Τουλάχιστον 10 άτομα έχασαν τη ζωή τους στις σφοδρές μάχες που σημειώθηκαν εκεί.
Οι πάνοπλες συμμορίες, που ελέγχουν μεγάλο μέρος της επικράτειας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας, έχουν εντείνει το τελευταίο διάστημα τις επιθέσεις τους σε αστυνομικά τμήματα και δημόσιες υπηρεσίες με στόχο να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Αριέλ Ανρί, ο οποίος παραμένει στην εξουσία από το 2021.
Κρίση νομιμοποίησης
Ο Ανρί ανέλαβε την προεδρία της χώρας μετά τη δολοφονία του Μοΐζ και έχει επανειλημμένα αθετήσει την υπόσχεσή του να προκηρύξει εκλογές. Η κρίση νομιμοποίησης έχει επιτρέψει στις ήδη πανίσχυρες συμμορίες να επεκτείνουν τη δράση τους. Μάλιστα, ύστερα από την απόφαση του ΟΗΕ να στείλει στη χώρα ειρηνευτική δύναμη, οι δύο μεγαλύτερες από αυτές, η G9 και η Gpep, κήρυξαν ανακωχή προκειμένου να στρέψουν από κοινού τα πυρά τους κατά της κυβέρνησης.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε «πολύ ανήσυχος για την ταχεία επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας» και κάλεσε την κυβέρνηση Ανρί και τους διεθνείς εταίρους της να λάβουν μέτρα για να «προχωρήσει η πολιτική διαδικασία μέσω της διεξαγωγής εκλογών». Την έντονη ανησυχία της εξέφρασε, όπως θα περίμενε κανείς, και η Ουάσιγκτον, που προσπαθεί να αποφύγει πάση θυσία ένα νέο κύμα προσφύγων προς τις νότιες ακτές της.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ και ΜΚΟ, από την αρχή της χρονιάς το κύμα βίας στη χώρα έχει ενταθεί δραματικά, με αποτέλεσμα νέους εκτοπισμούς πέρα από τους περίπου 200.000 που είχαν ήδη καταγράψει μέσα σε μερικούς μήνες υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.
Οι εκτοπισμένοι, ανάμεσά τους πολλά παιδιά και γυναίκες -ανάμεσα στις οποίες και έγκυες- έχουν πλημμυρίσει σχολεία, γήπεδα ποδοσφαίρου, γυμναστήρια, ακόμα και δημόσια κτήρια, σύμφωνα με την Καρλότα Πιανιτζάνι, εκπρόσωπο της αφρικανικής ΜΚΟ Alima.
Περιμένοντας τους Κενυάτες
«Αυτή την εβδομάδα το μεγαλύτερο δημόσιο νοσοκομείο ανέστειλε τη λειτουργία του» σημείωσε η Κ. Πιανιτζάνι, ενώ και η δική της ΜΚΟ περιόρισε πολύ τη δραστηριότητά της εξαιτίας της βίας.
Ο ΟΗΕ εκτιμά πως πάνω από 8.400 άνθρωποι έπεσαν πέρυσι θύματα των συμμοριών -ο αριθμός αυτός συμπεριλαμβάνει δολοφονημένους- σχεδόν 5.000 - τραυματίες και απαχθέντες. Τα θύματα αυξήθηκαν «κατά 122% σε σύγκριση με το 2022», με βάση τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών.
Ο πρωθυπουργός Ανρί, που υπέγραψε την περασμένη εβδομάδα στο Ναϊρόμπι όπου είχε συνομιλίες με τον Πρόεδρο της χώρας Γουίλιαμ Ρούτο συμφωνία για την ανάπτυξη περίπου χιλίων Κενυατών αστυνομικών στη χώρα του, ήταν καθ’ οδόν προς την Αϊτή όταν οι συμμορίες επιτέθηκαν στις φυλακές.
Οι ΗΠΑ έχουν υποσχεθεί να υποστηρίξουν τη διεθνή δύναμη προσφέροντας χρηματοδότηση και τεχνικά μέσα, όχι όμως προσωπικό. Η Ουάσιγκτον έχει παράλληλα καλέσει όσους Αμερικανούς πολίτες παραμένουν στην Αϊτή να εγκαταλείψουν τη χώρα «το συντομότερο δυνατόν».
