Οταν λέμε λόμπινγκ στις Βρυξέλλες, το μυαλό μας δεν χρειάζεται να το ταυτίζει μόνο με το Κατάρ, την Εύα Καϊλή και τον Παντσέρι, τις αυτοκινητοβιομηχανίες, τους κολοσσούς της νέας τεχνολογίας ή... τη σοκολάτα (απολαυστική η σχετική αφήγηση του Τζόναθαν Κόου στο «Μπόρνβιλ»), αφού υπάρχει και ο αγροτικός τομέας - βιομηχανία, αλλά και συνδικάτα... Μάλιστα, η μαζική κάθοδος των τρακτέρ στην άτυπη πρωτεύουσα της Ευρώπης συνδέεται και με αυτή τη διάσταση.
Ο αγροτικός κόσμος, που γεμίζει τις κεντρικές αρτηρίες της Ευρώπης, δεν είναι ένα ενιαίο σύνολο ούτε ζητά τα ίδια πράγματα - ίσα-ίσα που μερικές φορές τα αιτήματα είναι αντιτιθέμενα. Κοινή «καύσιμη ύλη» για τον ξεσηκωμό παραμένουν η αύξηση του κόστους παραγωγής, τα ακριβά καύσιμα, η ΚΑΠ, οι ανεπαρκείς ενισχύσεις και, βέβαια, οι διακρατικές συμφωνίες της Ε.Ε. με τη Λατινική Αμερική (στις οποίες αναφέρθηκε η ΑΥΓΗ της προηγούμενης Κυριακής), όπως και ο τρόπος, οι χρόνοι και οι πόροι για την πράσινη μετάβαση, αλλά κάπου εδώ αρχίζουν να αχνοφέγγουν τα αντιτιθέμενα συμφέροντα, που συνυπάρχουν, ακόμα, στα ίδια μπλόκα.
Δώρα Φον ντερ Λάιεν-Μητσοτάκη στην αγροτική βιομηχανία
Στους διαδρόμους των Βρυξελλών κανένας δεν παραξενεύτηκε όταν, μετά τις σφοδρές αντιδράσεις της ισχυρής αγροτικής βιομηχανίας, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι αποσύρεται το σχέδιο, που αποσκοπούσε στον περιορισμό της χρήσης των φυτοφαρμάκων στη γεωργία κατά 50% έως το 2030. Η απόφαση χαιρετίστηκε από κορυφαίους ευρωβουλευτές και στελέχη της κεντροδεξιάς πολιτικής οικογένειας, της ίδιας που θέσπισε (με ενεργό συμβολή και του Κυριάκου Μητσοτάκη) το πάγωμα για έναν τουλάχιστον χρόνο της απαίτησης για αγρανάπαυση προς χάριν της βιοποικιλότητας.
Τη διάσταση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην αγροτική βιομηχανία και στους μικρότερους παραγωγούς, που θέλουν πιο φιλικές στο περιβάλλον (και στη διατροφή) καλλιέργειες, είχε αναδείξει πριν από ένα εξάμηνο μια κοινή έρευνα της Lighthouse Reports και του Politico. Μάλιστα, μέσα από συνεντεύξεις με 120 παραγωγούς, καθηγητές πανεπιστημίων, συνδικαλιστές, αλλά και στελέχη των αρμόδιων διευθύνσεων της Ε.Ε., που μιλάνε υπό καθεστώς ανωνυμίας, αναδεικνύεται ο ρόλος της Copa-Cogeca, της μεγαλύτερης αγροτοσυνδικαλιστικής ένωσης, στο λόμπινγκ σε βάρος των μικρότερων παραγωγών.
Η θαρραλέα ντρίμπλα του Τίμερμανς
Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ο τότε αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επικεφαλής της Πράσινης Συμφωνίας Φρανς Τίμερμανς εισήγαγε τη βασική γεωργική μεταρρύθμιση Farm to Fork, επέλεξε να μην παραδώσει τον σχετικό φάκελο στη Διεύθυνση Γεωργίας, αλλά στη Διεύθυνση Υγείας, που είναι αρμόδια και για την ασφάλεια των τροφίμων. Η κίνηση του Ολλανδού ευρωσοσιαλιστή χαρακτηρίστηκε «πολύ θαρραλέα» από πρώην αξιωματούχο της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας, που μίλησε στο πλαίσιο της έρευνας. Ο λόγος, απλός: Η αγροτοσυνδικαλιστική Copa-Cogeca δεν είχε πρόσβαση στη Γ.Δ. Υγείας... Στους διαδρόμους όλοι ψιθύριζαν πως, αντίθετα, έβλεπε ό,τι έφτανε στην αγροτική διεύθυνση, ακόμα και όταν βρισκόταν σε εκκρεμότητα. Έβλεπε τα έγγραφα και τα επηρέαζε. Το παραδέχτηκε, άλλωστε, και ο γενικός διευθυντής της οργάνωσης Πέκα Πεσόνεν, θέτοντας το ερώτημα: «Από πού νομίζετε ότι προέρχονται όλες αυτές οι χιλιάδες τροπολογίες; Μόνο από τα επιμελητήρια και τους ίδιους τους ευρωβουλευτές;»... Είχε προηγηθεί η δημόσια καταγγελία του Ρουμάνου ευρωβουλευτή Αλίν Μιτούτα, σκιώδους εισηγητή για τα σχολικά προγράμματα για το γάλα, τα φρούτα και τα λαχανικά, ότι είχε δεχθεί ένα (όχι και πολύ) συγκεκαλυμμένα απειλητικό e-mail από σύμβουλο της οργάνωσης. Ο δε προκάτοχος του Πεσόνεν, Ντανιέλ Γκεγκέν έχει συγγράψει ολόκληρο βιβλίο για τον λαβύρινθο του λόμπινγκ, όπου σημειώνει με νόημα ότι οι εμπειρογνώμονες της οργάνωσης μετά από ένα διάστημα 5-7 ετών εντάσσονταν στη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας…
Μεταλλαγμένα ή βιολογικά;
Η Copa-Cogeca ιδρύθηκε το 1962 και δήλωνε ότι εκπροσωπούσε 22 εκατομμύρια παραγωγούς και αγροτικές μονάδες. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια αιμορραγεί, καθώς αποχωρούν οργανώσεις από διάφορες χώρες, όπως η τσεχική ένωση. Μεταξύ των βασικών ενστάσεών τους, η αντίθεση της Copa-Cogeca στην προσπάθεια περιορισμού των επιδοτήσεων της ΚΑΠ για τις μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. «Εάν περάσουν οι σημερινές θέσεις της Copa, θα είναι οι παραδοσιακοί αγρότες των οικογενειακών μονάδων αυτοί που τελικά θα χάσουν τα περισσότερα».
Ακόμα πιο καθαρά εξηγούν την αντίθεσή τους τα μέλη της διεθνούς οργάνωσης La Vía Campesina, που εκπροσωπεί μικρούς αγρότες υπέρμαχους των βιολογικών καλλιεργειών. «Προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε την κυρίαρχη στις Βρυξέλλες ιδέα ότι οι νέες τεχνολογίες θα λύσουν κάθε πρόβλημα στη γεωργία, ότι με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τα ρομπότ και τα drones, μπορείτε να ελέγχετε τα πάντα στη φάρμα σας από το τηλέφωνό σας» δήλωνε στο πλαίσιο της έρευνας ο Ζαν Ματιέ Θεβενό. «Το είδος της γεωργίας που προωθούν είναι επικίνδυνο για τη διατροφή»... Άλλωστε, λόγω κόστους και μόνο θα ωφελούνταν μόλις το 0,1% του συνολικού αριθμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Ο Πεσόνεν ουσιαστικά επιβεβαίωσε τις ανησυχίες, δηλώνοντας πως δεν αντιτίθεται στη βιολογική γεωργία και στις πράσινες πολιτικές, «αλλά πρέπει να στηριχθεί από την ίδια την αγορά».
Η αντιπαράθεση στο εσωτερικό του ίδιου του αγροτικού κινήματος είναι πάντα η ίδια: να μπει στο επίκεντρο η αγορά -με μεγάλες επενδύσεις για συγκέντρωση σε μεγάλες μονάδες- ή να πριμοδοτηθεί η παραγωγή τροφίμων χωρίς φυτοφάρμακα. Αυτό κοστίζει περισσότερο, σημειώνουν, θέτοντας το ερώτημα: Είναι πρόθυμοι οι καταναλωτές να πληρώσουν; Στην κοινωνία απομένει να δώσει την απάντηση, που αφορά τη διατροφή της, την υγεία της και, μέσω της προώθησης πράσινων πολιτικών, την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Με παράλληλη χρηματοδότηση της μεταβατικής φάσης.
