Η ΑΥΓΗ της Κυριακής παρουσιάζει τα βασικά σημεία των εισηγήσεων του Χιλιανού Κάρλος Μαργκότα, προέδρου της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και του Αργεντινού ποιητή Χόρχε Μποκανέρα στην εκδήλωση του the pressproject στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για τα 50 χρόνια από το πραξικόπημα κατά του Αλιέντε στη Χιλή. Ο Μαργκότα και ο Μποκανέρα καταθέτουν τις ανησυχίες τους για την Ακροδεξιά στη Λατινική Αμερική, παρόντων μελών του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων 1967-1974 και της ηθοποιού Μάνιας Παπαδημητρίου
Τα ανθρώπινα δικαιώματα 50 χρόνια μετά το πραξικόπημα
Μιλάει ο Κάρλος Μαργκόττα, πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Χιλής
…Το πραξικόπημα του 1973 στη Χιλή όχι μόνο διέκοψε τη δημοκρατική ζωή της χώρας, αλλά μέσω της πολιτικής εξόντωσης προκάλεσε τρόμο στον πληθυσμό και μαζική, σοβαρή και συστηματική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της συντριπτικής πλειονότητας των Χιλιανών...
Σύμφωνα με τις Επιτροπές που δημιουργήθηκαν για να διαπιστωθεί η “Αλήθεια”, ο συνολικός αριθμός των επίσημα ταξινομημένων θυμάτων είναι 40.175 άτομα (εκτελεσθέντες, εξαφανισμένοι κρατούμενοι και θύματα βασανιστηρίων). Σήμερα, 50 χρόνια μετά την εφαρμογή αυτής της πολιτικής εξόντωσης, και μετά από 33 χρόνια μετάβασης, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το αίτημα για τον δέοντα σεβασμό τους συνεχίζουν να αποτελούν μέρος του δημόσιου διαλόγου από τα επιζώντα θύματα και τους συγγενείς των θυμάτων…
Κυκλοφορούν βασανιστές και απαγωγείς
Στα ζητήματα της “Αλήθειας”, 1.162 Χιλιανοί και Χιλιανές παραμένουν μέχρι σήμερα ως αγνοούμενοι κρατούμενοι… Στη Δικαιοσύνη, αν και υπάρχουν 100 εγκληματίες κατά της ανθρωπότητας που έχουν καταδικαστεί και φυλακιστεί (σε προνομιακές συνθήκες εγκλεισμού και με χαμηλές ποινές), ο αριθμός των παραβατών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τη Δικαιοσύνη δεν είναι συνεπής με το μέγεθος της τραγωδίας που βιώθηκε. Εκατοντάδες από αυτούς χαίρουν απόλυτης ατιμωρησίας και τα επιζώντα θύματα συχνά -ιδιαίτερα στις μικρές πόλεις- συναντούν τους απαγωγείς και τους βασανιστές τους στον δρόμο, κάτι που συνιστά απαράδεκτη μορφή εκ νέου θυματοποίησης...
Δεν έχει υπάρξει καμία αναδιάρθρωση των Ενόπλων Δυνάμεων και της αστυνομίας. Δεν έχει υπάρξει καμία σε βάθος μεταρρύθμιση του δικαστικού σώματος ούτε εφαρμόστηκαν πολιτικές που να προωθούν την εκπαίδευση των πολιτών στα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο στην επίσημη όσο και στην άτυπη εκπαίδευση. Όλα τα παραπάνω επιδεινώνονται από την έλλειψη πολιτικών Μνήμης από την Πολιτεία.
Για μας οι παραβιάσεις αυτές διευκόλυναν την εφαρμογή μιας πολιτικής μαζικής, σοβαρής και συστηματικής παραβίασης των δικαιωμάτων που εφαρμόστηκε από τον Sebastian Pinera για τον έλεγχο της κοινωνικής εξέγερσης του Οκτωβρίου 2019. Η απουσία πολιτικών εκπαίδευσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα εντός των Ενόπλων Δυνάμεων και της αστυνομίας συνέβαλε στη σφοδρή καταστολή που εξαπολύθηκε εναντίον εκείνων που διαδήλωσαν μαζικά ενάντια στο κατεστημένο. Η παραβίαση των πρωτοκόλλων για τη χρήση βίας από τις αστυνομικές δυνάμεις επαληθεύτηκε από τις εξειδικευμένες διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επισκέφθηκαν τη Χιλή και συνέταξαν ξεχωριστές εκθέσεις για το θέμα…
Πολιτικοί κρατούμενοι αυθαίρετα φυλακισμένοι
Επίσης, η “Ατιμωρησία” για τα εγκλήματα της δικτατορίας επαναλήφθηκε με τα εγκλήματα κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της κοινωνικής εξέγερσης. Μάλιστα, το Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (INDH) αναγνώρισε πρόσφατα ότι μόνο 26 περιπτώσεις από τις 3.174 καταγγελίες που υποβλήθηκαν από το εν λόγω όργανο κατέληξαν σε καταδίκη. Επίσης, πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι της κοινωνικής εξέγερσης συνεχίζουν να είναι αυθαίρετα φυλακισμένοι.
Η απουσία δικαιοσύνης στη Χιλή μάς ανάγκασε ως Χιλιανή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να υποβάλουμε καταγγελία στην Εισαγγελία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για να επιδιώξουμε ποινική ευθύνη για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν από τον Sebastian Pinera και τους υπουργούς του μαζί με τους στρατιωτικούς και αστυνομικούς ηγέτες του κοινωνικού ξεσπάσματος, για να αποτρέψουν την Ατιμωρησία τους…
Η προσπάθεια να έχουμε ένα σύνταγμα επεξεργασμένο από όλους μετά την εξέγερση τον Οκτώβριο του 2019 ματαιώθηκε με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 4ης Σεπτεμβρίου 2022 και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια νέα συνταγματική διαδικασία που έρχεται σε αντίθεση με την προηγούμενη, αφού έχει μια απολύτως παράνομη γένεση παραβιάζοντας το “άρθρο 1” και το “άρθρο 25” του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, που κατοχυρώνουν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του λαού της Χιλής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Χιλιανή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέφερε στην Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) τη σοβαρή παραβίαση αυτών των κανόνων από το κράτος της Χιλής…
Οπισθοδρόμηση
Το περιεχόμενο του κειμένου της λεγόμενης Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που προτείνεται στο Συνταγματικό Συμβούλιο δεν συνάδει με την επιθυμία της πλειονότητας των πολιτών να έχουν ένα σύνταγμα που αφήνει πίσω του το πολιτικό και οικονομικό μοντέλο που επέβαλε με αίμα και φωτιά η δικτατορία και έχει προκαλέσει τόση κοινωνική ανισότητα. Επιπλέον, οι τροπολογίες που παρουσίασαν οι εκπρόσωποι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στο Συνταγματικό Συμβούλιο αντιπροσωπεύουν μια σαφή πολιτισμική οπισθοδρόμηση με την οποία σκοπεύουν να ακυρώσουν τα κοινωνικά επιτεύγματα που αποκτήθηκαν μετά από χρόνια αγώνα…
Σήμερα, στην 50ή επέτειο του πραξικοπήματος, ο λαός της Χιλής -εν μέσω ρητορικών μίσους και αρνητών ενός αναδυόμενου νεοφασισμού- συνεχίζει να αγωνίζεται για την εγκαθίδρυση μιας αληθινής δημοκρατίας, η οποία θα επιτευχθεί όταν ανακτήσει πλήρως την πολιτική και οικονομική κυριαρχία της, που να της επιτρέπει να έχει ένα νόμιμο σύνταγμα, να μπορεί να ανακτήσει και να διαχειριστεί τον βασικό πλούτο και τους φυσικούς πόρους της και ταυτόχρονα να βάζει τέλος στην εξουσία των εταιρικών μέσων ενημέρωσης που εμποδίζουν σήμερα στη Χιλή την άσκηση του δικαιώματος στην ενημέρωση και στην ελευθερία της έκφρασης»...
H Ακροδεξιά προ των πυλών στην Αργεντινή
Μιλάει ο ΧΟΡΧΕ ΜΠΟΚΑΝΕΡΑ Αργεντίνος ποιητής
Στην Αργεντινή διανύουμε δύσκολους καιρούς, όπου η ιστορική μνήμη αμφισβητείται σκληρά από τον αρνητισμό. Αν και γιορτάζουμε 40 χρόνια Δημοκρατίας, στις προεδρικές εκλογές στα τέλη Οκτωβρίου η Ακροδεξιά θα μπορούσε να έρθει στην κυβέρνηση με ένα δεδηλωμένο αντιδημοκρατικό πρόγραμμα.
Πολλοί αναρωτιούνται πώς προκύπτει αυτή η κατάσταση σε μια χώρα όπου το ζήτημα της μνήμης και η πορεία για περισσότερη ισότητα φαίνονταν παγιωμένα, όπου οι κορυφαίοι ηγέτες του στρατιωτικού πραξικοπήματος δικάστηκαν, φυλακίστηκαν και εκατοντάδες καταδικάστηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Πού, πώς και πότε εκκολάφθηκε το αυγό του φιδιού σε μια κοινωνία κινητοποιημένη από το σύνθημα «Μνήμη, αλήθεια και δικαιοσύνη», με συνεχείς κινητοποιήσεις, μαζικές πορείες, εκδηλώσεις και επετείους;
Στην Αργεντινή ξεχωρίζει η σκληρή δουλειά οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως οι Μητέρες της Πλατείας του Μαΐου, οι οποίες αποτελούν διεθνές σύμβολο. Όπως η πτώση της δικτατορίας αποκάλυψε τις φρικαλεότητές της, αποκάλυψε ταυτόχρονα μια κοινωνική πόλωση βασισμένη στη λεγόμενη «θεωρία των δύο άκρων/δαιμόνων». Μια αντιπαράθεση μεταξύ δύο βίαιων ομάδων: από τη μια πλευρά, ένα ετερόκλητο αριστερό κίνημα, που συμπεριλαμβάνει και ένοπλες οργανώσεις, και από την άλλη, τον κατασταλτικό κρατικό μηχανισμό που άφησε πίσω του 30.000 αγνοούμενους και εκατοντάδες χιλιάδες κρατούμενους και εξόριστους.
Αυτή η θεωρία, που σχετικοποιεί τα εγκλήματα και επιδιώκει την ατιμωρησία, είναι επίσης μια στρατηγική για τη διαγραφή της ευθύνης άλλων παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών κατά τη διάρκεια μιας δικτατορίας: επιχειρηματίες, ηγέτες της Καθολικής Εκκλησίας, πολιτικοί ηγέτες, μέσα ενημέρωσης.
Στη μεταδικτατορική περίοδο υπήρχε πάντα πίεση για διαστρέβλωση της Ιστορίας, συγχώρεση των δραστών, μετατροπή τους σε θύματα και κυρίως διαγραφή της μνήμης - στοιχήματα στη λήθη. Απέναντι σ’ αυτές τις απόπειρες, αναδύθηκε μια ισχυρή συνείδηση για να κρατηθεί ζωντανός ο αντιδικτατορικός αγώνας.
Οι Μητέρες της Πλατείας του Μαΐου, τις οποίες η Δεξιά αποκαλούσε «Οι τρελές της Πλατείας του Μαΐου», οργανώθηκαν ήδη από το 1977 ζητώντας να μάθουν για την τύχη των εξαφανισμένων παιδιών τους. Όμως ο δικτάτορας Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα είπε ότι «Ένας αγνοούμενος δεν έχει οντότητα, δεν είναι ούτε νεκρός ούτε ζωντανός, είναι εξαφανισμένος, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτόν»… Οι Μητέρες, που επίσης βίωσαν καταστολή -μερικές από τις πρωτεργάτριες απήχθησαν και δολοφονήθηκαν- συνεχίζουν να κάνουν την
«Περιφορά της Πέμπτης» με τα λευκά τους μαντίλια εδώ και σχεδόν πενήντα χρόνια. Σήμερα έχουν περιοδικό, ραδιόφωνο, βιβλιοπωλείο και πανεπιστήμιο -το Πανεπιστήμιο των Μητέρων-, αλλά πάνω απ’ όλα μια φωνή καταγγελίας και συναγερμού για μια γενοκτονία που έγινε και ως προειδοποίηση για τις επόμενες γενιές. Μαζί με τις Μητέρες εμφανίστηκαν οι Γιαγιάδες της Πλατείας του Μαΐου, οι οποίες συνεχίζουν να ψάχνουν για περίπου 500 μωρά που είχαν κλαπεί ως πολεμική λεία.
Πρόσφατα εμφανίστηκε και μια άλλη οντότητα, που ονομάζεται Ανυπάκουες Ιστορίες. Πρόκειται για τα βιολογικά παιδιά γονιών που συμμετείχαν σε βασανιστήρια και δολοφονίες και αρνούνται να τους αποκαλούν γονείς.
Το παράδοξο της ανάδειξης της νέας Ακροδεξιάς
Με όλη αυτή την ιστορία αγώνων παραμένει παράδοξο και ανησυχητικό το γεγονός ότι σήμερα αναδύονται ακροδεξιοί τομείς με δυνατότητα να γίνουν κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, το κόμμα Juntos por el Cambio (Μαζί για την Αλλαγή), με επικεφαλής την Πατρίτσια Μπούλριτς, και το κόμμα La Libertad Avanza (Η Ελευθερία Προχωρά), που προτείνει τον Χαβιέρ Μιλέι για Πρόεδρο. Και οι δύο συναγωνίζονται σε παραλογισμό: μιλάνε για εκκαθάριση του αντιπάλου, μείωση του κράτους, ιδιωτικοποίηση της Υγείας και της Παιδείας, παράδοση της κυριαρχίας (σχετικοποιούν την απαίτηση της Αργεντινής στο Ηνωμένο Βασίλειο για τις Νήσους Μαλβίνες), προώθηση της ελεύθερης οπλοφορίας. Ο Μιλέι προτείνει επίσης το εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων για μεταμοσχεύσεις και αρνείται το θέμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που, κατά τον ίδιο, είναι ένα «ψέμα του σοσιαλισμού». Και τα δύο κόμματα δεν αναγνωρίζουν τους 30.000 εξαφανισμένους…
Επίθεση Μιλέι στον Πάπα: «Εκπρόσωπος του κακού στη Γη»
Εχουν, επίσης, «ξεσκονίσει» τη θεωρία του «εσωτερικού εχθρού»… Χωρίς ντροπή, ο Μιλέι απευθύνθηκε στον Πάπα Μπεργκόλιο σαν «εκπρόσωπο του κακού στη Γη», αποκαλεί «σκουπίδια» τους σοσιαλιστές, που, σύμφωνα με τον ίδιο, θέλουν να ιδρύσουν μια Σοβιετική Ένωση στη Λατινική Αμερική, επιτίθεται στην επιστημονική κοινότητα και κατηγορεί τους καλλιτέχνες ως τους «μεγάλους διακινητές των αριστερών ιδεών». Στην πραγματικότητα, ο Mιλέι, φανατικός, επιθετικός, μεγαλομανής, μεσσιανικός, που χρησιμοποιεί ως έμβλημά του ένα αλυσοπρίονο, είναι μια προσωπικότητα οπλισμένη από τα μέσα ενημέρωσης, η οποία έχει ανέβει θέσεις συσσωρεύοντας ρητορική μίσους στα κοινωνικά δίκτυα.
Υπάρχουν πολλοί δρόμοι να διαβούμε… Στις 19 Σεπτεμβρίου, το μεγαλύτερο μυστικό κέντρο κράτησης της δικτατορίας, η Σχολή Μηχανικής του Ναυτικού, ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, όπως και το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν. Εδώ φυλακίστηκαν 5.000 κρατούμενοι.
