Ο τρίτος δίσκος του Νίκου Μπαλή σε στίχους Δημήτρη Λέντζου με τίτλο «Το πέταγμα» δείχνει για μια ακόμα φορά ότι τα τραγούδια του δημιουργού από την Πάτρα αποτελούν μια όαση φρεσκάδας και καλαισθησίας στο σημερινό ελληνικό μουσικό γίγνεσθαι.
Ποιες διαφορές έχει -και αντίστοιχα πόσο διαφορετικά σε έκαναν να την μελοποιήσεις- η ποίηση του Δημήτρη Λέντζου σε σχέση με αυτή του Διονύση Καρατζά και των άλλων ποιητών που έχεις μελοποιήσει μέχρι τώρα;
Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των Διονύση Καρατζά και Δημήτρη Λέντζου, όπως και εκείνων με άλλους ποιητές. Σίγουρα κάθε ποιητής και ποιήτρια έχει τον δικό του/της μοναδικό ύφος και τρόπο έκφρασης. Θεωρώ το έργο τους εξίσου σημαντικό και σπουδαίο. Η συγκίνηση που ένιωσα προσεγγίζοντας και μελοποιώντας και τους δυο ποιητές ήταν μεγάλη.
Με την εξαίρεση δύο τραγουδιών, όλα τα υπόλοιπα έχουν ερωτική θεματολογία. Κρίνοντας και από τις δύο προηγούμενες εργασίες σου δεν είναι λίγο παράξενο να συμβαίνει αυτό σε μια συγκυρία στην οποία τόσα πολλά προβλήματα και γεγονότα απασχολούν τον κόσμο; Ή μήπως για τον Δημήτρη Λέντζο, άρα και για εσένα, ο έρωτας είναι πολιτική, ίσως και επαναστατική πράξη;
Οσο εμβάθυνα στο έργο του Δημήτρη Λέντζου, με βάση και τον τρόπο που δημιουργώ, προέκυψε η συγκεκριμένη μελοποίηση. Η δημιουργία των τραγουδιών ποτέ δεν γίνεται κατά παραγγελία αλλά είναι αποτέλεσμα των συναισθημάτων που μου προκαλούνται όταν διαβάζω το ποιητικό έργο και με βάση την προσωπική μου αισθητική. Η μουσική μου και το έργο μου καταπιάνεται με όλο το φάσμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο έρωτας, όταν έχει υγιή βάση και ανθρώπινη υπόσταση, είναι επαναστατική πράξη, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες.
Αυτό δεν ισχύει φυσικά για το «Χακί αμπέχονο», όπου το προσωπικό έρχεται να συναντήσει το συλλογικό και το ερωτικό το πολιτικό. Τι σημαίνουν για εσένα οι στίχοι αυτού του τραγουδιού και ταυτίζεσαι ίσως σε ένα βαθμό μαζί τους;
Το «Χακί αμπέχονο» είναι ένα συγκλονιστικό ποίημα που αναφέρεται στη γενιά της Μεταπολίτευσης και ειδικά στις γυναίκες του αγώνα. Περιγράφει με λίγα λόγια μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων που έθεσαν τη ζωή τους ενέχυρο στην πορεία της πάλης για ένα καλύτερο αύριο. Πώς μπορείς να αδιαφορήσεις απέναντι σε ένα τέτοιο ποίημα; Έτσι και εγώ ταυτίστηκα με αυτό το ποίημα και το έκανα τραγούδι.
Πώς και γιατί επέλεξες ειδικά τον Μπάμπη Στόκα για να ερμηνεύσει το «Ο πατέρας μου»; Ακριβώς επειδή είναι τόσο προσωπικό για τον Δημήτρη Λέντζο δεν σου πέρασε από το μυαλό να το ερμηνεύσεις ο ίδιος;
Πρώτα από όλα, δεν θεωρώ τον εαυτό μου ερμηνευτή. Κατά δεύτερο λόγο, το ποίημα αυτό είναι γραμμένο για τον Κωνσταντίνο Λέντζο, τον πατέρα του Δημήτρη, αλλά για εμένα σηματοδοτεί την αναφορά του ποιητή σε όλους τους πατέρες αυτής της γενιάς που σήκωσαν το ανάστημά τους και στάθηκαν όρθιοι στις πολύ δύσκολες συνθήκες της Κατοχής και μετέπειτα. Έτσι ήταν μια σημαντική και ευτυχής συγκυρία το ότι με τίμησε ο Μπάμπης Στόκας με την ερμηνεία του, σφραγίζοντας με το προσωπικό του ύφος ένα τόσο σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, τραγούδι.
Από ό,τι αντιλαμβάνομαι, η Δώρα Βέτσου είναι σχεδόν πρωτοεμφανιζόμενη. Πώς γνωριστήκατε και γιατί επέλεξες εκείνην και όχι κάποια γνωστότερη, ίσως και πιο έμπειρη;
Η επιλογή της Δώρας Βέτσου είχε να κάνει με το γεγονός ότι την θεωρώ πολύ σπουδαία ερμηνεύτρια. Δεν το έβαλα στη ζυγαριά της δημοσιότητας, δηλαδή το πόσο γνωστή είναι. Την επέλεξα με βάση το ταλέντο της και τα συναισθήματα που προκαλεί η ερμηνεία της στον δικό μου ψυχικό κόσμο. Θεωρώ ότι έκανε μια πολύ σημαντική ερμηνεία στα τραγούδια μου με το μοναδικό της ερμηνευτικό ύφος.
Οι διαφορές που μουσικού ύφους των κομματιών υπήρχαν εξαρχής ως προς το πώς τα είχες γράψει ή προέκυψαν μετά, με τις ενορχηστρώσεις, επειδή ήθελες να προσδώσεις ποικιλία;
Ο λόγος και η ποίηση καθορίζουν το μουσικό ύφος των τραγουδιών, τουλάχιστον όσον αφορά στον τρόπο που αντιλαμβάνομαι εγώ τη μουσική. Εξάλλου και στον προηγούμενο δίσκο μου «Δρόμος… Ανατολικά της Δύσης» θα μπορούσε κάθε ακροατής/ρια να παρατηρήσει ότι υπήρχε μεγάλη ποικιλία στο ύφος.
Ετσι ή αλλιώς, πάντως αυτή τη φορά αποφάσισες τα λαϊκά τραγούδια να είναι λιγότερα ή είναι η ιδέα μου;
Μάλλον είναι ιδέα σου, γιατί περίπου τα μισά, ανάμεσά τους και το ομότιτλο που είναι ένα κλασικό ζεϊμπέκικο, δίνουν ισχυρό στίγμα λαϊκού τραγουδιού. Από την άλλη, το blues «Χακί αμπέχονο» και το rock «Ο πατέρας μου» δεν είναι επίσης λαϊκή μουσική;
Το σμυρνέικο ύφος τού «Στη Σμύρνη και Στη Βηρυττό» οφείλεται μόνο στο στιχουργικό περιεχόμενο ή έχεις επιρροές και από αυτό το ιδίωμα;
Το σμυρνέικο ύφος προέκυψε αβίαστα από τον στίχο. Έτσι κι αλλιώς η καταγωγή της οικογένειάς μου από τη Μικρά Ασία αλλά και η σχέση μου με την παραδοσιακή μουσική συνέβαλαν στο να διαμορφωθεί η μουσική προσωπικότητά μου. Σίγουρα πάντως υπάρχουν επιρροές που διαμόρφωσαν αυτό το τραγούδι.
Το ότι ζεις και εργάζεσαι στην Πάτρα πιστεύεις ότι έπαιξε ρόλο στο πώς αντιλαμβάνεσαι και προσεγγίζεις τη μουσική αλλά και γενικότερα στην πρόσληψή σου στα πράγματα και πόσο σημαντικός ήταν αυτές;
Πιστεύω ότι καθοριστικό ρόλο στη μουσική μου αντίληψη και προσέγγιση αποτέλεσαν οι κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες για μια καλύτερη ζωή. Η Πάτρα των αγώνων και η κοινότητά της έχουν σίγουρα επηρεάσει τη δημιουργική μου πορεία και τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τη μουσική.
Το να κάνεις μουσική σήμερα με τον τρόπο που το κάνεις εσύ, με τους τρεις μέχρι τώρα δίσκους σου, πιστεύεις ότι έχει σημασία όσο παλαιότερα σε έναν κόσμο και συγκεκριμένα σε μια χώρα και κοινωνία με τόσα πολλά προβλήματα και ανοιχτά ζητήματα; Τελικά είναι και μια πράξη αντίστασης;
Ναι, θεωρώ ότι αυτό που κάνω και με τον τρόπο που το κάνω είναι μια πράξη αντίστασης. Η μουσική βιομηχανία στη χώρα μας σήμερα βάλλεται από ξένα πρότυπα και προϊόντα υποκουλτούρας και νομίζω ότι η δική μου μικρή συμμετοχή στη δισκογραφία αποτελεί όντως μια πράξη αντίστασης.
Εχεις κατά νουν να παρουσιάσεις ζωντανά τον δίσκο, στην Πάτρα αλλά και στην Αθήνα;
Ναι, ετοιμάζομαι, καλώς εχόντων των πραγμάτων, να παρουσιάσω ζωντανά τον δίσκο μου, τόσο στην Πάτρα όσο και στην Αθήνα, δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει το έργο μου και εμένα προσωπικά.
Και τα προσεχή σχέδιά σου; Υπάρχουν ιδέες για τον επόμενο δίσκο ή είναι ακόμα πολύ νωρίς;
Οντως είναι ακόμα πολύ νωρίς, αφού ο στόχος είναι ο δίσκος που μόλις κυκλοφόρησε να κάνει τη διαδρομή του. Εργάζομαι σε κάποιες νέες ιδέες αλλά είναι πολύ πρόωρο το να μιλήσω για αυτές.
