Στο έργο «Η μηχανή του Τούρινγκ», ο Γάλλος συγγραφέας Μπενουά Σολέ μάς αφηγείται την ιστορία του ιδιοφυούς και ιδιόρρυθμου Άγγλου μαθηματικού Άλαν Τούρινγκ, εφευρέτη της ομώνυμης υπολογιστικής μηχανής με την οποία έσπασε τον εξαιρετικά περίπλοκο κρυπτογραφικό κώδικα «Αίνιγμα» των Ναζί και έδωσε τη δυνατότητα στους συμμάχους να κερδίσουν τη μάχη του Ατλαντικού, συντομεύοντας τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η υπηρεσία του Τούρινγκ στη βρετανική αντικατασκοπεία και η συμβολή του στη συμμαχική νίκη έμεινε αυστηρώς απόρρητη και μετά το τέλος του πολέμου. Δεν είχε το δικαίωμα να μιλάει γι' αυτήν. Επιπλέον, διώχθηκε από το πουριτανικό, στενόμυαλο ομοφοβικό αγγλικό κατεστημένο για τη διακηρυγμένη ομοφυλοφιλία του (ποινικό αδίκημα τότε ακόμη στην Αγγλία), καταδικάστηκε στην εξοντωτική ποινή της υποχρεωτικής «θεραπείας» με ορμόνες και αυτοκτόνησε σε ηλικία 42 μόλις ετών, δαγκώνοντας ένα μήλο εμβαπτισμένο σε κυάνιο!
Αυτή την πικραμένη ιστορία, που μας αφηγείται ο Μπενουά Σολέ σε προσεγμένους ισομερείς, δραματικούς, επιφανειακούς τόνους, παρέλαβαν ο σκηνοθέτης και ο πρωταγωνιστής (Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος - Ορφέας Αυγουστίδης) για να την αναμορφώσουν από κοινού, με αφετηρία την αρχική πιστή μετάφραση του Αντώνη Γαλέου, σε μια γνήσια, ασύμμετρη, ριζική, σύγχρονη κρυφή τραγωδία, με υπόγεια ροή.
Πράγματι εδώ, στη διασκευή, ο πυρήνας της τραγωδίας του ανθρώπου εδρεύει στην τιτανική του προσπάθεια υπέρβασης των ορίων. Ο ήρωας φιλοδοξεί να κατασκευάσει μια «νοήμονα μηχανή», με τροχούς, βραχίονες και οπτικά νεύρα, που να μπορεί να προσανατολίζεται στον χώρο και να καλύπτει τις ανάγκες της χωρίς τη βοήθεια του ανθρώπου. Ικανή όχι μόνο να εκτελεί πολύπλοκους υπολογισμούς αλλά, ακόμη, να σκέπτεται, να διαθέτει συναισθήματα, να ερωτεύεται και να μπορεί να αναπαράγει τον εαυτό της! Ο ήρωας θέτει, έτσι, τις βάσεις των σημερινών υπολογιστών, αλλά συντρίβεται στην προσπάθειά του να επινοήσει μια μηχανή «γνώσης του καλού και του κακού». Πέφτει ο ίδιος θύμα, σαν άλλος Προμηθέας, της τέλειας «μοχθηρής» μηχανής του πανοπτικού Κράτους και της τυφλής του Βίας.
Διακρίνει κάποιος εδώ, στην επιστημονική «στερνή γνώση» του Άλαν Τούρινγκ, την επιρροή του κορυφαίου φιλόσοφου των «Νέων Καιρών» και απώτερου θεμελιωτή της νεωτερικής σκέψης, Μπαρούχ Σπινόζα, που ο ήρωάς μας θαύμαζε και μελετούσε συστηματικά: «ενός τόσο ακραίου ορθολογιστή, ώστε να μην πέφτει στις συνήθεις παγίδες του ορθολογισμού και στις αυταπάτες του Διαφωτισμού». Επειδή, «η απελευθέρωση δεν αρχίζει ούτε τελειώνει με τη διαφώτιση των μυαλών, αλλά με την υλική αλλαγή των σχέσεων των μαζών με την κρατική εξουσία, με την εγκαθίδρυση μιας ριζοσπαστικής δημοκρατίας και με την επικράτηση μιας ηθικής της χαράς, της εκπλήρωσης των πόθων, της κοινής απόλαυσης των υλικών και πνευματικών αγαθών» (Σάββας Μιχαήλ, «Μορφές του Μεσσιανικού», εκδ. «Άγρα», 1999).
Η παράσταση είναι έξοχη, θα το πω απερίφραστα εξ αρχής, ο σκηνοθέτης Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος πιάνει από τις δύο άκρες δυνατά το νήμα του υφαντού και το «ξηλώνει» με μια μόνο αποφασιστική κίνηση για να δούμε την κρυμμένη εικόνα. Ο Ορφέας Αυγουστίδης κάνει ένα ρεσιτάλ πολυδύναμης δημιουργικής ερμηνείας, υποδυόμενος μοναδικά τον κεντρικό ρόλο που συναντά τον εαυτό του και συνομιλεί μαζί του, σε όλους τους περιφερειακούς ρόλους. Μπράβο του!
Τα σκηνικά - κοστούμια της Όλγας Μπρούμα έρχονται από ξεχασμένες παλιές «χρυσές» θεατρικές εποχές. Οι φωτισμοί του Νίκου Βλασσόπουλου αποκαλύπτουν και η μουσική της Μαρίζας Ρίζου, ονειρική.
