Ο «Κουρέας της Σεβίλλης» (1775) μαζί με τον «Γάμο του Φίγκαρο» (1784) του Βeaumarchais (1732-1799) είναι δύο λαμπερές πολιτικές κωμωδίες που αποτέλεσαν, μαζί με τα έργα του Μολιέρου, τη «μαμή» της κυοφορούμενης Γαλλικής Επανάστασης. Για να θεμελιώσουν τις «νέες ιδέες» του Διαφωτισμού, φέρνοντας τα «επάνω κάτω» στον κόσμο.
Οι ρίζες των δύο έργων βυθίζονται στην Κομμέντια, στη μεσαιωνική φάρσα, στη «Νέα Κωμωδία» και στις Ρωμαϊκές «Ατελλάνες». Το πρώτο σχεδίασμα του «Κουρέα» θα το βρούμε στον «Εκκλησάρη» του 1765, ένα «ιντερμέδιο κατά τον ισπανικό τρόπο», σύμφωνα με δήλωση του συγγραφέα. (Τα ιντερμέδια ήταν χαρούμενα, κωμικά, γελαστικά μονόπρακτα που παίζονταν ανάμεσα στις πράξεις των «σοβαρών» δραμάτων του ισπανικού χρυσού αιώνα. Στο είδος διέπρεψε ο Θερβάντες, κάτι που λέει πολλά.) Ο μονόπρακτος «Εκκλησάρης» αναπτύχθηκε σταδιακά στον τετράπρακτο «Κουρέα» που “γράφει” ακόμη σήμερα. Διαθέτει μια δυναμική που ξεπερνάει την εποχή του, σαρώνοντας την ψευτοηθική των εκάστοτε κρατούντων. Ο Beaumarchais είναι σαν να τοποθετεί μπροστά στο «διαφωτισμένο» κοινό της εποχής του ένα παραμορφωτικό κάτοπτρο, για να προλάβει τη νεωτερική παρέκβαση του Διαφωτισμού, τη στιγμή ακριβώς που ανακηρύσσει τον εαυτό του, ενάντια στην ιδεολογία του, αυτάρεσκα, σε μοναδική και απόλυτη αξία. Αυτό είναι κάτι που μόνο το θέατρο, μάλιστα η κωμωδία μπορεί να πετύχει, επανορθώνοντας, με εργαλείο έναν υπαρξιακά παραμορφωμένο «ορθό λόγο», την «ορθολογικά» διαστρεβλωμένη εικόνα του πραγματικού. Για να συλλάβει, στο βάθος του καθρέφτη, ακέραιη την αληθινή συνείδηση τού θεατή. Ο «Κουρέας» μπορεί, γι' αυτό, διαχρονικά να γελάει κατάφατσα στην υποκριτική κοινωνία.
Η εξαιρετικά εύστοχη μετάφραση - προσαρμογή της Λουΐζας Μητσάκου σε «μουσικό» ρυθμό (ελαφρά πειραγμένος, «ανοιχτός» δεκαπεντασύλλαβος) χρησίμευσε ως βάση εκτόξευσης του κειμένου. Για να κυριολεκτήσω, εδώ η μετάφραση δεν σκηνοθετείται, αλλά συν-σκηνοθετεί. Η σκηνοθέτις και χορογράφος Σοφία Σπυράτου ακολουθεί τους αύξοντες μουσικούς ρυθμούς της γλώσσας σαν μια σπείρα αέναης περιδίνησης που οδηγεί στο άπειρο (μουσική διδασκαλία της Δέσποινας Στεφανίδου). Σε ένα πολυδύναμο, πολύχρωμο παίγνιο, γαϊτανάκι, πολύπλοκο όπως η ζωή, με τεχνικές τσίρκου, με ζωντανή ορχήστρα και με ζωντανές, αιωρούμενες ανθρώπινες κούκλες - φευγαλέες μορφές που περνούν στο βάθος του καθρέφτη, αφήνοντας χαραγμένο το υλικό, σωματικό αποτύπωμά τους. Έργο ενός είρωνα, άτακτου, ανήσυχου κουκλοπαίκτη - δημιουργού, χαρούμενα λυπημένου, με διαδοχικές περιόδους ηρεμίας και ξαφνικές εκρήξεις, δοσμένο σε μεγεθυμένους ρυθμούς αληθινής ζωής (τις τέχνες του τσίρκου δίδαξε ο Γιάννης Σμέρος). Μια μεγάλη παραγωγή.
Προεξάρχων ενός Διονυσιακού «θιάσου», ακούραστος, πανταχού παρών δαιμόνιος «υπηρέτης» της κομμέντια, χορευτής, ζογκλέρ, τραγουδιστής, ταχυδακτυλουργός και μάγος ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, είναι ένας πολυπράγμων «Φίγκαρο» που κάνει στη σκηνή τα πάντα. Ο Φάνης Μουρατίδης, άριστος τεχνίτης των μικροκλιμάκων, τον ακολουθεί πιστά, ως ερωτευμένος, μελαγχολικός «Αρλεκίνος», που βρίσκει μετά από τόσες περιπέτειες και αγωνία την ποθητή «Κολομπίνα» του στο πρόσωπο της όμορφης «Ροζίνας». Τέλος καλό, όλα καλά, την ώρα που έξω το επαναστατημένο πλήθος σπάει τις πόρτες. Επισημαίνω ως «μείον» ότι το αμφίθυμο, ανατρεπτικό τραγούδι του τέλους, με το οποίο έκλεινε η μεταφράστρια ερωτηματικά το έργο, δεν δόθηκε ολόκληρο.
Ο «Κόμης Αλμαβίβα» βρήκε έναν καλό ερμηνευτή στον αγέλαστο, ξύλινο, ζωχαδιακό, κακογερασμένο «κλόουν» του Ρένου Ρώτα. Η «Ροζίνα» της νέας Νίκης Βακάλη, μια πολλά υποσχόμενη «ενζενύ». Ως δον Μπαζίλιο - μπούφο, ο ικανός Γιώργος Συμεωνίδης. Ο γυναικείος χορός χορταστικός. Σημειώνω τις καλές παρουσίες των Γιάννη Ζαραγκάλη, Μάριου Πετκίδη, Κωστή Τσιαμάγκα.
Σκηνικά - κοστούμια πλούσια του Μανώλη Παντελιδάκη, η μουσική του Μιλτιάδη Παπαστάμου, οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου, στηρίζουν το εγχείρημα.
