Γεννημένος στον Λαγκαδά, όπου και συνεχίζει να ζει, ο Θάνος Σταυρίδης αφενός είχε βιωματική σχέση με το ακορντεόν από την πρώιμη παιδική ηλικία του και αφετέρου έκανε στέρεες μουσικές σπουδές στο ανάλογο τμήμα του ΑΠΘ. Ο συνδυασμός αυτός τον κατέστησε βιρτουόζο του οργάνου, ο οποίος έχει συνεργαστεί με πολλά σημαντικά ονόματα της ελληνικής μουσικής, κάποιες φορές μάλιστα όχι μόνο σαν εκτελεστής αλλά και ως ενορχηστρωτής. Με το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του «Με μια βαλίτσα γεμάτη όνειρα» το 2016 όμως μας συστήθηκε και ως δημιουργός πολύ όμορφης οργανικής μουσικής, η οποία προσέγγιζε τη βαλκανική μουσική παράδοση με έναν πολύ προσωπικό, ιδιαίτερο και συναρπαστικό τρόπο. Στα τέλη της περσινής χρονιάς το «Spicy Margarita» ήρθε για να προχωρήσει πιο πέρα από το σημείο που είχε σταματήσει το προηγούμενο, προσθέτοντας όμως μια πολύ μεγαλύτερη δόση jazz, η οποία έκανε το... κοκτέιλ ακόμα πιο απολαυστικό!
Δεδομένης και της απήχησης που είχε το «Με μια βαλίτσα γεμάτη όνειρα», πέρασε αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα για να κυκλοφορήσεις το δεύτερο άλμπουμ σου. Υπήρχε κάποιος συγκεκριμένος λόγος γι’ αυτό ή απλώς δεν είχες έτοιμο αρκετό υλικό;
Κατ’ αρχάς πιστεύω ότι έτσι κι αλλιώς η παραγωγική διαδικασία στην τέχνη δεν πρέπει να συνδέεται με τον καταναλωτισμό και τους σημερινούς ρυθμούς. Υλικό υπάρχει πολύ, αλλά το τι θα μπει σε έναν δίσκο, πώς και πότε είναι κάτι που πρέπει αφενός να ωριμάσει και αφετέρου ζούμε σε μια χώρα όπου όλα πρέπει να περάσουν από τα χέρια ενός αν δεν είσαι τραγουδιστής «πρώτης γραμμής», οπότε καταλαβαίνεις πως τον χειμώνα του 2017 έπρεπε να ετοιμάσω την περιοδεία του 2018, το 2019 επίσης συνεχίζαμε την περιοδεία για τον πρώτο δίσκο, ενώ παράλληλα δοκίμαζα ζωντανά και αρκετά από τα κομμάτια του δεύτερου μέχρι που μας έπιασε το λοκντάουν. Τότε βρέθηκε ο χρόνος για να αρχίσει η παραγωγή του νέου δίσκου.
Υπάρχει κάτι που να συνδέει τους δύο δίσκους ή, αντίθετα, ο δεύτερος είναι συνειδητά πολύ διαφορετικός ως προς την προσέγγισή σου από τον πρώτο;
Η αλήθεια είναι ότι ο πρώτος είχε αρκετά πιο folk προσανατολισμό. Περιείχε υλικό το οποίο περίμενε πολλά χρόνια στο «συρτάρι» μου μέχρι να ηχογραφηθεί και είναι, αν θέλεις, ένα ηχητικό αποτύπωμα του Θάνου εκείνης της συγκεκριμένης περιόδου. Ο δεύτερος θα έλεγα ότι είναι πιο jazzy, αλλά με βρήκε και σε μια περίοδο που ψάχνω και άλλα ηχοχρώματα στη μουσική μου, όπως για παράδειγμα αυτό του συνδυασμού του ακορντεόν με το κουαρτέτο εγχόρδων.
Ποιο θα έλεγες ότι είναι το κυριότερο στοιχείο του «Spicy Margarita» και ποια η κυριότερη διαφορά του από τον πρώτο δίσκο; Και, με την ευκαιρία, η μαργαρίτα είναι το αγαπημένο σου ποτό, τουλάχιστον από τα «καλοκαιρινά»;
Είναι αλήθεια ότι φέτος το καλοκαίρι έχω πιει πολλές μαργαρίτες, αν και όχι όσο spicy θα ήθελα (γέλια). Τον τίτλο του κομματιού και κατά προέκταση του δίσκου τον έδωσε ο Δημήτρης Λάππας, ο οποίος παίζει ηλεκτρική κιθάρα και όταν τελείωσε η ηχογράφηση μου είπε πως του έφερνε σαν εικόνα καλοκαιρινό ηλιοβασίλεμα σε εξωτικό μπαράκι, να ακούγεται το κομμάτι και να πίνουμε μαργαρίτες. Εγώ πρόσθεσα το spicy καθώς αγαπώ πολύ τα «πιπεράτα» και έτσι προέκυψε το «Spicy Margarita». Τώρα σε ό,τι αφορά το κυριότερο στοιχείο του δίσκου, νομίζω πως αυτό που χαρακτηρίζει όλα τα κομμάτια είναι το ότι ακούγοντάς τα στη σειρά είναι σαν να πρόκειται για το soundtrack ενός ταξιδιού.
Αναφέρεις στο σημείωμά σου ότι τα περισσότερα κομμάτια δημιουργήθηκαν την περίοδο της καραντίνας. Πώς σε επηρέασαν λοιπόν, τόσο ως άνθρωπο όσο και ως μουσικό, η πανδημία και η καραντίνα;
Αυτό που περάσαμε και συνεχίζουμε να περνάμε, καθώς τώρα προσπαθούμε σιγά - σιγά να βρούμε σαν κοινωνία ρυθμούς «κανονικότητας» ήταν ένα τεράστιο σοκ. Προσωπικά, μετά το πρώτο διάστημα εγκλεισμού και αποκοπής από τον ζωτικό μου χώρο ως μουσικού, που είναι η σκηνή, μπήκα στη διαδικασία του να δημιουργήσω ακριβώς για να μην αφήσω να «με πάρει από κάτω» όλο αυτό που βίωνα. Ήταν σαν να έκανα ένα reset σε όλα τα επίπεδα, τόσο ως μουσικός όσο και ως άνθρωπος, αν και δεν γίνεται να διαχωρίσουμε το ένα από το άλλο.
Και πώς κρίνεις τη στάση της Πολιτείας απέναντι στους/στις μουσικούς και συνολικά τους ανθρώπους του πολιτισμού σε όλη την Ελλάδα αλλά και ειδικότερα στον τόπο όπου ζεις και εργάζεσαι;
Δυστυχώς, η Πολιτεία δεν στάθηκε σοβαρά δίπλα στους ανθρώπους της τέχνης. Ειδικά στην αρχή αδιαφόρησε για εμάς, ήταν σαν να μην υπάρχουμε. Έπρεπε να κάνουν έναν τεράστιο αγώνα τα σωματεία μας (ΣΜΒΕ και ΠΜΣ) για να καταφέρουν τουλάχιστον να δοθεί ένα επίδομα της πείνας! Και μάλιστα όχι σε όλους τους/τις μουσικούς... Βρήκαμε μπροστά μας όλα όσα εδώ και πολλά χρόνια καμία κυβέρνηση δεν μπήκε στον κόπο να ασχοληθεί μαζί τους και να λύσει. Έδωσαν στους μουσικούς 534 ευρώ τον μήνα! Σε οικογένειες που μόνο το νοίκι τους μπορεί να ξεπερνά τα 300 και ενώ οι πολιτικοί δεν έχασαν ούτε έναν μισθό ή επίδομά τους... Εμείς ήμασταν οι πρώτοι που σταματήσαμε να δουλεύουμε και οι τελευταίοι που ξαναρχίσαμε και πάλι, με την πρώτη αφορμή, τη μουσική απαγορεύουν λες και στις συναυλίες μεταδίδεται ο ιός, ενώ, π.χ., στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς όχι.
Αν και ως επαγγελματίας μουσικός έχεις συνεργαστεί σε τραγουδιστικά projects, όχι μόνο εκτελεστικά αλλά και ενορχηστρώνοντας κάποια από αυτά, στο δικό σου έργο προτιμάς τις οργανικές συνθέσεις. Σε εμπνέουν και σου δίνουν περισσότερη ελευθερία ή υπάρχει κάποιος άλλος λόγος γι’ αυτό;
Αγαπώ το τραγούδι και μου αρέσει πολύ να το υπηρετώ. Ζούμε εξάλλου σε μια χώρα που έχει παράδοση αιώνων στον στίχο, από τις αρχαίες τραγωδίες μέχρι σήμερα. Η ορχηστρική μουσική όμως σαν όχημα σου δίνει τη δυνατότητα να «ταξιδέψεις» πολύ περισσότερο κόσμο. Επίσης, μου έχει δώσει την ευκαιρία να ακουστώ αλλά και να παίξω και εκτός Ελλάδας.
Αγαπάς την jazz και χρησιμοποιείς πολλά στοιχεία της στη μουσική σου. Δεν είναι ενδιαφέρον λοιπόν, ίσως και λίγο παράδοξο, ότι το ακορντεόν είναι ένα από τα πολύ λίγα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν ελάχιστα, ως και καθόλου, σ’ αυτή;
Μέχρι να κυριαρχήσει η ηλεκτρική κιθάρα, το ακορντεόν γνώρισε ημέρες δόξας στην Αμερική και ειδικά στα πρώτα χρόνια της jazz υπήρχαν πολλοί όχι μόνο καλοί αλλά και ιδιαίτερα γνωστοί εκτελεστές του. Απλώς, επειδή το ακορντεόν είναι αρκετά ακριβό, καθώς είναι δύσκολη η διαδικασία κατασκευής του, δεν κατάφερε να μπει στην jazz μια και δεν μπορούσε εύκολα να το αποκτήσει ένας φτωχός μαύρος μουσικός. Από την άλλη, κάθε σπίτι και κυρίως κάθε μπαρ είχε ένα πιάνο. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι οι πρώτοι jazz μουσικοί έπαιζαν, παράλληλα με τα gospel βέβαια, σε εκκλησίες και στη συνέχεια σε μεγάλες αίθουσες χορού όπου και σχηματίστηκαν για πρώτη φορά big bands. Πού λοιπόν ν’ ακουστεί το καημένο το ακορντεονάκι μέσα στα σαξόφωνα, τα τρομπόνια και τις τρομπέτες; (γέλια) Για να επανέλθω στην ερώτηση, θα ήθελα να τονίσω ότι η jazz με εξιτάρει σαν φιλοσοφία και σαν τρόπος και είναι πλέον τόσο διεθνής, ώστε στις ημέρες μας βλέπουμε να παίζεται jazz με ό,τι όργανο μπορούμε να φανταστούμε.
Η νοτιοαμερικανική παράδοση του ακορντεόν, το μπαντονεόν, το nuevo tango και ο Astor Piazzolla, δεν σε ενδιαφέρει και δεν σε έχει επηρεάσει καθόλου;
Με έχει επηρεάσει όσο λίγα άλλα ακούσματά μου. Τόσο η ακορντεονίστικη παράδοση της μουσικής της Βραζιλίας με τους τεράστιους ακορντεονίστες αλλά και συνθέτες όπως ο Sivuca, ο Hermeto Pascoal και ο Dominguinhos όσο και εκείνη της Αργεντινής αλλά και η επανάσταση που έφερε ο Piazzolla στο tango, αναμειγνύοντας το με κλασικές φόρμες και jazz, αποτελούν αναφορά στο πώς προσπαθώ να συνδυάσω τις μουσικές των Βαλκανίων με τις αντίστοιχες φόρμες. Ήδη στον πρώτο δίσκο είχα ένα tango, ένα swing και ένα musette waltz αλλά και σε αυτόν είναι έντονα τα latin ενορχηστρωτικά στοιχεία σε αρκετά κομμάτια.
Εντέλει, το ακορντεόν είναι όργανο που αναδείχθηκε από τη βαλκανική μουσική παράδοση ή ένα «ξενόφερτο», ας πούμε, το οποίο εισήχθη και αξιοποιήθηκε από αυτήν;
Όλα τα όργανα που συναντούμε σήμερα στις λαϊκές μουσικές ων Βαλκανίων και οπουδήποτε αλλού είναι «ξενόφερτα» τα οποία εισήχθηκαν και αξιοποιήθηκαν από αυτές. Το βιολί, η κιθάρα, το κλαρίνο, η τρομπέτα αλλά και το ακορντεόν έρχονται στα Βαλκάνια την ίδια περίπου περίοδο και αντικαθιστούν τα παλιότερα όργανα, την γκάιντα, τη φλογέρα, τη λύρα, τον ταμπουρά, το νταούλι κ.λπ. Τα καινούργια όργανα ήρθαν αρχικά στα αστικά κέντρα και σιγά - σιγά άρχισαν να υιοθετούνται και από τους μουσικούς της επαρχίας, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να πάρουν τη θέση των παλιότερων στις τοπικές «ζυγιές» και να προσαρμοστεί η τεχνική του παιξίματος τους έτσι ώστε να αποδίδουν τον αντίστοιχο ήχο και ρεπερτόριο. Έτσι φτάσαμε σήμερα στο σημείο να θεωρούμε το κλαρίνο, για παράδειγμα, το κύριο όργανο της μουσικής της Ηπείρου και το βιολί της νησιωτικής... Με αυτό τον τρόπο μπήκε και το ακορντεόν στις μουσικές της Ανατολικής Ρωμυλίας, της Μακεδονίας, στα πολίτικα ρεμπέτικα και τα λαϊκά τραγούδια και φυσικά κάτι ανάλογο συνέβη και στις άλλες βαλκανικές χώρες.
Από μουσικής πλευράς έχει γίνει κάτι σαν «υπόθεση ζωής» για σένα το να συνδέσεις το ακορντεόν κα συνολικά την ανατολική / βαλκανική μουσική παράδοση με την jazz; Και οι dRom είναι κάτι παράλληλο με την προσωπική διαδρομή σου ή τμήμα της;
Ανέκαθεν θυμάμαι να ακούω πολλά διαφορετικά ιδιώματα. Με γοήτευαν οι λαϊκές μουσικές όλου του κόσμου αλλά και το rock, η jazz και η λόγια ευρωπαϊκή μουσική. Άλλωστε έχω σπουδάσει Ανώτερα Θεωρητικά και Μουσικολογία. Αυτό που επίσης πάντα θυμάμαι είναι να «πειράζω» τις μουσικές που έπαιζα και να τις «μπολιάζω» με άλλες, οπότε δεν θα μπορούσε να μην συμβαίνει το ίδιο και στη δική μου, είναι ένα αμάλγαμα ιδιωμάτων. Οι dRom είναι το βασικό μουσικό όχημα με το οποίο ταξιδεύω στον κόσμο και παίζω τη μουσική μου.
Αν έπρεπε να χαρακτηρίσεις με μόνο μία λέξη το ηχόχρωμα του ακορντεόν, ποια θα ήταν αυτή; Νοσταλγία ή κάποια άλλη;
Σίγουρα όχι νοσταλγία! Νοσταλγία είναι το άλγος του νόστου, ο πόνος της επιστροφής. Επιστροφής σε μια παλιότερη εποχή; Για μένα το ακορντεόν είναι όλη μου η ζωή. Το παίζω από τεσσάρων ετών, οπότε δεν μου θυμίζει κάποια συγκεκριμένη εποχή, είναι η ζωή μου. Το ηχόχρωμά του λοιπόν θα το χαρακτήριζα με αυτή τη λέξη: ζωή.
Και τα προσεχή σχέδιά σου, τώρα που και οι χειμερινοί, κλειστοί χώροι ανοίγουν πάλι, αλλά ίσως και για τον επόμενο δίσκο;
Όπως κατά την πρώτη καραντίνα έκανα το «Spicy Margarita», στη δεύτερη έγραψα και ηχογραφήσαμε με τη Στέλλα (τη σύζυγο και μουσική συνοδοιπόρο μου) τα κομμάτια για έναν δίσκο με το σχήμα μας, τους Tales From The Box. Έχουμε επίσης ήδη μισοτελειωμένο έναν δίσκο με τους dRom, στον οποίο παίζουμε παραδοσιακές μουσικές της Μακεδονίας με τον δικό μας τρόπο, οπότε ελπίζω σύντομα και οι δύο αυτές εργασίες να πάρουν τον δρόμο προς την κυκλοφορία τους. Προϋπόθεση βέβαια για όλα είναι να έχουμε την υγεία μας, ώστε να παίζουμε σε όσο το δυνατόν περισσότερα μέρη κοινωνώντας κάθε μουσική που δημιουργούμε...
Όχι απλώς πολυσύνθετος, αλλά πολυσχιδής και ακούραστος, ο Θάνος Σταυρίδης κινείται σε αρκετούς διαφορετικούς μουσικούς δρόμους και δείχνει να θέλει να επεκταθεί σε ακόμα περισσότερους κι αυτό, όταν πρόκειται για έναν τόσο ταλαντούχο και δημιουργικό μουσικό, μόνο θετικό μπορεί να είναι.
