Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.5°C18.7°C
2 BF 61%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.4°C18.0°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.7°C16.0°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.3°C18.0°C
0 BF 57%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.7°C15.7°C
1 BF 69%
Γιώργος Σταυριανός / Ο κόσμος θα βγει πιο υποψιασμένος από την πανδημία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Γιώργος Σταυριανός / Ο κόσμος θα βγει πιο υποψιασμένος από την πανδημία

ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ

Με λαμπρές σπουδές Μουσικής αλλά και Φιλοσοφίας στην Ελλάδα και κυρίως στη Γαλλία, ο Γιώργος Σταυριανός είναι ένας συνθέτης με μακρά πορεία και πλούσια δισκογραφία, συγγραφέας και επίσης επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Συζητήσαμε μαζί του για το -όμορφο και ουσιώδες, όπως άλλωστε μας έχει συνηθίσει- νέο CD του «Λύκε, λύκε είσαι εδώ;» αλλά και για τη μουσική και συνολικά τον πολιτισμό σε μια δύσκολη εποχή, στην οποία θα πέφτει βαριά για καιρό ακόμα η σκιά της πανδημίας.

Ενώ η δισκογραφία έχει καταρρεύσει εδώ και πολλά χρόνια, εσείς κυκλοφορείτε CD πολύ πιο συχνά και τακτικά απ’ όσο οι περισσότεροι/ες ομότεχνοι/ες σας. Το να είστε δημιουργικά τόσο παραγωγικός είναι φυσικά πολύ καλό και αξιέπαινο, αλλά τι σας κάνει να δημοσιοποιείτε τόσο συχνά νέες εργασίες σας;

Δεν έχει να κάνει με το «τι θέλω», αλλά με το «τι μπορώ». Δεν αποτελεί πραγμάτωση μιας επιθυμίας, αλλά μιας βαθύτερης ανάγκης. Μιας ουσιαστικότερης επικοινωνίας με τον κόσμο, με την άυλη πραγματικότητα που μας περιβάλλει και αποτελεί τον ρυθμιστή του πεπρωμένου μας.

Κάποια ορχηστρικά υπήρχαν πάντα στους δίσκους σας, αλλά είναι η πρώτη φορά που ένας είναι σχεδόν μοιρασμένος ανάμεσα στα τραγούδια και σ’ αυτά. Είναι κάτι που ίσως δείχνει ότι η ορχηστρική σύνθεση αρχίζει να σας ενδιαφέρει σχεδόν εξίσου με το να γράφετε τραγούδια;

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να γράψεις τραγούδια σ' έναν κόσμο που παραπαίει. Γράφεις πάντα εκ των υστέρων, αφού έχει καταλαγιάσει η θύελλα. Σήμερα οι ισορροπίες έχουν διαταραχθεί, η Ιστορία ξαναγράφεται από την αρχή. Τα λογίδρια κάθε μορφής, οι πολιτικαντισμοί, οι νεοπροφήτες της δεκάρας, η άβυσσος των κοινωνικών δικτύων από τη μία και μια επιστήμη που μπαίνει σε μια νέα εποχή από την άλλη. Στον σύγχρονο κόσμο ακόμα και η Φιλοσοφία έχει προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Πλέον ακολουθεί την Κοσμολογία, τη Μοριακή Βιολογία, την κβαντική ανορθοδοξία (υπάρχει, ας πούμε, κβαντικό θέατρο), που πριν από έναν αιώνα ήταν κάτι ανήκουστο. Κάπου ανάμεσα στους δύο αυτούς κόσμους προσπαθεί να αναδυθεί μια αλήθεια οικουμενική, που θα αποτελεί σύμμειξη ενός νέου ήθους, μιας νέας προοπτικής, ενός νέου ανθρωπισμού και μιας νέας ανάγνωσης της φύσης και της ποικιλομορφίας. Τα διακυβεύματα είμαι πολλά και ακόμα περισσότερα τα αδιέξοδα που δημιούργησε ο ίδιος ο άνθρωπος.

Είναι λανθασμένη η αίσθηση που αποκόμισα ότι αυτή τη φορά η γραφή σας εκκινεί σε λίγο μικρότερο βαθμό από την ελληνική μουσική και αντίστοιχα πηγαίνει αρκετά πιο πολύ προς την παράδοση της κλασικής μουσικής;

Προσπάθησα να αντλήσω από μια καθαρότητα που υπάρχει στη δυτική μουσική. Μια κάποια υπέρβαση πέρα από τις ελληνικές παραδοσιακές «ελεγείες». Η νεοδημοτική μας μουσική έχει τόσο πολύ κακοποιηθεί, για να μην πω εκφυλιστεί, που δεν επιδέχεται άλλης κακοποίησης. Σχεδόν τα πάντα έχουν πλέον ειπωθεί. Η μουσική σκέτη, απαλλαγμένη από τον στίχο, δεν έχει άλλο περιορισμό πέραν της δικής της εξατομικευμένης υπόστασης. Κάθε ακροατής συμμετέχει στην ολοκλήρωσή της έτσι όπως την αντιλαμβάνεται.

O Κώστας Παρίσσης και ο Γιώργος Καγιαλίκος σε ένα τραγούδι έκαναν βέβαια θαυμάσια δουλειά, αλλά γιατί δεν ενορχηστρώσατε ο ίδιος τον δίσκο, ενώ αποδεδειγμένα μπορείτε να το κάνετε; Πρόκειται για έλλειψη χρόνου, εμπιστοσύνης στον εαυτό σας ή κάτι άλλο;

Γιατί απλά είναι θέμα έμπνευσης και διάθεσης. Προτιμώ να απαλλάσσομαι αυτής της ευθύνης. Το βέβαιο είναι ότι παρεμβαίνω και όχι μόνο μία φορά. Μπορούμε να μιλήσουμε για σχεδόν απόλυτη συνεργασία.

Και γιατί έστω δεν παίξατε πιάνο σε περισσότερα κομμάτια με το χαρακτηριστικό ύφος σας που τους προσδίδει πολλά, όπως στο «Νοσταλγία στη Φλώρινα»; Και με την ευκαιρία, προκαλεί εντύπωση το ότι, παρά τον τίτλο του, το οργανικό αυτό είναι απρόσμενα θα έλεγα γρήγορο, ακόμα και δυναμικό.

Δεν χρειάζεται παντού το πιάνο, εκτός κι αν αποτελεί το μοναδικό σολιστικό όργανο. Από μόνο του αποτελεί μια ορχήστρα. Συμμετέχω πιανιστικά μόνο όταν το απαιτεί η περίσταση, όπως στο συγκεκριμένο κομμάτι. Εκεί διαμορφώνονται υπέροχες ερωταπαντήσεις ανάμεσα στο πιάνο, το βιολί αλλά και στην κιθάρα. Υπήρξε ένας μοναδικός αυτοσχεδιασμός με μουσικούς υψηλού επιπέδου. Ποιος σας είπε ότι η νοσταλγία πρέπει πάντα να υπακούει σε έναν συγκεκριμένο ρυθμό; Το ύφος είναι ταξιδιάρικο, σαν να ακούς το τραγούδι των κυμάτων στο ταξίδι για τον πηγαιμό ή, ακόμα καλύτερα, για την επιστροφή. Και πάντα σε χρόνο ουδέτερο...

Τα τραγούδια που ερμηνεύει ο Βασίλης Γισδάκης γράφτηκαν ειδικά για τη φωνή του ή τον επιλέξατε στη συνέχεια; Θα σας ρωτήσω το ίδιο και γι’ αυτά που ερμηνεύει ο Παντελής Θαλασσινός, για τον οποίο επίσης προκαλεί εντύπωση το ότι τον αξιοποιήσατε με έναν τρόπο που δεν θυμίζει καθόλου το γνωστό ύφος του, τόσο στα δικά του τραγούδια όσο και σε άλλων δημιουργών.

Ο Βασίλης Γισδάκης δεν είναι «χατζιδακικός» ερμηνευτής, αν και ο Μάνος τον ανακάλυψε. Είναι μια αυτοδύναμη παρουσία με έναν λυρισμό που εκπλήσσει. Προσαρμόζεται μοναδικά και μαθαίνει απίστευτα γρήγορα. Ο Παντελής δεν γεννήθηκε για να υπηρετήσει μόνο ένα συγκεκριμένο είδος μουσικής.  Έχει την ικανότητα να ξεχωρίζει πού μπορεί να δώσει τον καλύτερό του εαυτό και έντονα αναπτυγμένο το καλλιτεχνικό ένστικτο. Ανήκει στην κατηγορία των δημιουργών που θα αφήσουν ανεξίτηλο το πέρασμά τους στην ελληνική μουσική.

Ο λύκος είναι ένας άλλος εαυτός σας ή κάποιος άλλος και, στη δεύτερη περίπτωση, ποιος είναι αυτός;

Λύκοι πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν. Από τον Αττίλα μέχρι την άλωση της Πόλης, τις φοβερές Σταυροφορίες, τους θρησκευτικούς πολέμους και τον φασιστοναζισμό ή τον σημερινό θρησκευτικό φονταμενταλισμό με άρωμα τρομοκρατίας. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας του κόσμου, κάτι σαν το γιν και το γιανγκ. Το καλό και το κακό αποτελούν μια σφιχτοδεμένη ενότητα, υπακούοντας στη ίδια τη φιλοσοφία του σύμπαντος.

Αν και για εμένα αυτά τα δύο δεν είναι τελικά παρά οι διαφορετικές πλευρές του ίδιου νομίσματος, έχετε τη διπλή ιδιότητα του ανθρώπου του πολιτισμού και του εκπαιδευτικού και μάλιστα στην ανώτατη βαθμίδα της Παιδείας. Τι θα είχατε λοιπόν να πείτε για την επίδραση που είχε η πανδημία (και η καραντίνα την οποία έκανε αναγκαία) σε αμφότερους αυτούς τους τομείς στη χώρα μας, αλλά και πώς κρίνετε τη στάση της Πολιτείας απέναντί τους από τότε που άρχισε η πανδημία μέχρι και τώρα;

Κατ’ αρχάς το πρόβλημα είναι παγκόσμιο. Κάθε χώρα επηρεάστηκε βαθιά από την ξαφνική αυτή λαίλαπα. Δεν πιστεύω ότι θα ξυπνήσουμε σύντομα ένα πρωί και θα πούμε «πάει, τέλειωσε». Σίγουρα θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερη διαχείριση και στη χώρα μας, όμως δεν είμαι ειδικός για να απαντήσω. Σε όλες τις χώρες υπήρξαν πισωγυρίσματα, πολλές φορές και αντιφατικές αποφάσεις που αναιρούνταν την επομένη. Κανείς πάντως δεν θα παραμείνει αλώβητος από μια τέτοιου μεγέθους τραγωδία.

Πιστεύετε ότι η πανδημία είναι ακόμα μία από αυτές που έχει αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα, αποτέλεσμα επιστημονικών και περιβαλλοντικών λαθών, ζήτημα εσφαλμένων πολιτικών επιλογών ή κάτι άλλο; Τη θεωρείτε ακόμα ένα δεινό για τον κόσμο ή μια δοκιμασία που πρέπει να υπερβούμε για να βγούμε από αυτήν καλύτεροι αλλά ακόμα και δυνατότεροι;

Αυτή η κατάσταση εμπλέκει την επιστήμη, τη μεταφυσική, τη συνωμοσιολογία και τη σύγκρουση τεράστιων συμφερόντων. Δεν ξέρω αν ο κόσμος θα βγει δυνατότερος, σίγουρα όμως θα είναι σοφότερος και πιο υποψιασμένος μα και καχύποπτος.

Με αυτό που αναφέρετε στο σημείωμά σας για την εξέλιξη θρηνείτε για τον θάνατο ενός κόσμου που τελειώνει ή χαιρετίζετε έναν νέο, που, έστω με έναν δύσκολο τοκετό, ήδη έρχεται;

Ούτε θρηνώ ούτε χαιρετίζω, απλά καταθέτω κάποιες σκέψεις που με προβληματίζουν. Δεν είναι σκέψεις κενές περιεχομένου, δεν μπορείς να προδικάσεις το μέλλον, ούτε να θρηνήσεις το παρελθόν στη βάση που και τα δύο αυτά μεγέθη είναι πρακτικά ανύπαρκτα. Ζω το παρόν μέσα από τον τρόμο ενός κόσμου που είναι σαστισμένος και τις τεκτονικές αλλαγές οι οποίες συντελούνται. Ας μην απατώμεθα, ζούμε στην εποχή της αβεβαιότητας.

Όπως όμως κι αν είναι ο κόσμος στο μέλλον, ο πολιτισμός και η τέχνη πάντα θα έχουν θέση και ρόλο σ’ αυτόν, έτσι δεν είναι;

Εξαρτάται πώς εννοούμε τον πολιτισμό και την τέχνη σε μια εποχή που η Τεχνητή Νοημοσύνη τείνει να ξεπεράσει την ανθρώπινη, κάτι που θα έχει επιτευχθεί μέσα στην επόμενη εικοσαετία.  Ήδη η ρομποτική ζωγραφική έχει κάνει την εμφάνισή της, καθώς και τα ολογραφικά, χωρίς φυσική παρουσία, στις συναυλίες.

Και τέλος, όσο είναι δυνατόν να μιλήσει κανείς γι’ αυτά μέσα στις τόσο ρευστές ακόμα συνθήκες που προκαλεί η πανδημία, ποια είναι τα προσεχή σχέδιά σας;

Δεν έχω σχέδια για το μέλλον. Το παρόν μού αρκεί στη βάση που μπορώ να αποκωδικοποιώ τα αδιαφανή μηνύματα που εκπέμπονται και τα επικίνδυνα παιχνίδια που παίζονται, όχι πια στην πλάτη μας, αλλά μπροστά μας. Ο ατομικισμός καλπάζει, η κοινωνικότητα γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Η τέχνη ακολουθεί τους ρυθμούς και το πνεύμα της εποχής, διαφορετικά επαναλαμβάνει μονότονα τον εαυτό της. Αναγκαστικά θα προσαρμοστεί, καταλαμβάνοντας τον χώρο που θα της παραχωρήσουν αν δεν καταστραφεί παντελώς. Τη θέση της μπορεί να πάρει μια υβριδική οντότητα που δεν θα «ενοχλεί». Και όλα αυτά δεν είναι science fiction δυστυχώς... Όμως αυτό θα καταστεί δυνατό μόνο αν οι συναισθηματικές παράμετροι που συγκροτούν την ανθρώπινη υπόσταση και η αλληλεγγύη πάψουν να λειτουργούν και σε μια αμιγώς ψηφιακή και άνευ ενσυναίσθησης εποχή.

Ελπίζουμε και πιστεύουμε να μην συμβεί αυτό. Και δημιουργοί σαν τον Γιώργο Σταυριανό σίγουρα σκέφτονται και λειτουργούν με τρόπο που το εμποδίζει.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL