Τι είναι οι «Βάκχες» του Ευριπίδη, αυτή η αινιγματική τραγωδία με την αιματηρή κατάληξη και την τρομακτική προφητεία του τέλους;
Μια παράλληλη ανάγνωση της σοφόκλειας «Αντιγόνης» με τις «Βάκχες» θα μπορούσε, ίσως, να φωτίσει τις σκοτεινές πτυχές αυτού του δύστροπου έργου.
Στις «Βάκχες», ο Διόνυσος, ένας διπλός θεός, της ζωής και του θανάτου, γιος του Δία και της θνητής Σεμέλης, επιστρέφει μεταμορφωμένος στον γενέθλιο τόπο του, τη Θήβα, για να διεκδικήσει την πατρότητά του και για να ξαναζήσει τη γέννησή του από μια φιλική μήτρα γυναίκας. Ο βασιλιάς Πενθέας, σαν άλλος Κρέων, τον αμφισβητεί, έρχεται σε σύγκρουση μαζί του, με αποτέλεσμα να καταστραφούν ο ίδιος και η πόλη του. Επειδή λείπει εδώ το ανθρώπινο ανάστημα, η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, μόνη γυναίκα μέσα σε ολόκληρη τη Θήβα που δέχεται να «πάρει πάνω της» τον θεό και να τον «σηκώσει» με την αποκοτιά της να αντισταθεί στις παράνομες εντολές του τυράννου Κρέοντα σώζοντας τον πολιτισμό από τη βαρβαρότητα. Και, ακόμα πιο πολύ, να «πάρει μέσα της» τον θεό και να τον ξαναγεννήσει. Σαν σωτήρια μείξη της θεϊκής με την ανθρώπινη υπόσταση, για να μην πέσει ακέραιο το θείο με όλο το ασήκωτο βάρος του πάνω στους ανθρώπους και τους συνθλίψει.
Το υπαρξιακό ερώτημα που άνοιξε η τραγωδία εδώ αναδιπλώνεται. Αυτό είναι το διαχρονικό μήνυμα των «Βακχών» του Ευριπίδη. Ότι, κάθε φορά που ένας πολιτισμός επιχειρεί να μεταφράσει τα πράγματα του κόσμου σε αποκλειστικά λογικές κατηγορίες, ερήμην του Λόγου που τα γέννησε, συμβαίνουν όσα τρομερά παρακολουθούμε στις «Βάκχες».
Βασισμένη στην ωραία και λυρική μετάφραση - ερμηνεία του Γιώργου Χειμωνά, η ώριμη σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη (χορογραφία της Ανδρονίκης Μαραθάκη) διαβάζει το έργο σωστά και το ανοίγει διάπλατα στο σύγχρονο κοινό χωρίς να προδίδει την αρχαϊκή του κατατομή. Η εκπληκτική ζωντανή μουσική των Θραξ Πανκc δένει απίστευτα με το τοπίο, το φυσικό και του έργου, δίνοντας ένα υπόστρωμα γεμάτο με ήχους πολύχρωμους και οικείες φωνές. Το εύρημα του «θεάτρου σκιών» που παραπέμπει στον Πλάτωνα λειτουργεί θετικά, ενώ τα σκηνικά - κοστούμια παίζουν σεμνά τον ρόλο τους (Λουκία Μινέτου), όπως οι εναργείς φωτισμοί του Νίκου Σωτηρόπουλου.
Η διδασκαλία των ρόλων είναι εμμελής. Ο Άκης Σακελλαρίου υποστηρίζει σθεναρά τη σκηνοθετική εκδοχή του Διόνυσου ως ενός δαίμονα - Μεφιστοφελή από την όπερα του Γκουνό, με την οποία εκδοχή προσωπικά δεν συμφωνώ επειδή δεν είναι ένα χριστιανικό δράμα οι «Βάκχες». Είναι, όμως, μια εκδοχή άριστα εκτελεσμένη. Ακόμη, πρέπει λίγο να προσεχθεί η σκηνή με την παρένδυση των Κάδμου - Τειρεσία, για να μην «ολισθαίνει» υπερβολικά στην κωμωδία. Οπωσδήποτε οφείλω να συγχαρώ την Ιωάννα Παππά και τον Δημήτρη Πετρόπουλο για τη συγκροτημένη και με λόγο γνώσης «κόντρα» ερμηνεία τους. Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος δίνει συνειδητά ως «χλομή» προσωπικότητα τον Πενθέα και είναι σωστός. Ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης είναι ένας καλός, ρεαλιστικός Αγγελιαφόρος και η Κωνσταντίνα Τάκαλου ως Αγαύη, να το πω απλά, σπαρακτική. Ο χορός των κοριτσιών, εκφραστικός, ακούει και ανταποδίδει ανάγλυφα, διπλά, σαν ντέφι, τα συναισθήματα - χτυπήματα (Θάλεια Γρίβα, Σμαράγδα Κόκκινου, Ελένη Στεργίου, Φραγκίσκη Μουστάκη, Ιουλία Γεωργίου, Σοφία Κουλέρα, Ιωάννα Τζήκα).
